Flaga Wielkiej Brytanii

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Flaga Wielkiej Brytanii (zwana Union Jack) - niebieska z czerwonym Krzyżem św. Jerzego (patrona Anglii) w białym obramowaniu, a w tle po przekątnych nakładające się na siebie krzyże: czerwony św. Patryka (patrona Irlandii) i biały św. Andrzeja (patrona Szkocji). Formalnie nazwa flagi jako flagi narodowej brzmi Union Flag czyli "Flaga Unijna", zaś nazwa Union Jack ("Proporzec Unijny") formalnie odnosi się do tej flagi tylko w sytuacji, gdy jest wywieszona jako proporzec na okręcie wojennym. Jednak w praktyce znacznie częściej używa się terminu Union Jack znanego także szeroko poza granicami Wielkiej Brytanii.

[edytuj] Konstrukcja i wymiary

Prostokąt o proporcjach 6:9.

[edytuj] Historia

Grafika przedstawia sposób powstania obecnej wersji flagi.

Flaga brytyjska w pierwszej wersji z 1707 powstała w efekcie połączenia Anglii i Szkocji unią personalną pod rządami Jakuba I z dynastii Stuartów. Flaga łączyła symbole kojarzone od późnego średniowiecza z oboma królestwami i ich patronami: czerwony krzyż Św. Jerzego na białym polu symbolizujący Anglię i jej patrona oraz biały krzyż Św. Andrzeja na polu błękitnym. W 1801 roku w momencie powstania Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii tj. likwidacji samodzielnego parlamentu Irlandii do flagi dodano jeszcze trzeci krzyż - ukośny czerwony na białym polu, nazwany krzyżem Św. Patryka. W odróżnieniu od symboli Anglii i Szkocji, ten trzeci krzyż był stosunkowo świeżym konceptem, nie miał głębszego zakorzenienia w historii i kulturze irlandzkiej, a powstał dopiero w końcu XVIII wieku jako symbol Orderu Św. Patryka. W okresie od XVI wieku do XIX wieku brytyjska flaga była jedynie banderą, symbolizującą monarchię i jej siły zbrojne, przede wszystkim marynarkę wojenną, jako że kategoria flag narodowych jeszcze nie istniała. Podstawowa wersja flagi zwana Union Flag lub Union Jack była używana przede wszystkim jako proporzec w marynarce wojennej, stąd zresztą jej najczęściej używana nazwa Union Jack (ang. Jack - proporzec). W marynarce wojennej w użyciu były w tym okresie jednocześnie trzy warianty bander wojennych:

White Ensign (biała, z czerwonym krzyżem Św. Jerzego i pomniejszonym Union Jack w kantonie)
Blue Ensign (błękitna z pomniejszonym Union Jack w kantonie)
Red Ensign (czerwona z pomniejszonym Union Jack w kantonie)

Cała brytyjska marynarka wojenna (Royal Navy) od II połowy XVII wieku do 1864 roku była podzielona na trzy eskadry (Naval Squadrons): Białą Eskadrę (White Squadron), Błękitną Eskadrę (Blue Squadron) i Czerwoną Eskadrę (Red Squadron) co miało uzasadnienie taktyczne w okresie żaglowych flot liniowych. Red Ensign była równocześnie używana jako bandera handlowa. W XIX wieku podział na "kolorowe" eskadry stał się anachronizmem, w związku z czym w 1864 roku zadecydowano, że odtąd tylko White Ensign ma być banderą wojenną. Blue Ensign stała się statków handlowych dowodzonych przez oficera rezerwy marynarki wojennej oraz banderą statków w służbie administracji państwowej (na ogół na banderze tej umieszcza się emblemat oznaczający konkretną instytucję, można ją więc traktować jako banderę urzędową. Red Ensign pozostała banderą handlową.

Jednocześnie od początku XIX wieku Union Jack zaczęła być używana także na lądzie jako flaga wojenna, tzn. flaga wywieszana nad miejscami zakwaterowania wojska i obiektami wojskowymi. Red Ensign był natomiast w XIX wieku często traktowany jako flaga cywilna Brytyjczyków na lądzie. Postrzeganie i traktowanie Union Jack (Union Flag) jako flagi narodowej Wielkiej Brytanii i Brytyjczyków zaczęło się dopiero w okresie panowania królowej Wiktorii w końcu XIX wieku.

Wielka Brytania nie ma pisanej konstytucji w jednolitej formie ani ustawy o symbolach narodowych. Status Union Jack jako flagi narodowej i państwowej wynika ze zbioru kilkunastu orzeczeń prawnych przyjętych w początkach XX wieku. Dopiero w 1933 roku sekretarz stanu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ogłosił jednoznacznie, że "Union Flag jest flagą narodową i może być wywieszana na lądzie przez każdego poddanego Jego Królewskiej Mości".

W XIX wieku przyjął się też obyczaj używania w koloniach i dominiach brytyjskich Red Ensign na lądzie jako flagi cywilnej i Blue Ensign na lądzie jako flagi urzędowej, w obu przypadkach z dodanymi emblematami kolonii lub dominium. Zwyczaj, ten początkowo nieoficjalny, został z czasem zalegalizowany i przyczynił się do powstania wielu flag narodowych państw Wspólnoty Narodów, między innymi używanych do dziś flag Australii, Nowej Zelandii i Fidżi na których widnieje Union Jack w kantonie.