Zwenkvleugel
Van Wikipedia
 |
|
Zwenkvleugels bieden vliegtuigen de mogelijkheid om de voordelen van twee vleugeltypen te benutten, namelijk: de basis, rechte vleugel, die veel voordeel biedt bij de start en landing, bij relatief langzaam vliegen en als verhoogde wendbaarheid gewenst is, en de pijlvleugel, die voordelig is bij supersonische vlucht.
De variabele vleugel is alleen operationeel gebruikt bij militaire vliegtuigen, met name toestellen die ontworpen zijn vanaf het begin tot aan het midden van de jaren '60. Deze toestellen waren operationeel vanaf de eerste helft van de jaren zeventig. Een uitzondering hierop is de Tornado. Dit toesteltype en vierentwintig Australische F-111's zijn de enige zwenkvleugeltoestellen die nog operationeel zijn bij moderne, westerse luchtmachten.
Later ontworpen toestellen hebben vleugelvormen die een geometrische combinatie vormen tussen de klassieke, staartloze deltavleugel (mirage types) en de pijlvleugel. Alle variaties hebben tot doel om de luchtstroom rond de vleugels bij zowel hoge als lage snelheden controleerbaar te houden. De eerste was de F-15 Eagle. Andere verbeteringen zijn de leading edge wing extensions (lerx), zoals toegepast bij de F-16 en F-18. Bij deze twee types was de noodzaak voor zwenkvleugels ook verdwenen omdat de topsnelheid niet meer boven de mach 2 hoefde te liggen. Men zag inmiddels in dat een zeer hoge topsnelheid weinig extra tactische voordelen bood.
Ook het zogenaamde 'fly by wire' heeft de noodzaak voor zwenkvleugels verder teruggebracht. Deze techniek, waarbij de roeren en kleppen niet meer hydraulisch of mechanisch werden bewogen, maar middels elektrische signalen naar elektromotoren, maakte het mogelijk om het toestel veel sneller te laten reageren op aërodynamische ongewenstheden en deze te corrigeren. Hierdoor konden vliegtuigen inherent onstabiel worden wat ze wendbaarder maakte, ook met één vaste vleugelvorm. Ook deze techniek werd het eerst in de F-16 en F-18 toegepast.
Het enige burgervliegtuig waarbij variable vleugels bij ontwerp zijn overwogen was de Boeing-concurrent voor de Concorde: de SST.
Onderstaande vliegtuigtypen hebben zwenkvleugels:
- F-111 Aardvark,
- F-14 Tomcat,
- MiG 23 Flogger,
- Mig 27 Flogger-D/J,
- Su 24 Fitter,
- B1B Lancer,
- Panavia Tornado,
- Tupolev Tu-22M Backfire,
- Tupolev Tu-160 Blackjack.
