Hatteria
Z Wikipedii
| Hatteria | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | gady |
| Rząd | sfenodonty |
| Rodzina | Sphenodontidae |
| Rodzaj | Sphenodon |
| Nazwa systematyczna | |
| Sphenodon | |
| Gray, 1831 | |
Hatteria, tuatara (z maoryskiego „kolczasty grzbiet”) (Sphenodon) - rodzaj gadów, jedynych do dziś żyjących przedstawicieli rzędu gadów ryjogłowych - sfenodontów (większość wymarła 100 mln lat temu, hatteria jest przykładem tzw. żyjącej skamieniałości). Obecnie występują tylko na kilkunastu skalistych wysepkach wokół Nowej Zelandii, są więc endemitami. Wyróżnia się dwa gatunki:
- Sphenodon punctatus (kilka podgatunków na różnych wyspach, łącznie ok. 50 tys. osobników)
- Sphenodon guntheri (ok. 400 osobników na wysepce Brother).
Osiąga 60–70 cm długości i ciężar 1 kg (samice są mniejsze od samców). Ciało przeważnie zielonooliwkowe lub zielonoszare z jasnymi plamkami (zdarzają się osobniki ubarwione nawet pomarańczowo; barwa jest zmienna z wiekiem), przez środek grzbietu i ogona u samców biegnie grzebień z trójkątnych wyrostków skórnych. Mocne nogi umożliwiające kopanie nor. Zamieszkuje często nory petreli i burzyków. Żywi się bezkręgowcami, zjada również jaja i pisklęta ptaków. Aktywna nocą.
Przystosowana do niskich temperatur, optimum termiczne w granicach 12–14°C, aktywna jest jeszcze w temperaturze 7°C. Jest zwierzęciem wyjątkowo długowiecznym, znane są okazy, które przeżyły w niewoli 120 lat. Rośnie bardzo powoli, dojrzewa płciowo w wieku 15–20 lat, ostateczny wzrost osiąga w wieku ok. 35 lat, rozmnaża się raz na 2–5 lat. Jajorodna, samica składa jaja ok. 9 miesięcy po kopulacji w nasłonecznionym miejscu, inkubacja trwa kolejne kilka miesięcy; w temperaturze powyżej 21°C wylęgają się przeważnie samce, poniżej – samice (termiczna determinacja płci).
Zewnętrznie hatteria przypomina dużą jaszczurkę z rodziny agam, w budowie wewnętrznej posiada jednak szereg cech różniących ją od innych współczesnych gadów: kość kwadratowa połączona z czaszką nieruchomo, dwuwklęsłe trzony kręgów, żebra brzuszne, zęby akrodontyczne. W czaszce dorosłych osobników hatterii występuje otwór ciemieniowy mieszczący tzw. oko ciemieniowe, widoczne u osobników młodocianych, później zarastające skórą.
