Top 2000 (Radio 2)

Van Wikipedia

De Top 2000 is een radioprogramma van het Nederlandse station Radio 2 en wordt sinds 1999 uitgezonden aan het eind van elk jaar. De uitzending begint om 0:00 uur op tweede Kerstdag en gaat non-stop door tot 0:00 uur op Oudjaarsnacht.

In die tijd worden de 2000 populairste platen aller tijden gedraaid. Wat de populairste platen zijn wordt door de luisteraars bepaald, door middel van een stemming op internet. De nummer 1 was tussen 1999 en 2004 het nummer Bohemian Rhapsody van Queen. In 2005 stond het nummer 'Avond' van Boudewijn de Groot op nummer 1, maar in 2006 heeft Queen de nummer 1 positie herwonnen.

[bewerk] Initiatief

De Top 2000 was in 1999 onderdeel van de activiteiten rond de wisseling van het millennium. Het idee erachter was om het jaar 1999 uit- en 2000 in te luiden met de beste 2000 platen ooit gemaakt. Aan de Radio 2 luisteraars werd vanaf begin 1999 gevraagd om een plaat met herinnering in te sturen (via post of internet). In de loop van 1999 werden op die manier 2000 zogenaamde Millenniumplaten verzameld. Begin november 1999 werden deze 2000 platen in alfabetische volgorde op internet geplaatst en mochten mensen stemmen voor de volgorde. Dat leidde tot de Top 2000. Eenzelfde soort Top 2000 (maar dan gevuld met veel jaren '90 muziek en recente top 40 hits) werd dat jaar ook op jongerenzender Radio 538 gehouden, daar is het echter bij een eenmalige gebeurtenis gebleven.

In de jaren na 1999 wordt gebruikgemaakt van een steeds uitgebreidere keuzelijst en kunnen mensen stemmen via internet. Daarbij kunnen ze ook een eigen keuze aangeven (die nog niet in de keuzelijst staat).

De eerste uitzending werd een ongekend succes, waarschijnlijk omdat de combinatie van nostalgie, muzikale afwisseling en kwaliteit perfect paste bij de stemming rond de eeuwwisseling. Radio 2 besloot vervolgens het programma jaarlijks te herhalen en elk jaar bleek het succes van het programma te verbeteren. Sindsdien is het programma jaarlijks met afstand het best beluisterde radioprogramma van Nederland. Tijdens de uitzendingen van 2005 wist de zender op 6,2 miljoen luisteraars aan zich te binden.

In 2002 kreeg de Top 2000 er een versie bij op televisie. De NPS startte in dat jaar met de uitzendingen van Top 2000 a Go-Go, gepresenteerd door Matthijs van Nieuwkerk. Top 2000 a Go-Go belicht elke Top 2000 avond een deel van de lijst met clips, interviews en items. In 2005 keken ongeveer 7,2 miljoen mensen naar de zes afleveringen van Top 2000 a Go-Go.

Sinds 2003 organiseren Radio 2 en de NPS ook elk jaar een Top 2000 in Concert. Een concert waar een aantal Nederlandse artiesten een eigen en een nummer van een andere artiest uit de Top 2000 speelt. Naar Top 2000 in Concert 2005 keken ongeveer 3,9 miljoen mensen, dat in de Oud-en-nieuwnacht werd uitgezonden, vlak na middernacht.

In 2005 is de publieke omroep een digitaal kanaal gestart, te ontvangen via DAB en Internet, waarop uitsluitend repertoire uit de Top 2000 wordt gedraaid.

In 2006 werd de stemfinale live uitgezonden op Nederland 3, op 24 november vanuit Locomotion in Zoetermeer. Op 7 december werd op dezelfde locatie het evenement Top 2000 in Concert opgenomen.

