Jan Jaśkiewicz
Z Wikipedii
Jan Dominik Piotr Jaśkiewicz (ur. 6 lipca 1749 we Lwowie - zm. 14 listopada 1809 w Krakowie), najwybitniejszy polski chemik i mineralog końca XVIII wieku, doktor medycyny Uniwersytetu Wileńskiego, profesor chemii i historii naturalnej w Szkole Głównej Koronnej, lekarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego od 1783.
Pochodził z nobilitowanej lwowskiej rodziny ormiańskiej. W 1775 uzyskał doktorat z medycyny na Uniwersytecie Wileńskim. Dzięki wsparciu króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i osobistej protekcji Hugona Kołłątaja Komisja Edukacji Narodowej 28 kwietnia 1780 przyznała mu katedrę historii naturalnej i chemii w Szkole Głównej Koronnej. Wraz z Kołłątajem i Janem Śniadeckim rozpoczął reformę w duchu oświecenia, podupadłej Akademii Krakowskiej. Był twórcą polskiego słownictwa naukowego w mineralogii. Chemii polskiej przyswajał najnowsze osiągnięcia nauki światowej. W 1781 wygłosił odczyt na posiedzeniu Académie Royale des Sciences w Paryżu i został zaliczony w poczet jej członków. W 1784 (rok po braciach Montgolfier) wraz z Janem Śniadeckim skonstruował pierwszy w Polsce balon. Był propagatorem myśli Antoine`a Lavoisiera na gruncie polskim.
W 1787 wycofał się z pracy naukowej i osiadł w Pińczowie. W 1789 został konsyliarzem Komisji Skarbu Koronnego do spraw robót górniczych. Rozpoczął próbną eksploatację złóż węgla kamiennego w okolicach Siewierza. Podjął jedne z pierwszych na świecie prób otrzymania koksu.
Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej został formalnie szefem Wydziału Instrukcji Narodowej Rady Najwyższej Narodowej, jednak w rzeczywistości jej pracami kierowali jego zastępcy.
Od 1800 był członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Tadeusz Dembowski • Franciszek Ksawery Dmochowski • Ludwik Szymon Gutakowski • Hugo Kołłątaj • Jan Jaśkiewicz • Michał Kochanowski • Tadeusz Matuszewicz • Tadeusz Mostowski • Franciszek Myszkowski • Ignacy Potocki • Alojzy Sulistrowski • Józef Szymanowski • Tomasz Wawrzecki • Stanisław Wielowieyski • Ignacy Wyssogota Zakrzewski •
