Górowo Iławeckie

Z Wikipedii

Współrzędne: 54°16' N 020°29' E

Górowo Iławeckie
Herb Górowa Iławeckiego
Dewiza: Ekologiczne miasto wielu kultur
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina  - rodzaj	Górowo Iławeckie miejska
Założono	5 lutego 1335
Prawa miejskie	5 lutego 1335
Burmistrz	Jerzy Bubeła
Powierzchnia	3,32 km²
Położenie	54° 16' N 20° 29' E
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	4844 1375 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	11-220
Tablice rejestracyjne	NBA
Położenie na mapie Polski Górowo Iławeckie
TERC10 (TERYT)	6283601021
Miasta partnerskie	Verden Pustomyty Bagrationowsk
Urząd miejski3 pl. Ratuszowy 18 11-220 Górowo Iławeckie tel. 89 761-05-90; faks 89 761-12-64 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Górowo Iławeckie to miasto i gmina (najmniejsza w Polsce) w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 4565 mieszkańców.

Spis treści 1 Położenie 2 Historia 2.1 Nazwa miasta 3 Zabytki Górowa 4 Gospodarka 5 Współpraca zagraniczna 6 Oświata 7 Sport, rekreacja 8 Kultura 9 Służba zdrowia 10 Struktura powierzchni 11 Demografia 12 Bibliografia 13 Linki zewnętrzne

[edytuj] Położenie

Górowo Iławeckie położone jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie bartoszyckim nad Młynówką i Jeziorem Garncarskim. Miasto o obszarze 3,32 km² zamieszkuje nieco ponad 4800 osób. Leży ono przy ważnych szlakach:

• 511 Droga wojewódzka nr 511 (Bezledy – Lidzbark Warmiński – Olsztyn)
• 512 Droga wojewódzka nr 512 (Bartoszyce – Górowo Iławeckie – Pieniężno)

W mieście istnieje dworzec PKS-u oraz stara stacja PKP, która od kilkunastu lat jest zamknięta, wobec czego do Górowa można dostać się autobusem. Komunikację autobusową zapewnia lokalny oddział przedsiębiorstwa PKS Bartoszyce. Górowo posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Bartoszycami, Lidzbarkiem Warmińskim, Olsztynem, Gdańskiem, Braniewem, Elblągiem, Kętrzynem i Węgorzewem.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Górowo Iławeckie (stacja kolejowa).

Górowo leży w niewielkiej odległości od ważnych ośrodków w województwie:

• Olsztyn – 76 km
• Bezledy – 22km
• Bartoszyce – 22 km
• Lidzbark Warmiński – 21 km
• Elbląg – 89 km

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Małe Kalendarium Górowa Iławeckiego.

Historia Górowa Iławeckiego sięga czasów najdawniejszych. Miasto powstało na pruskiej ziemi – Natangii, podbitej przez Zakon Krzyżacki który przybył tutaj na zaproszenie Konrada Mazowieckiego w 1226. Prusowie żyli tu przez wieki wraz z Jaćwingami, Litwinami i Łotyszami, i z nimi tworzyli ostatnią grupę pogan w chrześcijańskiej Europie. Zakon niejednokrotnie próbował podbić te tereny zniewalając Prusów (co ostatecznie się udało) jednak Prusowie zadawali ciężkie rany Krzyżakom. Legendarny już stał się przywódca Prusów – Herkus Monte, wzór dla Mickiewiczowskiego Wallenroda. Herkus Monte zginął w lesie na terenie gminy w 1273 roku. Za początek miasta można przyjąć rok 1335. Wtedy to dwaj wójtowie- Herman i Albert zaplanowali i wytyczyli rynek dla nowo powstającej osady. Osada ta leżała na przecięciu szlaków z Bartoszyc do Pieniężna i z Lidzbarku Warmińskiego do Kaliningradu. Miasto oficjalnie zostało założone 5 lutego 1335 nadaniem osadzie praw miejskich przez komtura bałgijskiego Henryka de Muro. Miasto wraz z prawami miejskimi otrzymało 100 włók i 10 morgów ziemi (ponad 1600 ha gruntów). Górowo rozwijało się, powstawały nowe zakłady rzemieślnicze, kwitło rzemiosło takie jak tkactwo, sukiennictwo czy garncarstwo. Pierwotni mieszkańcy trudnili się rzemiosłem zaś ludność z ubocza trudniła się rolnictwem. Było ono początkowo własnością Zakonu Krzyżackiego, a od 1482 do 1809 miastem lennym, prywatnym, należącym do rodziny von Schwerin. Od 1818 miasto należało do powiatu Iława Pruska. Miasto podczas swej historii było wielokrotnie niszczone przez pożary, wojny, mieszkańców nękały epidemie. Zniszczone w czasie wojny głodowej (1414), wojny trzynastoletniej (1456), a następnie przez pożar w 1655. Na dobre zaczęło się rozwijać dopiero pod koniec XIX wieku. Wybudowano linię kolejową, zelektryfikowano i zgazyfikowano miasto, otwarto wodociągi, rozpoczęła działalność miejska gazownia i centrala telefoniczna. W czasie pierwszej wojny światowej miasto doznało poważnych zniszczeń. W czasie drugiej wojny światowej w pobliskim Kamińsku działał pierwszy w Prusach Wschodnich obóz jeniecki (Stalag IA Stablack). Wojska 3 Frontu Białoruskiego zdobyły miasto 4 lutego 1945. W czerwcu 1945 roku miasto zostało przekazane polskiej administracji. Po II wojnie światowej ludność niemiecka została wysiedlona a ich miejsce zajęli przesiedleńcy ze wschodu i z Polski centralnej. W 1947 roku do Górowa trafił transport Ukraińców przesiedlonych w ramach akcji "Wisła". Górowo stało się wielonarodowym i wielowyznaniowym ośrodkiem o zróżnicowanej kulturze. Do 1961 miasto było siedzibą powiatu. W latach 1945-1975 miasto należało do starego województwa olsztyńskiego, w 1975 roku stało się częścią mniejszego województwa olsztyńskiego, by po reformie administracyjnej przeprowadzonej w 1999 roku, znaleźć miejsce w nowo powstałym województwie warmińsko-mazurskim.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Herb Górowa Iławeckiego.

