Ole Bull
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Ole Bornemann Bull (5. februar 1810–17. august 1880) var ein verdskjend fiolinist og komponist i romantikken. Gjennom ei utilslørt interesse for norsk folkemusikk spelte han ei særs sentral rolle når ein eigen norsk kultur skulle byggjast opp att i tida etter unionsoppløysinga frå Danmark.
Innhaldsliste |
[endre] Livssoge
Ole Bull var fødd på Svaneapoteket i Bergen, der faren hans var apotekar. Familien hadde òg ein eigedom på Valestrandsfossen på Osterøy.Her var Ole Bull fast kvar sumar frå han var liten gut, og det var her han fekk interesse for norsk folkemusikk. Eigedomen på Valestrand kjøpte Ole Bull i 1858 av mor si for 16 000 spesiedalar. Saman med broren Georg Andreas Bull bygde han eit nytt hus i sveitserstil, som vart heimen hans inntil han i 1872 kjøpte Lysøen i Os. Den nye villaen var teikna av Carl Fredrik von der Lippe, som òg har teikna Kjøttbasaren i Bergen. Ole Bull sin heim "Lille Alhambra" (i arabisk-maurisk stil og med russisk kuppeltårn) på Lysøen er i dag eit museum.
[endre] Bull som kunsntnar
Allereie som tiåring var Bull ein framståande fiolinist. I tjueårsalderen vart han rekna som ein av Europas store virtuosar, og då han var mellom 30 og 40 år, gjorde han det verkeleg stort som artist i Nordamerika, der han pla opphalda seg om vintrane.
Robert Schumann, Mark Twain, Henry Wadsworth Longfellow, William Makepeace Thackeray og George Bernard Shaw var alle beundrarar av Ole Bull. Han var venn med Franz Liszt og mentor for Edvard Grieg, og han kjente Bjørnstjerne Bjørnson godt. George Sand brukte Ole Bull som modell for romanen Malgrètout, og Henrik Ibsen la mange av eigenskapane hans inn i eventyrpersonen Peer Gynt.
I 1850 grunnla Bull det første norske teateret. Men det var musikken som låg nærast hjartet hans. Konsertane hans i Europa og USA var umåteleg populære, og kvinner dånte når den staute, høge og visstnok svært sjarmerande nordmannen stod på scena. Han kunne ta omtrent kor mykje som helst i inngangspengar, folk kom for å høyra på han uansett.
[endre] Ettermæle
Det var i den storslegne villaen sin på Os at han endte sine dagar, med ein kvast røsslyng (favorittblomeen hans) i neven. Gravferda hans i Bergen var ifølgje rapportar den største og mest pompøse som Noreg nokon gong har sett.
Diverre pla ikkje Ole Bull skriva ned notane til musikken sin, for han hadde alle komposisjonane sine i hovudet. Difor finst det berre svært få att i dag av komposisjonane hans. Stjernestatusen hans sokk litt etter litt i åra etter at han døydde.
Ole Bulls plass i Bergen sentrum er oppkalt etter han.
[endre] Bakgrunnsstoff
- Haugen, Einar og Cai, Camilla, Ole Bull, Universitetsforlaget 1992
- Hendriksen, Knut, Ole Bull, Oslo 2000
- Ole Bull-samlingen på Bergen offentlige bibliotek
- Museet Lysøen, Ole Bull-heimen på Lysøen
