Vichy-Frankrijk
Van Wikipedia
| Vlag | Wapen |
|---|---|
 |
 |
| Kaart | |
|
|
|
| Hoofdstad | Vichy |
| Regeringsvorm | Republiek |
| Staatshoofd | Philippe Pétain |
| Dynastie | n.v.t. |
| Bestaan | 1940-1944 |
| Ontstaan uit | Derde Franse Republiek |
| Opgegaan in | Vierde Franse Republiek |
| Oppervlakte | |
| Inwoners | |
| Taal | Frans |
| Religie | Rooms-katholicisme |
| Munteenheid | Franc |
| Leus | {{{leus}}} |
| Volkslied | Maréchal, nous voilà! |
Het Vichy-regime vormde de regering in Frankrijk gedurende de periode 1940-1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog. Deze tijdelijke regering, die onder leiding stond van maarschalk Philippe Pétain, en zich État Français noemde, zetelde in de stad Vichy en bestuurde het zuidoostelijk deel van Frankrijk. Het regime werd berucht vanwege haar collaboratie met de Duitse nazi's en de Italiaanse fascisten.
Pétain was tijdens de Slag om Frankrijk op 16 juni 1940 Paul Reynaud opgevolgd als premier. Op 22 juni werd in zijn naam door generaal Huntzinger te Compiègne een wapenstilstand met nazi-Duitsland ondertekend. De overeenkomst voorzag in het opdelen van Frankrijk. Duitsland bezette het noorden en westen van Frankrijk en de kust van de Atlantische Oceaan. Het resterende deel - tweevijfde van Frankrijk, plus de Franse koloniën (waaronder Madagaskar) - zou worden bestuurd door de Franse regering, met Vichy als hoofdstad. De Franse marine moest blijven of zich begeven naar havens waar die in vredestijd hun thuisbasis hadden, ook al lagen die, zoals Brest, in bezet gebied. De Duitsers waren immers bang dat de Franse marine en de Franse koloniën anders in Britse handen zouden vallen. Alle Franse joden moesten worden overgedragen aan Duitsland. Het Franse leger werd verkleind tot honderdduizend manschappen in de 'vrije' zone en alle Franse krijgsgevangenen bleven in gevangenschap. Bovendien moesten de Fransen de kosten van de bezetting door de Duitse troepen betalen. De iure behield de Franse regering het gezag over heel Frankrijk minus Elzas-Lotharingen en de door de Italianen bezette delen. Wegens het feit dat de Duitsers het militaire gezag in het noordwesten hadden, beheerste de Vichy-regering de facto slechts het zuidoosten en de kolonien.
De Britten meenden niet het risico te kunnen lopen dat de Franse marine, de op een na grootste ter wereld, in Duitse handen zou vallen; 8 juli stelde de Britse Royal Navy de in de havens van het Algerijnse Mers-el-Kebir gelegen marineschepen voor de keuze: voeg u bij ons, of u wordt in de grond geboord. Het liep uit op het laatste, waarbij zo'n 1000 Fransen de dood vonden.
Op 10 juli 1940 stemde het Franse parlement voor opheffing van de Derde Republiek, en de volgende dag benoemde het regime Pétain tot staatshoofd met de bevoegdheid een nieuwe grondwet te schrijven. Die stelde het parlement echter buiten werking en gaf zichzelf vrijwel dictatoriale bevoegdheden. Hij benoemde Pierre Laval en François Darlan tot vicepremiers. Het uit de tijd van de Revolutie daterende Franse nationale motto Liberté, Egalité, Fraternité (Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap) werd vervangen door Travail, Famille, Patrie (Werk, Gezin, Vaderland). Maurice Papon, die later als oorlogsmisdadiger veroordeeld zou worden, werd in 1942 secretaris-generaal in Bordeaux. De officier Charles de Gaulle, die in de laatste regering van de Derde Republiek nog even staatssecretaris van defensie was geweest, was gevlucht naar Engeland en riep van daaruit via de radio op 18 juni 1940 op tot voortzetting van de strijd, onder zijn soevereine leiding. Hij werd hiervoor bij verstek van zijn Franse nationaliteit vervallen verklaard en ter dood veroordeeld. Het zou nog even duren voor hij in de ogen van de geallieerden een serieus alternatief voor het Vichy-regime zou worden.