[edytuj] Nazwa miasta

Początkowo miasto nazywano Landstrasse, później Landsberg czyli Krajowa Góra. Leżało w niedalekiej odległości od stolicy powiatu Pruskiej Iławki (Preussich Eylau). W okresie powojennym, po zdobyciu miasta i wyznaczeniu nowych granic państwa dla miasteczka trzeba było znaleźć nową nazwę. Komisja nazewnicza przetłumaczyła więc część niemieckiej nazwy „góra” na „Górowo” i dołożyła przymiotnik „iławeckie” od historycznej stolicy powiatu.

[edytuj] Zabytki Górowa

Położone na wzgórzach miasteczko, mimo licznych zawirowań historii, zachowało średniowieczny układ urbanistyczny starego miasta wraz z dobrze zachowanymi zabytkami. Do ważniejszych należą:

• Ratusz Górowski – zabytkowy budynek wybudowany w stylu gotyku pochodzi z XIV wieku. Przebudowany został w późniejszym okresie. Budynek na planie prostokąta ma charakterystyczną drewnianą wieżyczkę.

• Układ urbanistyczny z rynkiem pośrodku z którego naroży wychodzi 8 ulic.

• Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa – wybudowany jest w stylu neogotyckim, pochodzi z 1895. Parafia rzymskokatolicka.

• Cerkiew Greckokatolicka Podwyższenia Krzyża Świętego – cerkwi pochodzi z XIV wieku. Był to dawny kościół ewangelicki. Do cerkwi przylega smukła XV wieczna wieża. Wewnątrz zobaczyć można piękny ikonostas Jana Nowosielskiego oraz największe na Warmii malowidło sufitowe. Znajduje się też tutaj piękna barokowa polichromia sufitowa z 1660.

• Mury miejskie- pochodzą z XV wieku

• Wieża Ciśnień

• Zabytkowe kamieniczki w centrum miasta

• Zabytkowy cmentarz żydowski

• dom, w którym w 1807 nocował Napoleon Bonaparte,

• unikatowe Muzeum Gazownictwa .

Zobacz więcej w osobnym artykule: Muzeum Gazownictwa (Górowo Iławeckie).

W 2003 roku otwarto w Górowie Punkt Informacji Turystycznej, który ma za zadanie informować turystów o atrakcjach miasta, gminy, i okolic. Punkt znajduje się przy Ośrodku Kultury w Górowie Iławeckim.

[edytuj] Gospodarka

Górowo jest lokalnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i usługowym. W mieście nie ma większego i uciążliwego przemysłu a władze miasta nastawione są na rozwój turystyki. Co za tym idzie w mieście rozwijają się firmy z branży turystycznej. W Górowie istnieje wiele lokali gastronomicznych (restauracja „Natangia”, bary „Total”, „Lucyna”, „Bruno-Pub”), sklepów, punktów usługowych i handlowych, dwie stacje benzynowe. Istnieją oddziały bankowe Banku Spółdzielczego i PKO BP. Ponadto w mieście działa komisariat policji, poczta, nadleśnictwo, ochotnicza straż pożarna, placówka Straży Granicznej

Zobacz więcej w osobnym artykule: Ochotnicza Straż Pożarna Górowo Iławeckie.

