Jan Parys

Z Wikipedii

Jan Parys (ur. 1950), polski polityk, socjolog, publicysta.

Studiował filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1973 ukończył studia socjologiczne na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w dziedzinie socjologii. Zajmował się problematyką krajów trzeciego świata. Współautor książki-wywiadu z o. Józefem M. Bocheńskim OP Między logiką a wiarą, opracowanej na podstawie rozmowy przeprowadzonej we Fryburgu (Szwajcaria) w 1986.

W 1989 rozpoczął pracę w Centralnym Urzędzie Planowania na stanowisku dyrektora gabinetu szefa Urzędu, a następnie pracował jako Dyrektor Generalny CUP, odpowiedzialny za politykę gospodarczo-obronną.

W grudniu 1991 objął stanowisko ministra obrony narodowej w rządzie Jana Olszewskiego. Opowiadał się za zbliżeniem Polski do struktur NATO i jak najszybszym opuszczeniem terytorium Polski przez jednostki armii rosyjskiej oraz weryfikacją kadry dowódczej Wojska Polskiego pod kątem jej poparcia dla integracji z NATO. Na tym tle popadł w konflikt z prezydentem Lechem Wałęsą dążącym do utrzymania osobistej kontroli prezydenta nad siłami zbrojnymi.

Jedną z pierwszych decyzji personalnych na stanowisku szefa MON było przeniesienie w stan spoczynku poprzedniego ministra, wiceadmirała Piotra Kołodziejczyka. Decyzja ta odbyła się bez konsultacji z Wałęsą, który planował powołać Kołodziejczyka na stanowisko Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (stanowisko to nigdy nie zostało utworzone). 6 kwietnia 1992 Parys wygłosił na spotkaniu z oficerami Sztabu Generalnego oświadczenie, w którym mówił o niekonsultowanych z nim spotkaniach polityków z oficerami WP i oferowaniu im wysokich stanowisk dowódczych w zamian za poparcie wojska dla działań politycznych. W swoich wypowiedziach atakował głównie prezydenta i ministrów Kancelarii Prezydenta, Mieczysława Wachowskiego i Jerzego Milewskiego.

Powołana przez Sejm komisja pod przewodnictwem Aleksandra Bentkowskiego (PSL) badająca problemy poruszone w wypowiedzi Parysa stwierdziła, że zarzuty postawione przez szefa MON były bezzasadne. 23 maja Parys został odwołany ze stanowiska. Konflikt ministra obrony z prezydentem był obok sporu o wykonanie uchwały lustracyjnej (Lista Macierewicza) jedną z głównych przyczyn odwołania rządu Jana Olszewskiego.

W maju 1992 zaczęły powstawać tzw. Komitety Obrony Parysa, które przekształcono następnie w Ruch Trzeciej Rzeczypospolitej, na czele którego stanął Parys. W 1995 Ruch wszedł w skład utworzonego pod przewodnictwem Jana Olszewskiego Ruchu Odbudowy Polski, a Parys stał się jednym z jego liderów. W 1997 startował w wyborach do Sejmu, jednak nie uzyskał mandatu.

W latach 1999-2003 pracował w Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie jako wiceprezes. Odszedł ze stanowiska w atmosferze skandalu, gdy wyszło na jaw, że bezprawnie przyznawał sobie wysokie premie. Później pracował jako doradca w Miejskim Przedsiębiorstwie Taksówkowym w Warszawie. Po śmierci Ryszarda Kuklińskiego wraz z Józefem Szaniawskim sprowadził do Polski prochy Kuklińskiego. Wszedł w skład Obywatelskiego Komitetu Pamięci Pułkownika Ryszarda Kuklińskiego.

Występował jako oskarżyciel posiłkowy w procesie byłego oficera Służby Bezpieczeństwa i Urzędu Ochrony Państwa Jana Lesiaka, któremu zarzuca się inwigilowanie w latach 1991-1997 ugrupowań opozycyjnych wobec prezydenta Wałęsy i rządu Hanny Suchockiej (m. in. Ruchu Trzeciej Rzeczypospolitej, którym kierował Parys).

Parys ma zwrócić Fundacji Polsko- Niemieckie Pojednanie, której był wiceszefem, nienależne mu prawie 130 tys. zł premii wraz z odsetkami - orzekł w 09 marca 2007 roku Sąd Okręgowy w Warszawie. Wyrok jest nieprawomocny. Nieprawidłowości w działalności Fundacji wykazała w 2003 r. Najwyższa Izba Kontroli, która ustaliła, że członkowie zarządu pobrali niezgodnie z prawem ponad 400 tys. zł tytułem premii kwartalnych. Sami je sobie przyznawali. Izba zaleciła, by pieniądze oddano. Sprawa wywołała protesty kombatantów.