Het nieuwe regime werd diplomatiek erkend door nazi-Duitsland, en verder door de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Het stelde perscensuur in, en de vervolging van joden en buitenlanders begon dit regime zelfs zonder daartoe door de Duitsers gedwongen te zijn. Hij ageerde verder tegen de vrijmetselaars. Verder werd de Franse kolonie Frans Indo-China aan de Japanners verkwanseld. Door Madagaskar tijdig te bezetten, wisten de geallieerden te voorkomen dat hetzelfde ook met dit eiland gebeurde.
Toen admiraal Darlan in november 1942 in Frans-Noord-Afrika een wapenstilstand met de Geallieerden tekende na hun succesvolle invasie op dit Franse grondgebied, verbrak Duitsland de overeenkomst uit 1940. Op 10 november vielen Duitse troepen Vichy-Frankrijk binnen. De Franse marine wilde nu zelf voorkomen dat hun schepen die nog in de haven van Toulon lagen, in Duitse handen zouden vallen, en brachten die zelf tot zinken. De macht kwam in handen van Laval als premier, hoewel Pétain formeel staatshoofd bleef. Darlan werd op kerstavond 24 december 1942 vermoord door een jonge Franse monarchist die was opgeleid door de Britse SOE (hoewel de moord niet in hun opdracht was).
Na de invasie in Normandië en in de Provence in juni 1944 door de geallieerden werd de Vichyregering onder escorte van de Duitsers naar Belfort en even later naar Duitsland overgebracht. In Sigmaringen ging de regering in ballingschap èn in feitelijke gevangenschap; de Duitsers hadden genoeg van de eigenaardige oriëntatie van het Vichy-regime. Pétain werd op 20 augustus 1944 in zijn residentie het hotel Parc te Vichy door Duitsers omsingeld, van zijn bed gelicht en ook in kasteel Sigmaringen geïnterneerd. Een week later werd Vichy door de troepen van de Vrije Fransen bevrijd en hield De Gaulle een glorieuze intocht in Parijs. In 1945 werden diverse leden van de regering gearresteerd. Enkelen, waaronder Laval, werden geëxecuteerd. Pétain werd veroordeeld tot de doodstraf, maar zijn straf werd door zijn vroegere ondergeschikte en rivaal Charles de Gaulle omgezet in levenslang. Hij stierf in gevangenschap in 1951, op 95-jarige leeftijd.
Het is nog altijd een groot raadsel hoe een oorlogsheld uit de Eerste Wereldoorlog zich heeft kunnen laten gebruiken als een marionet van zijn tegenstanders, al heeft De Gaulle er in zijn Mémoires de guerre wel een poging toe gedaan. Mogelijk sprak Pétain daarmee zijn afkeer van het vooroorlogse defaitisme en de Volksfront-regeringen uit. Zijn collaboratie gaf het Vichy-regime een schijn van legaliteit.
[bewerk] Externe link:
| Periodes in de Franse geschiedenis |
|---|
| ? - 751 : Merovingische Periode |
| 751 - 987 : Karolingische Periode |
| 987 - 1328 : Capetingische Periode |
| 1328 - 1589 : Valoisperiode |
| 1589 - 1793 : Bourbonperiode |
| 1793 - 1804 : Eerste Republiek |
| 1804 - 1815 : Eerste Keizerrijk |
| 1815 - 1830 : Restauratie |
| 1830 - 1848 : Julimonarchie |
| 1848 - 1852 : Tweede Republiek |
| 1852 - 1870 : Tweede Keizerrijk |
| 1870 - 1940/1946 : Derde Republiek |
| 1940 - 1944 : Vichy-regime |
| 1946 - 1958 : Vierde Republiek |
| 1958 - heden : Vijfde Republiek |