[edytuj] Współpraca zagraniczna

Historia powojenna i przymusowe wysiedlenia miejscowej ludności, która po wojnie zasiedliła miasto Verden w okolicach Bremy, były przyczyną bezpośrednią zacieśniania się kontaktów pomiędzy tymi dwoma ośrodkami. Byli mieszkańcy Górowa założyli towarzystwo „Kreissgemeinschaft Preussisch Eylau” które zakładało partnerstwo obu ośrodków i wspólne kontakty mieszkańców i władz obu gmin. W 1990 roku nawiązano oficjalną współpracę z Verden, a niespełna rok później z rosyjskim Bagrationowskiem. Wspólna współpraca trójki miast zaowocowała podpisaniem oficjalnej umowy partnerskiej pomiędzy tymi gminami 12 czerwca 1996 roku. Umowa zawarta została pomiędzy miastami Górowo Iławeckie, Verden, Bagrationowsk oraz wyżej wspomnianym stowarzyszeniem „Kreisgemeinschaft Preussisch Eylau”. Współpraca ta, początkowo opierająca się na kontaktach kulturalnych, artystycznych i sportowych, z czasem wzbogaciła się o kontakty handlowe firm. Zaplanowane zostały konkretne spotkania na których poruszano problemy z jakimi borykają się dane gminy i rozwiązywano je, rozwijano także kontakty handlowe oraz edukacyjne. W 2002 roku do tego przedsięwzięcia dołączył powiat bartoszycki. Górowo nawiązało także kontakty handlowe z powiatem Pustomyty na Ukrainie w 2001 roku. Stało się to głównie za sprawą mniejszości ukraińskiej mieszkającej i aktywnie działającej w mieście. W 1997 roku miasto Górowo Iławeckie przystąpiło do Stowarzyszenia Gmin Euroregionu Bałtyk. W roku 2006 miasta podpisały odnowienie współpracy w 10. rocznicę podpisania pierwszej umowy. Podpisanie nastąpiło w Verden.

[edytuj] Oświata

W Górowie można kształcić się na poziomie przedszkolnym ( w mieście istnieje Przedszkole Miejskie), podstawowym (Szkoła Podstawowa), gimnazjalnym i średnim. Istnieje Gimnazjum Publiczne oraz Zespół Szkół Ogólnokształcących (szkoła zawodowa i Liceum Ogólnokształcące). Ewenementem na skalę kraju jest Zespół Szkół gdzie językiem nauczania jest język ukraiński. Jest to największa tego typu placówka w Polsce. Przy tej szkole i w oparciu o nią w mieście powstaje Centrum Edukacyjne mające w przyszłości za zadanie kształcić młodzież ze wschodniej części Europy. Przy każdej miejskie szkole funkcjonuje dobrze wyposażona sala gimnastyczna.

[edytuj] Sport, rekreacja

W mieście działa od 1947 roku Górowski Klub Sportowy „Cresovia” który prowadzi dwie sekcje sportowe: sekcję piłki nożnej która plasuje się w lidze okręgowej oraz sekcję piłki siatkowej która aspiruje do II ligi. W mieście od 2000 roku istnieje przy Szkole Podstawowej nr 2 hala sportowo-widowiskowa, w której organizowane są imprezy sportowe i rozrywkowe.

[edytuj] Kultura

Organizacją kultury w mieście zajmuje się Górowski Ośrodek Kultury. Prowadzi on sekcje zainteresowań oraz jest organizatorem wielu imprez sportowych i kulturalno-rozrywkowych w mieście, spośród których najważniejszą są Dni Górowa. Ośrodek Kultury wspomaga także lokalny folklor (od 2005 roku działa przy Ośrodku Kultury zespół śpiewaczy "Promień") promuje regionalnych artystów m.in. Zespół Tańca i Pieśni „Dumka” działający przy Zespole Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania. Zespół cieszy się uznaniem w kraju i za granicą. W mieście działa też Biblioteka Publiczna która znajduje się przy ul. Sikorskiego. W Górowie działa Muzeum Gazownictwa, które ze swymi unikatowymi zbiorami stanowi ciekawą propozycję dla miłośników historii i techniki.

[edytuj] Służba zdrowia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Szpital Górowo Iławeckie.

W Górowie Iławeckim działa Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny, który cieszy się dobrą sławą, istnieje również Pogotowie Ratunkowe. Funkcjonuje w mieście Przychodnia „Medyk”, działają również trzy apteki przy ul. Okrężnej, Sikorskiego i 1 Maja. Również zwierzęta nie pozostają w Górowie bez opieki-dla nich działa Lecznica dla Zwierząt przy ul. Olsztyńskiej.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Górowo Iławeckie ma obszar 3,32 km², w tym:

• użytki rolne: 46%
• użytki leśne: 2%

Miasto stanowi 0,25% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	4565	100	2336	51,2	2229	48,8
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1375		703,6		671,4

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1765,17 zł.

[edytuj] Bibliografia

• „Warmia i Mazury” P. Skurzyński, E. Tomczyk 2005 wyd.Pascal Bielsko-Biała ISBN 83-7304-522-8
• „Górowo Iławeckie” Praca Zbiorowa 2006 folder wydany staraniem UM Górowo Iławeckie wyd. Studio Ewa Bartoszyce

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Mapy i zdjęcia satelitarne:
  • mapy i zdjęcia satelitarne (Google) w Wikimapii
  • mapa w Szukaczu
  • mapa w Mapquest (en)

• Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Gminy Górowo Iławeckie
• Informacja Turystyczna
• Nadleśnictwo Górowo Iławeckie
• Strona GKS "Cresovia"
• Oficjalna strona miasta Górowo Iławeckie