Vruchtbaarheid
Van Wikipedia
Vruchtbaarheid of fertiliteit is het vermogen van een organisme om zich voort te planten. Hoewel alle organismen in potentie in staat zijn zich voort te planten met een snelheid die minstens gelijk is aan de snelheid waarmee individuen van de soort te gronde gaan (anders waren ze al uitgestorven) verschilt het aantal mogelijke nakomelingen per cyclus en de daarvoor benodigde generatietijd enorm. Bacteriën kunnen zich onder gunstige omstandigheden elke 20 minuten delen, en dus hun aantal verdubbelen. Grote zoogdieren zoals walvissen, olifanten en de mens hebben voor een populatieverdubbeling tien tot 20 jaar nodig.
Inhoud |
[bewerk] Menselijke vruchtbaarheid
Zie ook: anticonceptie
[bewerk] Vruchtbaarheid van de man
In de man worden vanaf de puberteit in de testes dagelijks vele miljoenen zaadcellen gemaakt. Deze worden in de bijbal opgeslagen voor enkele weken om te rijpen. Daarna worden ze door de zaadleiders van ca. 30cm lang naar boven getransporteerd naar de zaadblaas achter de prostaat. Daar worden ze opgeslagen totdat er bij een ejaculatie van sperma behoefte aan is. Het transport van de bijbal naar de zaadblaas vindt 24 uur per dag plaats, en dus niet alleen maar gedurende een ejaculatie. Slechts een gedeelte van de zaadcellen (verschillende getallen van 30-50% worden genoemd) komen tot een complete rijping en worden naar de zaadblaas getransporteerd; de rest wordt lokaal afgebroken en door het weefsel opgenomen.
Zaadcellen kunnen maar enkele weken worden opgeslagen. Wordt er in die tijd geen seksuele activiteit ondernomen die tot een ejaculatie leidt, dan volgt er een ejaculatie zonder seksuele activiteit gedurende de nacht. Onder pubers is dit bekend als de natte droom.
De vruchtbaarheid van de man hangt samen met de hoeveelheid zaadcellen die zich in het spermavocht bevindt, en met de activiteit van deze zaadcellen (of ze beweeglijk zijn of niet). Samen wordt dit vaak gevat onder de term kwaliteit van het sperma. Zelfs bij een zeer vruchtbare man zijn lang niet alle zaadcellen beweeglijk genoeg om een bevruchting tot stand te brengen. Er zijn de laatste decennia onderzoeken gedaan die hebben aangetoond dat de kwaliteit van het sperma van de gemiddelde man naar beneden gaat. Het is niet precies duidelijk of dit inderdaad een reële waarneming is en waar dit door komt, maar er wordt vermoed dat door de mens gemaakte chemische stoffen in het milieu (sommige van die stoffen lijken in hun structuur op vrouwelijke hormonen) verantwoordelijk zouden kunnen zijn voor deze afgenomen vruchtbaarheid. Eén van die stoffen is nonylfenol, een stof in verven, pesticiden, schoonmaakmiddelen en die vrijkomt bij de productie van papier en textiel. Ook natuurlijke substanties hebben gelijkaardige werking, zoals genisteïne uit soja en andere groenten, en 8-prenylnaringenine uit hop.
De vruchtbaarheid van het zaad heeft niets te maken met impotentie.
[bewerk] Vruchtbaarheid van de vrouw
De vrouwelijke geslachtscellen, de eicellen, zijn in aanleg allemaal al klaar voordat de vrouw wordt geboren. Vanaf de puberteit wordt er één maal per menstruatiecyclus één eicel klaargestoomd voor een mogelijke bevruchting. Hierbij spelen hormonen een rol die ook zorgen dat op het moment dat de eicel rijp is, ook de baarmoeder bereid is om de zygote te ontvangen.
Mocht er geen bevruchting volgen, dan wordt alles wat als voorbereiding is opgebouwd weer afgebroken. Dit resulteert in de menstruatie.
De vruchtbaarheid van de vrouw hangt samen met deze hele cyclus van gemiddeld 25 tot 35 dagen. Alleen wanneer de eicel bijna klaar is is de vrouw vruchtbaar.
[bewerk] Externe links
Website speciaal over vruchtbaarheid
