Małomice (miasto)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 51°33'26" N 015°26'58" E

Małomice

Herb Małomic

Gmina
- rodzaj

Małomice
miejsko-wiejska

Położenie

51° 33'26'' N
15° 26'58'' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

3671
706 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

67-320

Tablice rejestracyjne

FZG

Położenie na mapie Polski

Małomice

TERC10
(TERYT)

4081110054

Urząd miejski³

pl. Konstytucji 3 Maja 1
67-320 Małomice
tel. 68 376-90-35; faks 68 376-90-51
([mailto:urzad@malomice.pl

powierzchnia        = 5,2 e-mail])

Strona internetowa miasta

Małomice – (niem. Mallmitz) miasto w województwie lubuskim w powiecie żagańskim. Położone nad rzeką Bóbr, na skraju Borów Dolnośląskich, w południowej części województwa. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 3671 mieszkańców. Powierzchnia miasta wynosi 525 ha. Małomice leżą na trasie kolejowej o znaczeniu międzynarodowym łączącej Kraków z Berlinem w odległości 60 km od granicy Niemiec i 80 km od granicy Czech.

Siedziba gminy, obejmującej miasto Małomice i sołectwa: Bobrzany, Chichy, Janowiec, Lubiechów, Śliwnik, Żelisław (wieś).

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

[edytuj] Historia

Prawa miejskie od 1969 r. Początki życia i działalności człowieka na terenie Małomic sięgają czasów sprzed naszej ery. Hipotezę tę potwierdza znalezisko archeologiczne z 1926 roku – kamienna siekiera pochodząca z młodej epoki kamiennej. Okres kultury łużyckiej na obszarze dzisiejszej gminy Małomice to pierwszy udowodniony okres osadniczy. Drugi okres osadniczy przypadł na czasy piastowskie i był związany z plemieniem Bobrzan.

Materiał archeologiczny wskazuje, że początek osady można datować na VI w. p.n.e. W połowie pierwszego tysiąclecia p.n.e. tereny województwa zielonogórskiego (lubuskiego)znajdowały się pod silnym wpływem kultury Celtów. Następny okres do około IV w. n.e. charakteryzował się ekspansją imperium rzymskiego.

Najstarsza nazwa Małomic (Małynicz) została wymieniona w hołdzie lennym złożonym w 1329 roku przez księcia żagańskiego Henryka IV królowi czeskiemu we Wrocławiu. Pod koniec lat 30 XVI w. Małomice stały się własnością feudała – śląsko-łużyckiego – Fabiana von Schoenaicka. On to prawdopodobnie w 1572 roku nadał Małomicom ograniczone prawa miejskie. Rozwój Małomic znacznie przyśpieszyło przyznanie im statusu osady targowej. Schoenaick zezwolił na zawiązanie cechów rzemieślniczych mających prawo powoływania swych przedstawicieli do rady miejskiej. Rozwinęły się wówczas kowalstwo i garncarstwo – podwaliny późniejszego rozwoju przemysłu metalurgicznego i ceramicznego.

W 1766 r. właścicielem Małomic został ród von Dohnów, z którym są związane początki hutnictwa w miasteczku. Piece hutnicze pracowały tu już w 1801 r. Fabian von Dohna manufakturę żelaza nazwał "Marienhütte" (huta "Maria") na cześć swojej żony Marii Amalii. Huta, dzięki zamówieniom cesarskiej armii, rozrosła się do kluczowego w tej branży na Śląsku zakładu przemysłowego. Wiąże się z nią tragiczna w skutkach historia z okresu wojen napoleońskich. Ówczesny właściciel Małomic, Fabian von Dohna, kazał wytopić, w tajemnicy przed Francuzami, znaczną ilość kul armatnich dla armii pruskiej. Kiedy sprawa wyszła na jaw, komando francuskie spaliło w odwet wspaniały, górujący nad miastem, barokowy pałac von Dohnów. Pałac odbudowany w połowie stulecia, został zniszczony w czasie ostatniej wojny. W XIX w. nastąpiło ożywienie życia gospodarczego. W Małomicach rozwijał się przemysł metalurgiczny opierający się o miejscowe zasoby rudy darniowej. Od powstania aż do upadku Rzeszy Niemieckiej przemysł nastawiony był wyłącznie na produkcję zbrojeniową. W 1898 roku uruchomiono fabrykę naczyń, dziś POLMETAL Fabryka Wyrobów Blaszanych S.A.

