Canal de Suèz
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Lo Canal de Suèz es un canal de 163 km de long que religa la mar Mediterranèa a la mar Roja, de Pòrt Saïd a Suèz. Permet als naviris de comèrci d'anar d'Euròpa cap a Asia sens far lo torn d'Africa per lo cap de Bona Esperança, e per aquò ten una importància màger per lo provesiment en petròli d'Euròpa e per lo comèrci internacional generalament.
[Modificar] Istòria
Lo canal foguèt bastit entre 1859 e 1869 per la companhiá francoegipciana de Ferdinand de Lesseps. 1,5 milion d'egipcians participèron a la seuna bastison e 125 000 moriguèron mai que mai del colèra. Lo canal foguèt dubèrt lo 17 de febrièr 1867. En 1882, pr'amor del seu deute exterior, Egipte deguèt vendre las seunas parts al Reialme Unit. En 1888 la Convencion de Constantinòple confirmèt la neutralitat del canal, declarat: "Liure e dubèrt en temps de patz coma en temps de guèrra, a tot naviri de comèrci o de guèrra, sens destinga de pabalhon".
En 1956 lo president egipcian Gamal Abdèl Nassèr nacionalizèt la companhiá del canal, que sos accionaris magèrs èran alavetz britanics e franceses. Per lo recobrar, lo Reialme Unit, França e Israèl faguèron una operacion militara que foguèt un fracàs: las Nacions Unidas assegurèron la legitimitat egipciana pel canal per una resolucion. Apuèi la Guèrra dels Sièis Jorns en 1967, lo canal demorèt tancat fins en 1975; una fòrça de l'ONU demorèt per gardar la patz fins en 1974.
