Ulm

Van Wikipedia

Wapen	Kaart

Basisgegevens
Deelstaat:	Baden-Württemberg
Plaats van bestuur:	Ulm
Oppervlakte:	118,69 km²
Bevolking:	120.475 (31.09.2005)
Bevolkingsdichtheid:	1.016 Einw./km²
Kenteken:	`UL`
Website:	www.Ulm.de

Ulmer Münster, Donau

Ulm is een stad in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg met 120.000 inwoners (2006). De stad ligt aan de Donau, die vanaf hier bevaarbaar is, bij de monding van de Iller. Beide rivieren vormen hier de grens met Beieren. Ulm is beroemd vanwege de hoogste kerktoren ter wereld (die van de gotische munsterkerk, 161,5 m hoog, voltooid in 1890) en als geboortestad van Albert Einstein, die er werd geboren op 14 maart 1879.

[bewerk] Geschiedenis

De eerste vermelding van Ulm dateert uit 854 (Hulma). Rond die tijd bevond zich hier een koninklijke palts. Keizer Frederik Barbarossa verleende Ulm in 1181 stadsrechten. Drie jaar later werd Ulm een Vrije Rijksstad.

In 1376 nam Ulm het initiatief tot de oprichting van de Zwabische Stedenbond (vanaf 1381: Zuid-Duitse Stedenbond), een militair bondgenootschap waarin de stad een leidende rol speelde, maar die in 1389 alweer werd ontbonden. In deze periode begon ook de bouw van de munsterkerk.

In 1397 werd de strijd tussen de patriciërs en de gilden beslecht door de Schwörbrief, die de onderlinge machtsverhoudingen vastlegde (10 tegen 30 raadszetels) en de burgemeester verplichtte tot het afleggen van verantwoording. Tegenwoordig viert UIm deze oudste stedelijke grondwet van Duitsland op de voorlaatste maandag van juli, Schwörmontag.

Rond 1500 kende Ulm als handelsstad haar grootste bloei. In 1531 ging de stad over op de reformatie. Vanaf de Dertigjarige Oorlog raakte de stad sterk in verval. In 1802 verloor de stad haar onafhankelijkheid en kwam ze aanvankelijk aan Beieren en vanaf 1810 aan Württemberg. Voor Beieren was dit het startsein om Neu-Ulm te stichten op de rechter Donauoever, die Beiers was gebleven.

Na 1850 kwam Ulm door de aanleg van de Schwäbische Eisenbahn (Stuttgart-Friedrichshafen) opnieuw tot ontwikkeling. In de Tweede Wereldoorlog leed de stad grote schade, maar de munsterkerk bleef gespaard.

Ulm is sinds 1967 universiteitsstad.

[bewerk] Stadsbeeld

Ulm ligt grotendeels op de linkeroever van de Donau. De historische binnenstad, een van de grootste in Zuid-Duitsland, leed tijdens de Tweede Wereldoorlog grote schade. Een groot deel van de binnenstad bestaat sindsdien uit naoorlogse gebouwen. Enkele zwaar beschadigde gebouwen werden geheel of gedeeltelijk herbouwd. Daartoe behoren het raadhuis (1370, raadhuis sinds 1419) en het Schwörhaus uit 1612. De gotische munsterkerk leed weinig schade.

De bouw van de munsterkerk, die zich in het noorden van het centrum bevindt, begon in 1377. Het gebouw met zijn hoogste kerktoren ter wereld werd pas in 1890 voltooid. De munsterkerk kwam in 1530 in protestantse handen en heeft daarmee een tweede record in handen: het is de grootste protestantse kerk ter wereld.

Op de Münsterplatz bevindt zich het eigentijdse stadhuis (het Stadthaus), dat is ontworpen door de Amerikaan Richard Meier, wiens Haagse stadhuis uit dezelfde periode dateert.

[bewerk] Ulmer Spatz

Als symbool van Ulm geldt de mus. De Ulmer Spatz zou volgens een 19de-eeuwse legende behulpzaam zijn geweest bij het bouwen van de munsterkerk, door met een takje in zijn snavel aan te geven hoe houten balken de nauwe stadspoort door moesten: ze moesten namelijk niet overdwars op de wagens worden gelegd, maar in de lengte.

[bewerk] Externe links

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Ulm op Wikimedia Commons.

{{{afb_links}}}	Districten en stadsdistricten in Baden-Württemberg		{{{afb_groot}}}
Alb-Donau-Kreis - Baden-Baden - Biberach (district) - Bodenseekreis - Böblingen - Breisgau-Hochschwarzwald - Calw - Emmendingen - Enzkreis - Esslingen - Freiburg im Breisgau - Freudenstadt - Göppingen - Heidelberg - Heidenheim - Heilbronn (stad) - Heilbronn (district) - Hohenlohekreis - Karlsruhe (stad) - Karlsruhe (district) - Konstanz - Lörrach - Ludwigsburg - Main-Tauber-Kreis - Mannheim - Neckar-Odenwald-Kreis - Ortenaukreis - Ostalbkreis - Pforzheim - Rastatt - Ravensburg - Rems-Murr-Kreis - Reutlingen - Rhein-Neckar-Kreis - Rottweil - Schwäbisch Hall - Schwarzwald-Baar-Kreis - Sigmaringen - Stuttgart - Tübingen - Tuttlingen - Ulm - Waldshut - Zollernalbkreis			{{{afb_groot}}}