[bewerk] 2005

De Top 2000 kreeg in 2005, na zes jaar, een nieuwe nummer 1. Avond van Boudewijn de Groot steeg toen, geheel onverwacht, van plaats 5 naar de eerste plaats, en verdreef daarmee de ogenschijnlijk vastgeroeste klassieker Bohemian Rhapsody van Queen van de eerste plaats.

Behalve de nieuwe nummer één, heeft de lijst in 2005 meer vernieuwingen gekregen. Voorafgaand aan het stemmen konden mensen hun favorieten die nog niet in de keuzelijst stonden, opgeven voor een tiplijst, die later werd toegevoegd aan de stemlijst. Hierdoor kwamen enkele nieuwe, maar ook oude, platen hoog binnen in de lijst. Over sommige platen, met name Nine Million Bicycles van Katie Melua (op 23), vraagt men zich af of zulke hoge posities wel gerechtvaardigd zijn, en of deze platen hun positie in de toekomst zullen behouden.

Opvallende verliezer was de Tee Set van wie "She likes weed" zakte van 685 naar 1995 en "Ma Belle Amie" van 674 naar 1950. "White Flag" van Dido, vorig jaar nog nieuw binnen op 57, zakte naar 164.

[bewerk] 2006

In 2005 werd ruim een miljoen stemmen uitgebracht op de Top 2000, maar in 2006 werd dit record ruimschoots gebroken en stemden maar liefst anderhalf miljoen mensen. Er waren in 2006 87 songs die de lijst waren binnengekomen die nog nooit eerder in de lijst hadden gestaan. Verrassend daarbij was de binnenkomst van Marco Borsato's Rood op nummer 17, zoals in 2005 bij Katie Melua het geval was. Nine Million Bicycles van Katie Melua heeft met de 32e plaats toch de hoge notering weten te behouden. Sinds de editie van 2005 steeg John Mayer 1546 plaatsen naar nummer 344 in 2006, de grootste stijger. Opvallend was de stijging die Last Time van de Stones doormaakte, nl. van nummer 1964 naar 812. De uiteindelijke top 10 werd bepaald in een belspelachtig televisieprogramma, hetgeen bij veel Top 2000-fans in het verkeerde keelgat schoot. Uiteindelijk werd de twee miljoengrens behaald. Bohemian Rhapsody van Queen, dat na het internetstemmen de nummer 1-positie weer bleek te hebben ingenomen, hield deze positie gedurende de finale vast. Overigens hebben Queen (Bohemian Rhapsody), Eagles (Hotel California), Deep Purple (Child in Time), Led Zeppelin (Stairway To Heaven) en Meat Loaf (Paradise By The Dashboard Light) altijd in de top 10 gestaan.

Nieuwe klassiekers die binnenkwamen in de lijst waren onder meer Under The Bridge (Red Hot Chili Peppers) op 71, Bat Out of Hell (Meat Loaf) op 252, Kristallnach (BAP) op 320 en Innuendo (Queen) op 393.

De grootste verliezer van 2006 was Anneke Grönloh, van wie "Brandend Zand" (1962) daalde van 110 naar 763, en "Paradiso" (1962), in 2005 nog op 396, helemaal uit de lijst verdween. Andere opvallende verliezers waren Dido, van wie "White Flag" weggleed van 164 naar 448 en "Life for Rent" van 702 naar 1296, en ABBA, van wie 24 van de 26 liedjes een verlies moesten noteren.