W czasie I wojny światowej Małomice były z dala od walk. Uczestniczyły w nich poprzez swoją produkcję zbrojeniową. Po zakończeniu wojny huta została zamknięta na parę lat, ponownie uruchomiona w celu produkcji samolotów po dojściu Hitlera do władzy. W latach międzywojennych Małomice rozbudowano w części zachodniej. W latach 1928-1929 wybudowano kościół katolicki i kino. Przed wybuchem II wojny światowej oddano do użytku stadion sportowy z basenem. Od września 1944 do stycznia 1945 r. w Małomicach istniał obóz jeńców przywiezionych tu z powstańczej Warszawy. 14 lutego 1945 r. Małomice zostały wyzwolone w wyniku działań wojsk 13 Armii Frontu Ukraińskiego. Po wojnie przyjęto polską nazwę Małomice od zniemczonej Mallmitz. W 1959 roku Małomice uzyskały status osiedla, by po dziesięciu latach otrzymać prawa miejskie.

[edytuj] Zabytki

Kościół barokowy zbudowany w 1732 roku jako zbór ewangelicki z fundacji ówczesnych właścicieli dóbr małomickich. Nieużytkowany po II wojnie światowej uległ częściowej dewastacji. Po przejęciu przez parafię kościoła polsko-katolickiego został wyremontowany w latach 1982-1984. Jest to barokowa budowla, murowana z cegły, założona na rzucie ośmiokąta z pięcioboczną absydą od zachodu i kolistą klatką schodową, częściowo wtopioną w mur północno-zachodniej ściany. Wnętrze jest nakryte kopułą z latarnią. Elewacje rozczłonkowane pilastrami oraz hemisferycznymi niszami. Dach mansardowy z ośmioboczną latarnią, zwieńczoną baniastym hełmem. Wewnątrz zachowało się kilka kamiennych płyt nagrobnych, m.in. gotycka z 1414 roku oraz szereg renesansowych z drugiej połowy XVI wieku z płaskorzeźbami przedstawiającymi postacie rycerzy z rodu Kotwiczów i Miliczów.
Podworski park krajobrazowy z licznymi okazami starodrzewia jest położony w północno-zachodniej części miasteczka. Dawniej w sąsiedztwie parku był usytuowany pałac z końca XVII wieku, wzorowany na rezydencji Lubkowiców w Żaganiu. Został on zniszczony w czasie ostatniej wojny.
Dawny folwark zlokalizowany przy dzisiejszej ulicy Kościuszki. Na jego terenie znajdują się dwa budynki gospodarcze z początku XIX wieku. Są to długie budowle parterowe, nakryte dachami naczółkowymi.

[edytuj] Gospodarka

Do początku lat 90. XX wieku w Małomicach funkcjonowały dwa duże zakłady przemysłowe.

Fabryka Wyrobów Blaszanych "POLMETAL", w której wytwarzany były szeroki asortyment opakowania blaszanych – choboki do farb, beczki.

Ponadto w Małomicach funkcjonowała baza magazynowa Zielonogórskiej Centrali Materiałów Budowlanych (ZCMB), a także Lubuskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych – zakład specjalizujący się w produkcji materiałów o podwyższonej ogniotrwałości dla przemysłu hutniczego.

W latach 90. XX w. Małomicka Cegielnia (Lubuskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych) z powodu wyczerpania się złóż gliny oraz znacznego spadku zapotrzebowania na materiały ogniotrwałe zaprzestała swojej działalności. Podobny los spotkał Bazę Magazynową ZCMB gdy nowy właściciel uznał, iż brak jest uzasadnienia do równoległego utrzymywania bazy magazynowej w Zielonej Górze i w Małomicach.

Obronną ręką przez okres transformacji kraju przeszedł FWB "POLMETAL", który po nieudanej próbie uczestnictwa w Programie Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, drastycznym zmniejszeniu zatrudnienia, zmianie właściciela oraz przeprofilowaniu produkcji zdołał znaleźć swoje miejsce na rynku pod firmą "POLMETA" S.A. W chwili obecnej w "POLMETALU" popularnie zwanym "blaszanką" produkowane są zamknięte profile stalowe o różnych przekrojach, drobny sprzęt i galanteria ogrodowa.

Tradycje miasta w zakresie produkcji opakowań blaszanych kontynuuje firma rodzinna LRM "NOWAK" i firma "ASKO-VOGEL" z siedzibą w Wiechlicach.

Ponadto w Małomicach działają niewielkie zakłady produkcyjne i usługowe specjalizujące się między innymi w produkcji meblarskiej-krzesła.

Małomice jako centrum administracyjne gminy o tej samej nazwie, pełnią funkcję usługową w zakresie obsługi administracyjnej oraz centrum handlowego dla sąsiadujących z nimi miejscowości.