Ekstremvêret Per
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Ekstremvêret Per råka Sør-Skandinavia 14. januar 2007 med svært kraftig vind. Her til lands var det kysten av Vestlandet som fekk den kraftigaste vinden, med vindstyrke opp i 36 m/s (orkan) på Slåtterøy fyr på Bømlo i Hordaland. Dei fleste skadane kom mellom Haugesund og Bergen, men det var òg øydeleggjingar på Austlandet. Fleire hus vart skada på grunn av tre som blas over ende, tak blas av både bolighus og næringsbygg, og mange kjøretøy fekk skadar, medan fleire båtar i havner sokk. I Austevoll forsvann 300 000 småaure frå eit oppdrettsanlegg som følgje av uvêret.
Uvêret kom berre eit døger etter at frakteskipet MS «Server» gjekk på grunn og revna i to ved Hellisøy fyr på Fedje. Dette gjorde avgrensinga av oljeutsleppet etter havariet umogeleg, men kan ha hatt ein positiv effekt sidan den grove sjøen meir eller mindre løyste opp olja i sjøen.
Per råka òg Danmark og Sverige med stor kraft, og i Sverige mista til og med tre menneske livet.
Ein tropisk orkan hentar energien sin i frå det varme havet, og døyr ut raskt etter han kjem over land, kraftige uvêr på våre breiddegrader kan derimot gå langt innover land før dei døyr ut, slik som tilfellet var med Per. Årsaka til dette er at lågtrykk på våre breiddegrader ikkje hentar energien sin frå det varme havet, men frå polarfronten, som skil den kalde polarlufta frå den varmare lufta i sør. Temperaturskilnaden i ein front inneheld mykje energi, og denne energien vert omdanna til lågtrykk og vind. Den fuktige lufta i frontsoner frigjev energi når lufta vert omdanna til nedbør, og denne energien vert brukt til å drive lågtrykkssystema. Derfor har det lite å seie om eit kraftig lågtrykk er over land eller hav. Vinden er derimot avhengig av underlaget, og ujamnt underlag, som over land, vil som regel bremse ned vinden, og derfor er ofte vinden kraftigare over sjø enn over land, og sterkare på opne fjellvidder enn i skogdekka landskap.
[endre] Kjelder
- http://www.met.no
- http://www.bt.no
- Internside frå Storm Weather Center