[bewerk] De top 10

Jaar / positie	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1999	Queen Bohemian Rhapsody	Eagles Hotel California	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Beatles Yesterday	John Lennon Imagine	Rolling Stones Angie	Simon & Garfunkel Bridge over troubled water	Procol Harum A whiter shade of pale
2000	Queen Bohemian Rhapsody	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Eagles Hotel California	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Beatles Hey Jude	John Lennon Imagine	Beatles Yesterday	Rolling Stones Angie	Guns n' Roses November Rain
2001	Queen Bohemian Rhapsody	Deep Purple Child in Time	Eagles Hotel California	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Animals The house of the rising sun	Dire Straits Brothers in arms	Billy Joel Goodnight Saigon	Beatles Hey Jude	Dire Straits Sultans of swing
2002	Queen Bohemian Rhapsody	Deep Purple Child in Time	Eagles Hotel California	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Animals The house of the rising sun	Dire Straits Private investigations	Alan Parsons Project Old and wise	Dire Straits Brothers in arms	Doors Riders on the storm
2003	Queen Bohemian Rhapsody	Eagles Hotel California	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Guns n' Roses November Rain	Animals The house of the rising sun	Boudewijn de Groot Avond	Alan Parsons Project Old and wise	Rolling Stones Angie
2004	Queen Bohemian Rhapsody	Eagles Hotel California	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Boudewijn de Groot Avond	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Guns n' Roses November Rain	Animals The house of the rising sun	John Lennon Imagine	Coldplay Clocks
2005	Boudewijn de Groot Avond	Queen Bohemian Rhapsody	Eagles Hotel California	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Coldplay Clocks	Animals The house of the rising sun	Alan Parsons Project Old and wise	Guns n' Roses November Rain
2006	Queen Bohemian Rhapsody	Boudewijn de Groot Avond	Eagles Hotel California	Deep Purple Child in Time	Led Zeppelin Stairway to Heaven	U2 One	Meat Loaf Paradise by the dashboard light	Pink Floyd Wish you were here	Coldplay Clocks	Metallica Nothing else matters

[bewerk] Trivia

41 van de 2000 nummers (editie 2006) komen van voor 1960. Het oudste nummer stamt uit 1936 (Billie Holiday en Summertime).

Het oudste nummer aller tijden is "Rhapsody in Blue" van George Gershwin uit 1924. Deze song bereikte zijn hoogste notering in 1999 op een 599e plaats maar verdween in 2006 (voorlopig) uit de Top 2000.

De meest genoteerde artiesten zijn de Beatles (55 maal), De Rolling Stones (40 keer) en ABBA (26 keer) (editie 2006).

De jaren zeventig zijn het best vertegenwoordigd in de Top 2000. Maar liefst 720 nummers stammen uit de periode 1970-1979. Uit de jaren tachtig staan 483 liedjes in deze lijst en de jaren zestig brengen 459 liedjes in de lijst voort (editie 2006).

Het langstdurende nummer is van Yes (Close To The Edge) en duurt 18 minuten en 42 seconden. In 2006 stonden er 187 nummers in die langer waren dan 5 minuten.

Het kortste nummer aller tijden is "36-24-36" van The Shadows (1961) met een duur van 1 minuut en 39 seconden. Dit nummer bereikte in 2002 zijn (voorlopig) hoogste positie op 1640.

Van alle 2000 nummers komen in 121 nummers het woord liefde of love voor in de titel (editie 2006).

De obscuurste Top 2000 song aller tijden is "Freedom" van Mac and Katie Kissoon (1972) die in 2001 één jaar genoteerd stond op nummer 1999.

[bewerk] Top 2000 statistiek

Miljoenen mensen luisteren en kijken elk jaar naar de Top 2000, en tienduizenden zenden hun favoriete liedjes in. We zien de lijst elk jaar veranderen, nieuwe liedjes komen erin, andere stijgen of dalen. Maar is dit alles wat er is? Is er niet veel meer dat we willen weten? Bijvoorbeeld, welke liedjes stijgen of dalen het meest? Welke artiesten zijn ineens populair of uit de gratie? Zijn liedjes uit bepaalde jaren populairder dan uit andere jaren? Welke jaren zijn überhaupt het vruchtbaarst geweest? Zijn Nederlandstalige liedjes populairder dan Engelstalige? En hoe verandert dit alles met de jaren?

