Tokaj
Van Wikipedia
 |
|
 |
|
|
|
|
| Comitaat | Borsod-Abaúj-Zemplén |
| Coördinaten | 48°07'NB 21°25'OL |
|
|
|
| Oppervlakte | 28.2 km² |
| Inwoners | 5155 (183/km²) |
|
|
|
| Postcode | 3910 |
| Netnummer | 47 |
| Website | tokaj.hu |
 |
|
Tokaj is een stadje in oostelijk Hongarije. Het ligt op 44 km ten oosten van Miskolc en slechts 65 km van de Oekraïense grens, te midden van lage heuvels (domb) waar de wijnstokken overheen klimmen. Waar de rivieren de Bodrog en Tisza samenvloeien, ligt op de rechteroever Tokaj, het stadje die zijn bekendheid ontleent aan zijn wijnen. Tokaj ligt als het ware ingeklemd tussen de rivier en de wijngaarden. De beide rivieren zijn tot aan de waterkant begroeid, zodat afmeren bijna onmogelijk is. Weliswaar heeft Tokaj een aanlegkade voor de weinige binnenvaart. De stad zelf is niet aantrekkelijk. Als er niet al vele eeuwen beroemde wijnen vandaan kwamen - in de 11e eeuw werd er al wijnbouw beoefend - zou niemand buiten Hongarije ooit van het stadje hebben gehoord. Rákóczi maakte de tokayerwijnen in de 18e eeuw in Frankrijk bekend en de zonnekoning Lodewijk XIV zou hem "de wijn van de koning en de koning onder de wijnen genoemd hebben" een aardige anekdote, waarschijnlijk door Rákóczi zelf verzonnen. In 1848-1849 werd hier in Tokaj een succesvolle slag geleverd om het bezit van het gebied "aan de andere kant van de Tisza". Aan de oever van deze rivier en de Bodrog, die in de Tisza uitmondt, vindt men thans het strandbad van Tokaj.
Bezienswaardigheden zijn er nauwelijks in Tokaj. Van de burcht zijn slechts enkele resten over. Evenals de andere kastelen in dit deel van Hongarije (Szerencs, Sárospatak) speelde het een belangrijke rol tijdens de vrijheidsstrijd in de 17e en 18e eeuw. Tegenover de ruïnes van de burcht ligt aan de oever van de Bodrog de oude stad met het voormalige Rákóczi-Dessewffy-kasteel in barokstijl. Het staat aan de Bajcsy-Zsillinsky út 15-17. Verder is er het raadhuis (laat-barok), in de Rákóczi út 44. de plaatselijke geschiedenis en de ontwikkeling van de wijnbouw in deze omgeving kunnen bestudeerd worden in de Grieks-orthodoxe kerk aan de Bethlem Gábor utca 23, die nu als museum is ingericht. In de Rákóczi-kelder aan de Kossuth Lajos tér 13 - ingang in het binnenhof - vonden tijdens de vrijheidsoorlogen belangrijke besprekingen plaats.
De eeuwenoude kelderdoolhof in Tokaj heeft 24 gangen die in totaal 1,5 km lang zijn. In deze als wijnkelder gebruikte gangen kan 20.000 hl. wijn opgeslagen worden. In de stad zijn veel van deze wijnkelders, die ook bezocht kunnen worden. Evenals de kelders rondom Eger vallen de gewelfde plafonds, overdekt met dikke lagen schimmelzwam, het ergst op. De eveneens bedekte flessen, - door schimmelzwam - tokayerwijnen staan rechtop in de overvolle schimmelige rekken. Hoe lang ze daar staan te rijpen kan niemand zeggen, maar ze moeten er al héél lang staan. De kurken zijn niet van de beste kwaliteit, zodat men de gekochte wijn niet té lang mag laten staan, en ze moet opdrinken. Men kan op de massieve, met ijzer beslagen houten banken zitten en luisteren naar het verhaal van de gids over het ontstaan en de voortreffelijke hoedanigheden van de tokayerwijnen. En daarna mag men proeven. Als men een liefhebber is van rode wijn of helemaal niet van wijn houdt, komt men beslist niet aan zijn trekken. De tokayerwijnen zijn uitsluitend wit en voornamelijk zoet. Er is echter een droge soort, die door liefhebbers van droge port wel wordt geappreciëerd.
[bewerk] Tokayerwijnen
Waarom is die wijnstreek van Tokaj Hegyalja zo bijzonder? De eer komt blijkbaar toe aan de berg; de bodem bestaat uit een opeenhoping van vulkaanresten en löss, terwijl de rivieren Bodrog en Tisza met de zon er voor zorgen, dat de hellingen voldoende vocht en warmte krijgen. De herfst is hier zeer lang en droog. Het harde vulkaangesteente kan men met een houweel amper stukslaan, doch in de loop van miljoenen jaren is het verpulverd en heeft een grondsoort geschapen, die uniek is voor druivencultus. Beroemd zijn de Tokayerwijnen, die allen witte wijn zijn. De eenvoudigste is de Furmint, die 70% van alle Tokayerwijnen uitmaakt. Het is een kruidige, zoete en goudblonde wijn. Hij is minder geschikt als begeleider van de maaltijd. Misschien wel voor sommigen bij een visgerecht, alhoewel hij zoet smaakt. De Tokayer Aszú-wijnen worden volgens een speciale methode vervaardigd. De overrijpe druiven haalt men pas van de wijnstok als ze grauw verkleurd en ingedroogd zijn, waardoor een sterke, geurige wijn ontstaat. De Aszú, wat letterlijk stroopachtig betekent, heeft een goudbruine kleur en een kruidig honingzoete smaak waar je wel van moet houden. Deze wijn wordt meestal ná de maaltijd gebruikt. De Tokayer Szamarodni wordt gewonnen uit een combinatie van overrijpe en gewone druiven. Deze wijn met een hoog alcoholgehalte (13%) is gewoonlijk wat minder zoet dan de andere Tokayers, dat is afhankelijk van de hoeveelheid overrijpe druiven die er voor worden gebruikt. Evenals in Eger zijn ook hier de ingangen van de kelders opvallend laag. Men moet zich bukken om er binnen te gaan. Met opzet zijn de ingangen laag gehouden, zeggen de wijnbouwers, opdat een ieder een buiging moet maken voor de opgeslagen vaten.
