Autobus

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Autobus – pojazd samochodowy fabrycznie wyposażony w więcej niż dziewięć miejsc, łącznie z miejscem dla kierowcy. Autobus przystosowany jest do przewozu pasażerów i ich bagażu. Może mieć jeden lub dwa pokłady, może ciągnąć przyczepę bagażową.

Spis treści

1 Historia konstrukcji
2 Autobusy w Polsce
3 Rodzaje autobusów
4 Marki autobusowe
- 4.1 Polskie konstrukcje (opisane)
- 4.2 Zagraniczne konstrukcje
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia konstrukcji

Poprzednikami autobusów w drogowym transporcie pasażerskim były omnibusy ciągnięte przez konie. W niektórych krajach (Wielka Brytania i Francja) już w XIX wieku rozpowszechniły się także omnibusy o napędzie parowym, jednak konieczność wożenia dużych masowo i objętościowo zapasów wody oraz paliwa nie sprzyjały rozwojowi konstrukcji tych pojazdów. W Anglii w 1865 r. rozwój parowych omnibusów zablokowała tzw. ustawa o czerwonej fladze (Red Flag Act), praktycznie zakazująca ich używania.

Pętla autobusowa w Warszawie

Wynalezienie silnika spalinowego pod koniec XIX wieku umożliwiło powstanie omnibusów spalinowych – czyli autobusów. Pierwsze konstrukcje powstały niezależnie u wielu producentów poprzez zabudowę kabiny pasażerskiej na podwoziu samochodu ciężarowego i były napędzane silnikami o zapłonie iskrowym. Od okresu międzywojennego coraz szerzej stosowano silniki o zapłonie samoczynnym (Diesel). Już w latach 20. XX wieku budowano autobusy z jedną kabiną pasażerską (pierwsze konstrukcje miały osobne stanowisko kierowcy). Potrzeba zwiększenia zdolności przewozowej przyczyniła się do budowy pierwszych konstrukcji wieloosiowych (w tym przegubowych) i piętrowych, a także stosowania przyczep autobusowych. Od lat 50. XX wieku, ze względu na intensywną politykę budowy darmowych dróg przez państwa rozwinięte, autobusy zastępowały często zadania kolei lokalnych. W tym czasie autobusy zaczęły wyróżniać się konstrukcyjnie od budowy innych pojazdów drogowych tj. w miejsce klasycznego układu napędowego (silnik umieszczony z przodu, napędzane kola tylne) zaczęto stosować coraz częściej silnik umieszczony z tyłu lub pod podłogą. W autobusach stosowanych w ruchu lokalnym upowszechniły się drzwi automatycznie otwierane przez kierowcę. Ze względów bezpieczeństwa, stopniowo zaniechano również stosowania przyczep na rzecz rozwoju autobusów przegubowych. W konstrukcji autobusów turystycznych, w odróżnieniu od dalekobieżnych autobusów komunikacji publicznej, powszechnie stosowano duże, panoramiczne okna i przeszklone dachy. Po 1970 roku w konstrukcji autobusów miejskich zarysowała się tendencja do obniżania podłogi, aby ułatwić wsiadanie osobom o ograniczonej zdolności poruszania się. W autobusach dalekobieżnych oraz turystycznych (zwanych autokarami) zaczęto stosować toalety o zamkniętym obiegu i klimatyzację, co zbliżyło komfort podróżowania nimi do jazdy pociągiem. Autokary wyposażane są ponadto powszechnie w instalację nagłaśniającą, barek, możliwość projekcji filmów. Od początku lat 90. XX wieku, ze względu na dużą rolę silników spalinowych w zanieczyszczeniu środowiska, stosuje się coraz bardziej rygorystyczne normy emisji spalin, a przedsiębiorstwa transportowe coraz częściej kupują autobusy napędzane mniej szkodliwym gazem ziemnym (CNG). W rozwiniętych krajach Europy zachodniej coraz wyraźniejszy jest również trend powrotu w obszarach silnie zurbanizowanych do bardziej ekologicznych tramwajów.

[edytuj] Autobusy w Polsce

W Polsce pierwsze autobusy budowano w okresie międzywojennym w zakładach Ursus. Były to niewielkie minibusy na podwoziu lekkiej ciężarówki, nie nadające się do obsługi większych miejscowości. Ze względu na ograniczenia importowe , powstające wówczas firmy autobusowe zmuszone były sprowadzać z krajów zachodnich duże podwozia autobusowe (np. Leyland) i budować karoserie we własnym zakresie (powszechnie stosowano wówczas karoserie drewniane z blaszanym poszyciem). Po 1945 roku produkcja autobusów rozwinęła się w Jelczu i Sanoku. W Jelczu budowano przede wszystkim pojazdy duże na licencji zagranicznej (czechosłowacka Škoda 706, później francuski Berliet, opracowano także hybrydę francuskiego nadwozia z węgierskim podwoziem Ikarusa 260). Sanocka wytwórnia wyspecjalizowała się w midibusach (kolejne wersje autobusów San, później bardzo udany Autosan H9). Nową polską marką jest Solaris Bus & Coach, fabryka tworząca nowoczesne autobusy, powstała na bazie istniejącej wcześniej montowni firmy Neoplan. Solaris oferuje jako jedyny z polskich producentów autobusy całkowicie niskopodłogowe z silnikiem w zabudowie wieżowej w tylnym narożniku nadwozia.

W nadwoziach autobusowych montowane są również trolejbusy (Solaris Trollino, Jelcz 120MT, Mercedes Benz O405N).

Autosan A1010T

Przegubowy i niskopodłogowy autobus – w Kaliszu KLA

Autokar polskiej reprezentacji w piłce nożnej

Amerykański autobus szkolny

[edytuj] Rodzaje autobusów

ze względu na przeznaczenie:
- autobusy komunikacji publicznej:
  - lokalne
    - miejskie
    - podmiejskie
  - dalekobieżne
- turystyczne (autokar)
- szkolne
- specjalne (np. policyjne, medyczne, straży pożarnej)
ze względu na rozmiary
- mikrobus (autobus w nadwoziu samochodu dostawczego)
- klasa mini, tzw. minibus (mały autobus, <7 m długości)
- klasa midi, tzw. midibus (średniej wielkości autobus, 7–10 m długości)
- klasa maxi (duży autobus, 10–12 m długości)
- klasa mega (autobus wieloosiowy, zwykle ponad 15 m długości)
ze względu na konstrukcję nadwozia
- klasyczny
- autobus przegubowy zwany również członowym – większość autobusów klasy mega
- piętrowy
ze względu na wysokość podłogi
- niskopodłogowy (wejście bez stopni, podłoga na spodzie nadwozia, ok. 25–35 cm nad poziomem jezdni)
- średniopodłogowy (jeden stopień wejściowy, podłoga na poziomie ok. 50 cm nad poziomem jezdni)
- wysokopodłogowy (dwa lub więcej stopni wejściowych, podłoga na poziomie ponad 70 cm nad poziomem jezdni)
- wysokopokładowy (podłoga na poziomie ponad 100 cm nad poziomem jezdni, osobny dolny pokład przeznaczony na luki bagażowe, konstrukcja typowa dla autobusów dalekobieżnych i turystycznych)
- niskowejściowy (częściowo niskopodłogowy – najczęściej w przedniej części a w tylnej wysokopodłowgowy)