José Saramago
Z Wikipedii
José Saramago (ur. 16 listopada 1922 w Azinhaga) – portugalski pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w roku 1998. Saramago połączył w swoich dziełach mity, historie swojego kraju oraz surrealistyczne wyobrażenia.
Rodzice noblisty nazywali się José de Sousa i Maria da Piedade, ojciec był jednak znany we wiosce jako Saramago, takie też nazwisko zapisano w rejestrach po urodzeniu syna państwa de Sousa.
W uzasadnieniu przyznania Nagrody Nobla napisano za dzieło, które przypowieściami, podtrzymywanymi przez wyobraźnię, współczucie i ironię, stale umożliwia pojmowanie iluzorycznej rzeczywistości.
W młodości musiał opuszczać lekcje, aby zarobić na życie. Edukację zakończył jako technik, a następnie podjął się pracy fizycznej. W 1969 r. wstąpił do Komunistycznej Partii Portugalii, która była zakazana przez dyktaturę wojskową, jednocześnie krytykował partię. W latach 70. XX wieku Saramago utrzymywał się z tłumaczenia, a w 1979 całkowicie poświęcił się literaturze. Wtedy autor przeprowadził się z Azinhaga na Wyspy Kanaryjskie.
Saramago wydał powieści, dramaty, opowiadania, wiersze, dzienniki i przewodniki. Jego pierwsza powieść Manuel De Pintura E Caligrafia pojawiła się w roku 1977. Jej podstawowym tematem jest geneza artysty, malarza lub pisarza.
W Viagem a Portugal (Podróż do Portugalii) Saramago poszukuje pomysłu "na Portugalię" w kilka lat po zakończeniu dyktatury Salazara. Żeby dokładnie widzieć swój kraj, używa trzeciej osoby, pozwala mu to na obserwacje swoich własnych reakcji: Tutaj zmuszony jest do rozpoznania własnego niedostatku i przyznania się do niewiedzy, o cudach i wszystkim innym.
Levantado do Chao (Podniesiony z ziemi, 1980) to trzypokoleniowa saga o biednych ludziach, rozpoczynająca się od czasu pierwszej wojny światowej do daty rewolucji portugalskiej – 25 kwietnia 1974 r., rewolucji goździków. Historia ta prezentuje różne formy dialogu i monologu.
Większą popularność na forum międzynarodowym José Saramago zdobył w roku 1980 powieścią Baltazar i Blimunda (Memorial Do Convento). Fabuła powieści rozgrywa się w 1. połowie XVIII wieku. Na podstawie tej powieści włoski kompozytor Corghi stworzył swoją operę Blimunda.
O ano da morte de Ricardo Reis (Rok śmierci Ricarda Reisa), powieść wydaną w 1984 roku, autor poswięcił znakomitemu portugalskiemu poecie Fernando Pessoi, a Ricardo Reis był jednym z heteronimów Pessoi. W 1989 roku wydana została następna powieść pt. Historia oblężenia Lizbony (História do cerco Lisboa).
W 1991 roku ukazało się najbardziej kontrowersyjne dzieło Saramago pt. O evangelho segundo Jesus Christo (Ewangelia według Jezusa Chrystusa).
W 1995 roku ukazała się kolejna powieść Josè Saramago Wszystkie imiona (Todos os nomes). Książka ta przez wielu czytelników uznawana jest za jego najlepsze dzieło. Jest pełna prawd życiowych i humoru.
W tym samym roku ukazała się również Ensaio sobre a cegueira (Miasto ślepców). To również powieść o totalitaryzmie, to absurd, ale ślepcy w powieści Saramago są alegorią ludzi, którzy nie potrafią dostrzegać tego co powinni widzieć.
Posiada doktoraty honoris causa uniwersytetów w Turynie (Włochy), Sewilli (Hiszpania), Manchesterze (Wlk. Brytania) i Coimbrze (Portugalia).
1901: Prudhomme • 1902: Mommsen • 1903: Bjørnson • 1904: F.Mistral, Echegaray • 1905: Sienkiewicz • 1906: Carducci • 1907: Kipling • 1908: Eucken • 1909: Lagerlöf • 1910: Heyse • 1911: Maeterlinck • 1912: Hauptmann • 1913: Tagore • 1915: Rolland • 1916: Heidenstam • 1917: Gjellerup, Pontoppidan • 1919: Spitteler • 1920: Hamsun • 1921: France • 1922: Benavente • 1923: Yeats • 1924: Reymont • 1925: Shaw • 1926: Deledda • 1927: Bergson • 1928: Undset • 1929: Mann • 1930: Lewis • 1931: Karlfeldt • 1932: Galsworthy • 1933: Bunin • 1934: Pirandello • 1936: O'Neill • 1937: Gard • 1938: Buck • 1939: Sillanpää • 1944: Jensen • 1945: G.Mistral • 1946: Hesse • 1947: Gide • 1948: Eliot • 1949: Faulkner • 1950: Russell • 1951: Lagerkvist • 1952: Mauriac • 1953: Churchill • 1954: Hemingway • 1955: Laxness • 1956: Jiménez • 1957: Camus • 1958: Pasternak • 1959: Quasimodo • 1960: Perse • 1961: Andrić • 1962: Steinbeck • 1963: Seferis • 1964: Sartre • 1965: Szołochow • 1966: Agnon, Sachs • 1967: Asturias • 1968: Kawabata • 1969: Beckett • 1970: Sołżenicyn • 1971: Neruda • 1972: Böll • 1973: White • 1974: Johnson, Martinson • 1975: Montale • 1976: Bellow • 1977: Aleixandre • 1978: Singer • 1979: Elitis • 1980: Miłosz • 1981: Canetti • 1982: García Márquez • 1983: Golding • 1984: Seifert • 1985: Simon • 1986: Soyinka • 1987: Brodski • 1988: Mahfuz • 1989: Cela • 1990: Paz • 1991: Gordimer • 1992: Walcott • 1993: Morrison • 1994: Oe • 1995: Heaney • 1996: Szymborska • 1997: Fo • 1998: Saramago • 1999: Grass • 2000: Gao • 2001: Naipaul • 2002: Kertész • 2003: Coetzee • 2004: Jelinek • 2005: Pinter • 2006: Pamuk
