Kościół (teologia)

Z Wikipedii

Kościół (gr. ekklesia - "społeczność/zgromadzenie wywołanych" lub dosł. staropol. "zwołanie") - w teologii chrześcijańskiej - wspólnota wiernych założona przez Jezusa Chrystusa. Potocznie w tym znaczeniu jest to ogół wierzących w Chrystusa, określający się jako lud Boży, połączony wspólnotą wiary i sakramentów (głównie chrztu) (tudzież określone wyznanie chrześcijańskie lub chrześcijanie zamieszkujący określony teren). Zajmuje się nią gałąź teologii - eklezjologia.

Wróżniamy dwa teologiczne znaczenia wyrazu Kościół: Kościół powszechny i Kościół lokalny (partykularny). Kościół powszechny to uniwersalne zgromadzenie wszystkich żyjących i zmarłych chrześcijan, którego Głową jest Jezus Chrystus. Kościół lokalny to wspólnota chrześcijan na ograniczonym terenie (w starożytności na terenie jednego miasta) zarządzana przez radę starszych (kolegium prezbiterów/prezbiterium) lub/i biskupa. Kościoły lokalne wchodzą w skład Kościoła powszechnego i uobecniają go na swoim terenie. W Kościele katolickim odpowiednikiem kościoła lokalnego jest diecezja, a w kościołach kongregacjonalistycznych, prezbiteriańskich i ewangelicznych (ewangeliczno-baptystycznych) - zbór/kongregacja. Nazwy Kościół używa się także w odniesieniu do chrześcijańskiego związku wyznaniowego, jako organizacji ludzkiej, posiadającej własny ustrój, organy władzy, doktrynę i liturgię; np. Kościół Katolicki Obrządku Łacińskego w RP, Polski Autokefaliczny Kościół Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP, Kościół Zielonoświątkowy w RP. Synonimami takiego rozumienia wyrazu Kościół są terminy: związek wyznaniowy, związek religijny, wyznanie religijne i denominacja.

Według nicejskiego-konstantynopolitańskiego wyznania wiary chrześcijanie wierzą w Kościół, który jest:

• Jeden - Tylko jeden Kościół jest kościołem prawdziwym, to znaczy założonym przez Boga. W teologii prawosławnej i katolickiej dominował pogląd o tym, że jest on tożsamy z ich wyznaniem, poza którym nie ma zbawienia (extra ecclesiam nulla salus). Symbolem jedności w tych odłamach chrześcijaństwa jest biskup miejsca, który wygłasza kazania, udziela sakramentów i zarządza Kościołem (w katolicyzmie ponadto papież). Kościół obejmuje osoby żyjące (kościół pielgrzymujący), przebywające w czyśćcu oraz zbawione (kościół triumfujący). W teologii ewangelickiej (protestanckiej) jeden Kościół jest pojmowany jako duchowa wspólnota wierzących z różnych kościołów chrześcijańskich (denominacji).

• Święty - Jako wspólnota mistyczna jest doskonałym Mistycznym Ciałem Chrystusa, Ludem Bożym (co nie oznacza świętości wszystkich członków Kościoła ani kapłanów), w którym działa Duch Święty.

• Powszechny (katolicki) - Jest powołany do działania wśród całej ludzkości i obejmuje tym działaniem wszystkich ludzi niezależnie od płci, stanu, majątku, narodowości oraz od popełnionych grzechów.

• Apostolski - W pełni i nieprzerwanie przechowuje naukę Jezusa przekazaną apostołom. Symbolem tego w katolicyzmie i prawosławiu jest sukcesja apostolska: biskup musi wykazać nieprzerwany łańcuch wyświęcania od jednego z pierwszych Dwunastu Apostołów. W protestantyźmie to trwanie i wierność nauce apostołów.