Nefron
Z Wikipedii
Nefron - podstawowa jednostka funkcjonalno-stukturalna nerki. Składa się z dwóch zasadniczych części: ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy + torebka) oraz kanalika nerkowego. Nerka człowieka składa się z ponad 2 milionów nefronów (około 2,5 miliona).
Spis treści |
[edytuj] Ciałko nerkowe (ciałko Malpighiego)
Ciałko nerkowe (corpusculum renis) zbudowane jest z kłębuszka nerkowego (sieć dziwna) oraz otaczającej go torebki (Bowmana). W ciałku nerkowym na zasadzie filtracji fizycznej (tzw. filtracji kłębuszkowej) powstaje mocz pierwotny (jest to przesączona krew pozbawiona białek i elementów morfotycznych). W ciągu doby obie nerki wytwarzają 110-220 litrów moczu pierwotnego na dobę (dla porównania mocz ostateczny to tylko ok. 1,5 litra)
[edytuj] Kłębuszek nerkowy
Sieć dziwna (cudowna) składa się z dwóch tętnic – doprowadzającej o większym świetle i odprowadzającej o węższym świetle, co ma duże znaczenie w filtracji krwi, ponieważ wytwarza się ciśnienie. W skład sieci wchodzi około 30 pętli naczyń krwionośnych włosowatych (kapilarnych).
[edytuj] Torebka kłębuszkowa
Torebka kłębuszkowa (Bowmana) (capsula glomeruli – Bosmani) składa się z 2 blaszek.
- Blaszka wewnętrzna (trzewna) przylega do kłębuszka nerkowego, zbudowana z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i komórek zwanych epicytami, które mają beleczkowate wypustki zwiększające ich powierzchnię.
- Blaszka zewnętrzna (ścienna) zbudowana również z nabłonka jednowarstowego płaskiego, ale z komórek wyższych niż epicyty, mających błonę podstawną.
Między dwiema blaszkami torebki znajduje się światło torebki kłębuszka, gdzie spływa mocz pierwotny. Miejsce, w którym blaszka zewnętrzna przechodzi w blaszkę wewnętrzną, nazywamy biegunem naczyniowym, natomiast miejsce, w którym światło torebki przechodzi w kanalik bliższy, nazywamy biegunem moczowym.
[edytuj] Kanalik nerkowy
Kanalik na całej swojej długości zbudowany jest z nabłonka jednowarstwowego brukowego (izoprymatycznego). Ten typ nabłonka ma zdolność do łatwego i intensywnego transportu jonów i związków organicznych. W kanaliku dochodzi do wytworzenia moczu ostatecznego (co następuje przez proces resorpcji i sekrecji). Kanalik nerkowy dzieli się na 3 charakterystyczne odcinki.
[edytuj] Kanalik kręty I rzędu
Kanalik kręty I rzędu (bliższy; kręty proksymalny; tubulus contortus I ordinis) – powstał on ze zwężenia torebki posiada tak jak ona charakterystyczny rąbek szczoteczkowy. Długość tej części wynosi około 14 mm, grubość 40-60 μm. Dochodzi tu do resorpcji zwrotnej obowiązkowej (obligatoryjnej) oraz sekrecji kanalikowej. Do krwi powraca woda, jony (np. Na+, K+, Ca2+, Mg2+, Cl-), oraz związki organiczne (glukoza, kwasy organiczne, aminokwasy), natomiast do światła kanalika wydzielane są niektóre substancje (np. kwas moczowy).
[edytuj] Pętla nefronu
Pętla nefronu (pętla Henlego) – składa się z ramienia zstępującego i wstępującego (które w odróżnieniu od kanalika bliższego i dalszego znajdują się w części rdzeniowej nerki). Nabłonek pętla zstępującej jest przepuszczalny dla wody, natomiast wstępującej - nie (czynnie resorbuje jony i biernie mocznik).
Średnica pętli wynosi 15 μm, natomiast długość bywa różna (waha się między 4-8 mm). W tej części nefronu dochodzi do zagęszczenia moczu - im pętla dłuższa tym mocz bardziej zagęszczony. Nerki gadów nie posiadają pętli, a w przypadku ptaków jest ona krótsza i nie zawsze posiada pętlę zstępującą (ten typ pętli nazywamy pętlą krótką).
[edytuj] Kanalik kręty II rzędu
Kanalik kręty II rzędu (dalszy; kanalik dystalny; tubulus contortus II ordinis) – jest to ostania część nefronu, w której dochodzi do resorpcji zwrotnej nadobowiązkowej (fakultatywnej), w czego wyniku powstaje mocz ostateczny (około 1,5 litra na dobę). Kanalik dystalny uchodzi do większego kanału (kanalik zbiorczy), zbiorczego ten dostarcza mocz do miedniczki nerkowej.
[edytuj] Regulacja hormonalna
- Wazopresyna (VP, AVP) zwana inaczej antydiuretyną (ADH) – ten neurohormon wytwarzany przez podwzgórze (magazynowany w tylnym płacie przysadki) powoduje zmniejszenie wydzielania moczu (działa antydiuretycznie). Zwiększa przepuszczalność błony kanału dystalnego (pobudza wchłanianie wody). Niedobór ADH powoduje moczówkę prostą.
- Aldosteron i dezoksykortykosteron (mineralokortykoidy nadneczy) – powodują zwiększenie resorpcji sodu (jonów Na+) i sekrecję potasu (jonów K+). Podnosi to ciśnienie krwi.
