Gambit Benko

Z Wikipedii

Gambit Benko, gambit wołżański – wariant obrony Benoni oznaczony kodem ECO A57-59, powstający po posunięciach 1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5!? (diagram prawy) i zaliczany do najbardziej kontrowersyjnych debiutów. Wbrew nazwie do gry nie wprowadził go Benko, który jednak wzbogacił go szeregiem nowych idei pod koniec lat 60. XX w. Druga nazwa, "gambit wołżański", pochodzi z roku 1946, kiedy to rosyjski szachista Argunow z Kujbyszewa nad Wołgą opublikował analizy gambitu. W rzeczywistości po raz pierwszy zastosował gambit Benko Rudolf Spielmann przeciw Rubinsteinowi na turnieju w Wiedniu w 1922 roku i pomimo, że partię przegrał, to nowy sposób gry szybko zaczął zdobywać popularność.

Podstawowa idea strategiczna gambitu Benko polega na tym, by za cenę piona otworzyć linie "a" i "b" dla swoich ciężkich figur, wspieranych przez fianchetto królewskiego gońca czarnych oraz przerzutem skoczków: Sb8-d7-c5 (po c5-c4)-d3 i/lub Sf6-e8-c7-b5. Obrazu walki dopełnić może podryw e7-e6 ewentualnie wymiana hetmanów, przed którą czarne, z uwagi na aktywność swoich wież nie muszą się cofać.

Białe, ze swej strony, zmierzają do realizacji przewagi materialnej, zarówno na drodze uproszczeń jak i odpowiednio wspartego marszu piona "a", który może być bardzo groźny dla czarnych. Plany obu stron mają największą szansę bycia zrealizowanymi w wariancie głównym gambitu, powstającym po posunięciach:

1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.c:b5 a6 5.b:a6 G:a6 6.Sc3 d6 7.e4 G:f1 8.K:f1 g6 9.g3 Gg7 10.Kg2 00 11.Sf3 Sbd7 (diagram lewy)

Białe mogą odchylić się nieco od tego wariantu grając 7.Sf3 g6 8.g3 Gg7 9.Gg2 00 10.00 Sbd7 (A58)- z podobnymi jednak planami gry, praktyka wykazała, że w obu odgałęzieniach głównego wariantu białe zachowują typową przewagę debiutową, ale nie więcej. Białe, po przyjęciu gambitu, mogą poszukiwać przewagi także w innych jego wariantach powstających po posunięciach 1.d4 Sf6 2.c4 c5 3.d5 b5 4.c:b5 a6:

• 5.Sc3 (wariant Zajcewa) a:b5 6.e4 b4 7.Sb5 d6 8.Gf4 g5 9.G:g5 S:e4 lub 8 ..S:e4 9.He2 g5- w obu przypadkach z bardzo ostrą, ale mniej więcej równą pozycją.

• 5.f3 z nadzieją dogodnego opanowania centrum szachownicy pionami, jednak czarne podtrzymują równowagę na drodze: 5 ..a:b5 (posunięcia 5 ..g6 i 5 ..e6 są nieco słabsze) 6.e4 Ha5+ 7.Gd2 (po 7.b4!? H:b4+ 8.Gd2 Ha4 9.Hc1 białe muszą udowodnić poprawność ofiary piona) b4 8.Sa3 d6 z mniej więcej równą grą.

• 5.e3 solidne posunięcie, dające szanse na utrzymanie przewagi po 5 ..g6 i 5 ..a:b5, na uwagę zasługuje jednak 5 ..Gb7!? z kontrszansami.

• 5.b6! ten propagowany przez Szirowa pozornie słaby ruch (zwrot gambitowego piona przy stracie tempa) w rzeczywistości stawia przed czarnymi poważne dylematy:
  • brak kontrgry po liniach "a" i "b", na linii "b" kontrgra czarnych jest słaba, często linię tę zajmują białe
  • izolowany pion a, często bywa zmuszony do przesunięcia się na "a5" i na polu "b5" czarne mają poważną słabość
  • "zamrożone" na jakiś czas skrzydło hetmańskie a przynajmniej wieża na polu "a8"
  • hetman czarnych stoi na "b6" tylko pozornie aktywnie, białe zmuszają go do odwrotu manewrem Sb1-c3-a4

Praktyka turniejowa potwierdziła istnienie tych problemów: białe uzyskują ok. 60% możliwych do zdobycia punktów. Wariant z ruchem 5.b6! jest w chwili obecnej najgroźniejszą bronią białych przeciw gambitowi Benko, choć nie może on być uważany za wygrywający.

Białe mogą także odrzucić gambit posunięciami 4.Sf3, 4.Hc2 i 4.a4 (jak grał Rubinstein przeciw Spielmannowi). Warianty te jednak nie są uważane za groźne dla czarnych.

Niezależnie od problemów w wariancie Szirowa gambit Benko jest uważany za pełnowartościowy, stosują go niekiedy nawet najsilniejsi arcymistrzowie.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Chessdatabase