Om deze vragen te beantwoorden moeten we hulp zoeken bij de statistiek. Om met een eenvoudige vraag te beginnen: welke liedjes stijgen of dalen het meest? Je zou simpelweg kunnen kijken wat de positie dit jaar is en die aftrekken van de positie van vorig jaar. En dat voor alle liedjes doen, en bepalen welk liedje het hoogste en het laagste getal produceert. Maar daar zit iets scheef. Een liedje dat van 2000 naar 1900 stijgt (+100) zou dan een belangrijkere stijger zijn dan een liedje dat van 88 naar 1 stijgt (+87). Terwijl dat laatstgenoemde liedje de voorpagina van de NRC.next zou halen, en het eerstgenoemde liedje zeker niet. Er is dus geen rechtlijnig verband tussen positie en belang van een liedje. Wat voor verband dan wel?

Je kan je voorstellen dat een stijging van 2000 naar 1900 wel ongeveer even veel waard is als een stijging van 20 naar 19. Of een stijging van 16 naar 8 evenveel als van 8 naar 4. Een betere benadering van het verband tussen positie en belang lijkt dus een logaritmisch verband. Met een simpele formule kan positie worden omgezet in een logaritmische score:

$score = log(2500) - log(positie) \,$ (grafiek)

Het getal 2500 is een beetje arbitrair, het is het "verdwijnpunt" van de Top 2000. Het getal is ongeveer het midden tussen de grens van de Top 2000 (2000) en het totale aantal liedjes dat ooit in de Top 2000 heeft gestaan (3100). Voor de uitkomsten van de analyses maakt de precieze grootte van dit getal niet veel uit.

Een manier om na te gaan of dit een goede benadering is, is om te kijken of de variantie van stijging of daling ongeveer gelijk is over het hele positie-bereik. Dat lijkt ongeveer te kloppen (grafiek), hoewel de variantie iets afneemt in de hogere positienummers.

Nu we een score hebben die de waarde van een liedje ongeveer rechtlijnig representeert kunnen we er makkelijk mee optellen, aftrekken, delen en vermenigvuldigen. Dat is wat er voornamelijk gebeurt in de volgende figuren.

Ze laten onder andere zien dat:

Veruit de meeste liedjes komen uit de periode van 1965 - 1987 (grafiek).
We waarderen liedjes vanaf ongeveer 1990 bovengemiddeld, en liedjes tot ongeveer 1965 ondergemiddeld (grafiek).
Waardering voor liedjes vanaf 1990 stijgt, die van liedjes uit de jaren 70 en 80 daalt en die van liedjes uit de jaren 50 en 60 blijft stabiel (grafiek).
Grote winnaars in 2006 waren Marco Borsato en de Rolling Stones, grote verliezers waren ABBA en Elvis Presley. Alleen van Marco Borsato was dat al duidelijk (grafiek).
Nederlandstalige liedjes worden hoger gewaardeerd dan Engelstalige, en die weer hoger dan Anderstalige. Dit verandert niet veel met de jaren, hoewel het aantal Nederlandstalige liedjes wel toeneemt (grafiek).
De gemiddelde waardering per liedje ligt opvallend hoog bij hardere rock artiesten zoals Metallica, AC/DC en Nirvana. Van veel aanwezige artiesten (meer dan 5 liedjes in de lijst, grafiek) scoren per lied Pink Floyd en U2 opvallend hoog en Cliff Richard opvallend laag (grafiek).
Vijfendertig liedjes die sinds het ontstaan van de Top 2000 in de lijst stonden zijn in 2006 verdwenen, waaronder klassiekers als Roll over Beethoven van Chuck Berry, If you can't give me love van Suzi Quatro, Lili Marlene van Marlene Dietrich en Ding-a-dong van Teach-in (grafiek).

Brandende vragen die nu ook opgelost kunnen worden:

Zijn liedjes met driekwartsmaat populairder dan met vierkwartsmaat?
Wat is het gemiddelde beats per minute getal van een Top 2000 liedje, en verandert dat (in de steeds jachtiger wordende wereld) met de jaren?
Is de waardering voor zangeressen hoger dan die van zangers? En hoeveel scheelt dat dan?