Rodentia
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
| Rosegaires | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||
| Dasyprocta aguti L. | |||||||||
| Classificacion classica | |||||||||
| Renhe | Animalia | ||||||||
| Embrancament | Chordata | ||||||||
| Classa | Mammalia | ||||||||
| Sosclassa | Placentalia | ||||||||
| Òrdre | Rodentia | ||||||||
| Taxons de reng inferior | |||||||||
| Veire tèxt | |||||||||
| Classificacion filogenetica | |||||||||
Posicion :
|
|||||||||
| d'aprèp Classificacion filogenetica del vivent (veire arbre filogenetic) |
|||||||||
| Percorrètz la biologia sus Wikipèdia :
|
|||||||||
Un rosegaire es un animal qu'aparten a l'òrdre dels Rodentians (en latin Rodentia), que son de mamifèrs vegetarians o omnivòrs que sa denticion caracteristica es desprovesida de caninas e compòrta doas incisivas de creissença continua, talhadas en bisèl e talhentas. Los rosegaires an una articulacion de lor maissa que permet a aquesta de se mòure dins lo sens vertical coma los carnassièrs, mas tanben dins un movement orizontal de darrièr en abans, pròpri a limar las substàncias duras entre las incisivas, e a las trissar entre las molaras.
Las espècias de rosegaires se son desplegadas dins fòrça ròdols ecologics e son presentas dins los mitans terrèstres, dels mai arids als mitans dulçaquicòlas. I a de rosegaires arboricòlas, terrèstres, escavaires, amfibís, e mai planaires.
Lo rat de camp, lo campanhòl, lo rat, la mirga, lo chinchilhà, lo vibre o l'esquiròl son d'exemples de rosegaires. Contràriament a çò que se pensa sovent, la talpa es pas un rosegaire mas un insectivòr. Lo cas de la lèbre e del conilh es mai delicat : an, coma los rosegaires, doas incisivas fòrtament desvolopadas, mas n'an tanben un autre parelh, que demòra a l'estat de monhon. De mai, son exclusivament erbivòrs. Fan partida d'un autre òrdre, lo dels Lagomòrfs. Çaquelà, certanas classificacions fan dels rosegaires un grop comprenent al còp los Rodentians e los Lagomòrfs.
Lo màger dels rosegaires es lo Capibarà que pòt mesurar 1,25 m de long e 50 cm de nautor e que son pes pòt aténher 65 kg.
Somari |
[Modificar] Classificacion
d'aprèp Carleton (1984)
Existís mai de doas mila espècias viventas classadas en trenta familhas
[Modificar] Jos-òrdre Sciurognathi
- Anomaluridae — Esquiròls volants.
- Aplodontidae.
- Castoridae — vibres.
- Ctenodactylidae.
- Dipodidae — Rats saltaires dont las gerbesas.
- Geomyidae.
- Heteromyidae.
- Muridae.
- Myoxidae — Missaras e calhòls.
- Pedetidae — Lèbre saltaira.
- Sciuridae — Dont esquiròls, marmòtas.
[Modificar] Jos-òrdre Hystricognathi
- Abrocomidae
- Agoutidae - pacàs
- Bathyergidae
- Capromyidae
- Caviidae - cobai, marà
- Chinchillidae
- Ctenomyidae
- Dasyproctidae - agotís
- Dinomyidae
- Echimyidae
- Erethizontidae
- Heptaxodontidae
- Hydrochaeridae - cabiai,
- Hystricidae - pòrc-espic
- Octodontidae
- Petromuridae
- Thryonomyidae
[Modificar] Classificacion recenta
La classificacion sistematica es actualament mesa a mal pels estudis genetics e la presentada es doncas benlèu ja despassada !
Se destria cinc jos-òrdres (al lòc de dos) :
- Anomaluromorpha Bugge, 1974
- Anomaluridae Gervais, 1849
- Pedetidae Gray, 1825
- Hystricognatha Woods, 1976
- Abrocomidae Miller and Gidley,
- Agoutidae Gray, 1821
- Bathyergidae Waterhouse, 1841
- Capromyidae Smith, 1842
- Caviidae Gray, 1821
- Chinchillidae Bennett, 1833
- Dinomyidae Troschel, 1874
- Echimyidae Gray, 1825
- Erethizontidae Bonaparte, 1845
- Heptaxodontidae Anthony, 1917
- Hydrochaeridae Gray, 1825
- Hystricidae G. Fischer, 1817
- Laonastidae Jenkins, Kilpatrick, Robinson et Timmins, 2005
- Octodontidae Waterhouse, 1840
- Petromuridae Tullberg, 1899
- Thryonomyidae Pocock, 1922
- Myomorpha Brandt, 1855
- Dipodidae G. Fischer, 1817
- Geomyidae Bonaparte, 1845
- Heteromyidae Gray, 1868
- Muridae Illiger, 1815
- Myoxidae Gray, 1821
- Sciuravida
- Ctenodactylidae Gervais, 1853
- Sciuromorpha Brandt, 1855
- Aplodontiidae Brandt, 1855
- Castoridae Hemprich, 1820
- Sciuridae Hemprich, 1820
[Modificar] Veire tanben
- lista detalhada de las familhas e genres de rosegaires
- lista alfabetica dels genres de rosegaires
- lista alfabetica dels noms vernaculars de rosegaires
Per extension, lo tèrme rosegaire es emplegat coma adjectiu a prepaus de quicòm que :
- ataca, destrutz una matèria en l'absorbent, coma d'insèctes rosegant de lenha, altèra la substància de quicòm o ne recobrís la susfàcia, coma lo rovilh,
- destrutz pauc a pauc un organisme vivent, coma una malautiá coma la gangrena.
- mina pauc a pauc sul plan moral e que tormenta, coma de penas, de laguis, de remembranças.
| Mammalia (los mamifèrs) | ||
|---|---|---|
| Monotremata los monotrèmas |
||
| Marsupialia: los marsupials |
Didelphimorphia | Paucituberculata | Microbiotheria | Dasyuromorphia | Peramelemorphia | Notoryctemorphia | Diprotodontia |
|
| Placentalia: los placentars |
Xenarthra | Dermoptera | Desmostylia | Scandentia | Primats | Rosegaires | Lagomòrfs | Insectivòrs | Chiropteras | Pholidotas | Carnivòrs | Perissodactyla | Artiodactyla | Cetacea | Afrosoricida | Macroscelidea | Tubulidentata | Hyracoidea | Proboscidea | Sirenia |
|
