Bitwa pod Navarino (1827)

Z Wikipedii

Bitwa pod Navarino - bitwa stoczona 20 października 1827 w czasie wojny o niepodległość Grecji, pomiędzy flotą turecko-egipską a francusko-angielsko-rosyjską.

Od sześciu lat trwała wojna o niepodległość Grecji, znajdującej się pod panowaniem tureckim. Francja, Anglia i Rosja pod presją opinii publicznej jak i kierowane obawą o los własnych interesów handlowych, wystąpiły do sułtana o podpisanie traktatu nadającego Grecji autonomię, co spotkało się z odmową ze strony Wysokiej Porty. W związku z tym główne mocarstwa ówczesnej Europy: Wielka Brytania, Rosja i Francja, na mocy dyplomatycznych umów skierowały na wody greckie swoje eskadry. Zadaniem tych eskadr miało być niedopuszczenie posiłków tureckich do Grecji, lecz miały one nie brać udziału w konflikcie.

Eskadry te zostały połączone a na czele tak powstałej floty stanął brytyjski wiceadmirał Edward Codrington – równocześnie dowodzący eskadrą brytyjską. Eskadrą rosyjską dowodził kontradmirał Ludwig Hayden, a francuską – kontradmirał Henri Gauthier de Rigny.

[edytuj] Bitwa

20 października 1827 roku flota ekspedycyjna, w składzie 11 okrętów liniowych i 9 fregat, weszła do zatoki przed portem Navarino (Pylos) na Peloponezie, gdzie pod osłoną nadbrzeżnych baterii tureckich liczących 165 armat stacjonowała flota turecko-egipska, w składzie 3 okrętów liniowych i 21 fregat, dowodzona przez admirała Muharrem Beja, choć nominalnym dowódcą jej był Ibrahim Pasza dowodzący tureckimi wojskami w Grecji. W ten sposób wiceadm. Codrington blokując flotę turecko-egipską wykonał zlecone mu zadanie: udzielić pomoc Grekom i nie wystąpić zbrojnie w tym konflikcie. Siły tureckie ustawione były na kotwicy wzdłuż wschodniego wybrzeża zatoki.

W tej sytuacji jednak Turcy obawiając się, że pod osłoną floty sprzymierzonych do zatoki wpłyną korsarze greccy, skierowali w kierunku stojącej brytyjskiej fregaty "Dartmouth" turecki brander. Dowódca okrętu angielskiego skierował w jego kierunku łódź. Została ona ostrzelana przez załogę tureckiego brandera i wtedy brytyjska fregata rozpoczęła ostrzał w celu osłony odwrotu swojej łodzi. W efekcie, doszło do bitwy.

Bitwa trwała jeden dzień, do końca dnia spalono i zatopiono 65 tureckich okrętów wojennych. Flota turecko-egipska ustawiona była w dobrej pozycji obronnej, ale rezultat starcia był wynikiem przewagi technicznej, a przede wszystkim lepszego wyszkolenia marynarzy mocarstw europejskich.

Straty tureckie wyniosły 7000 ludzi oraz 65 okrętów i statków. Straty floty sprzymierzonych wyniosły tylko 177 zabitych i 789 rannych.

W bitwie brało udział 27 okrętów sił sprzymierzonych (francusko-angielsko-rosyjskich):

• brytyjskie: 3 okręty liniowe, 4 fregaty i 5 mniejszych żaglowców, w tym:
  • HMS "Asia" - okręt liniowy 84-działowy - okręt flagowy brytyjskiego wiceadmirała Edwarda Codringtona, dowodzącego też całą flotą
  • HMS "Dartmouth" - 42-działowa fregata dowodzona przez kapitana Fellowsa
• rosyjskie: 4 liniowce i 4 fregaty, w tym:
  • "Azow" - okręt liniowy 74-działowy - okręt flagowy rosyjski - kontradmirał Ludwig Heiden (Łongin Geiden)
  • "Gangut" - okręt liniowy 84-działowy
• francuskie: 3 liniowce, 2 fregaty i 2 mniejsze żaglowce (szkunery), w tym:
  • "Sirene" - fregata 58-działowa - okręt flagowy francuski - kontradmirał Henri Gauthier de Rigny

Po stronie turecko-egipskiej brało udział 89 okrętów (7 liniowców, 13 fregat, 30 korwet, 28 brygów, 5 szkunerów i 6 innych) między innymi:

• okręt flagowy turecki - admirał Tahira Pasza
• fregata egipska - pod dowództwem Moharema Beya

[edytuj] Skład flot biorących udział w bitwie

Flota sprzymierzonych		Flota turecka
Nazwa okrętu	Dowódca	Nazwa okrętu	Dowódca
Dartmouth	Thomas Fellowes	Kühurevan	adm. Tahir Pasza
Siréne	kontradm. Henri Gauthier de Rigny	Ihsaniye	adm. Muharrem Bej
Scipion	Milius	Büroüafer	?
Trident	Maurice	Fathibahri	?
Genoa	Walter Bathurst	Kadizafer	?
Asia	wiceadm. E. Cadrington Edward Curzon	Keyuanibahri	?
Albion	John Ommaney	Mecrayizafer	?
Breslau	de La Bretoniere	Feyzimirac	?
Azow	kontradm. Ludwig Heyden Michaił Łazariew	Musratiavar	?
Gangut	Awinow	Müjderesan	?
Ieziekiel	Josif Swinkin	Badiinusret	?
Aleksandr Niewskij	Bogdanowicz	Besirizafer	?
Jelena	?	Bedinusret	?
Prowornyj	?	Gürreinusret	?
Konstantin	Chruszczow	Pertevinusret	?
Kastor	?	Menbainusret	?
Armide	Gaud Amable Hugon	Fevzinusret	?
Glasgow	James Maude	Avanillahnusret	?
Cambrian	Gawen Hamilton	Mürsidicihat	?
		Süreyya	?
		Mina	?

[edytuj] Skutki bitwy

W wyniku bitwy złamano potęgę morską Turcji. W 1829 sułtan podpisał "Układ w Adrianopolu" uznający autonomię Grecji. W 1830 proklamowano w Londynie niezależność Grecji pod protektoratem Francji, Rosji i Wielkiej Brytanii. Wielka Brytania nie odniosła jednak żadnych korzyści politycznych ze zwycięstwa, natomiast wypadki następujące po nim doprowadziły do wzrostu potęgi Egiptu względem Turcji.

Zobacz też: historia Grecji, słynne bitwy, bitwy morskie.