Okręty podwodne projektu 613

Z Wikipedii

ORP Orzeł

ORP Orzeł

Okręty podwodne projektu 613 - typ radzieckich średnich okrętów podwodnych o napędzie dieslowskim. Budowane były w latach 1950-1958. W kodzie NATO oznaczone jako Whiskey.

[edytuj] Historia konstrukcji

Projekt 613 czerpał z doświadczeń niemieckiego U-boota typ XXI, których dokumentację, 4 okręty oraz kilkadziesiąt nieukończonych jednostek Rosjanie zdobyli pod koniec wojny. Nowy radziecki projekt nie był jednak kopią U-boota, lecz dalszym ogniwem rozwojowym przedwojennej linii średnich radzieckich okrętów podwodnych serii IX (typu S), adaptującym część zaawansowanych niemieckich rozwiązań technicznych, m.in. kształt kadłuba lekkiego, chrapy i rozwiązania zmierzające do wzrostu prędkości podwodnej. W przeciwieństwie do oceanicznego Typu XXI, radzieckie okręty miały jednak mniejszą wyporność, zasięg i autonomiczność i były przewidziane przede wszystkim do operowania na mniejszych akwenach. Po raz pierwszy we flocie radzieckiej okręty otrzymały dość bogate wyposażenie radioelektroniczne.

Wstępny projekt zaakceptowano w październiku 1947, projekt techniczy w 1948. Budowę prototypowego okrętu S-61 ropzpoczęto 11 kwietnia 1950, zwodowano go 22 lipca 1950, a przyjęto okręt do służby 24 maja 1952 (przed nim przyjęto do służby okręt S-80 - 2 października 1951). Wyprodukowano następnie do 1958 roku aż 215 okrętów tego typu, a następnie dalsze 21 okrętów na licencji w Chinach - była to najliczniejsza seria okrętów podwodnych zbudowana po wojnie. Budowano je przede wszystkim w stoczni nr 112 Krasnoje Sormowo w Gorki i nr 444 w Nikołajewie, a także w Leningradzie i Komsomolsku nad Amurem.

Od 1956 roku z okrętów demontowano uzbrojenie artyleryjskie, co zwiększyło prędkość podwodną z 13 do 13,6 w. Większość okrętów weszła do służby w radzieckiej marynarce wojennej, a około 40 wyeksportowano (Indonezja - 12, Egipt - 8 lub 10, KRLD - 4 lub 5, Polska - 4, Albania - 4, Syria - 3, Bułgaria - 2). Na podstawie licencji i w oparciu o radzieckie części, od 1957 w Chinach zbudowano 21 okrętów.

12 okrętów radzieckich przebudowano na nosiciele pocisków rakietowych (6 - projektu 644 z dwoma pociskami P-5, 6 - projektu 665 z czterema pociskami P-5). 27 okrętów przebudowano według projektu 633W, miały one zwiększoną autonomiczność do 45 dni i nowocześniejsze wyposażenie elektroniczne. Od 1961 cztery okrety przebudowano na okręty dozoru radiolokacyjnego proj. 640, z zamontowaną stacją radiolokacyjną obserwacji powietrznej MR-200. Kilkanaście przebudowano na różne okręty doświadczalne. W ZSRR większość okrętów projektu 613 wycofano w 1977, w niektórych marynarkach były używane do lat 90., m.in. w Chinach.

Okręt konstrukcji dwukadłubowej, całkowicie spawanej. Kadłub sztywny o przekroju cylindrycznym, dzielący się na 7 przedziałów, na zewnątrz kadłub lekki. Napęd: na powierzchni wody (lub pod chrapami): silniki diesla o mocy 4000 KM, pod wodą - silniki elektryczne o mocy 2700 KM.

[edytuj] Służba w Polskiej Marynarce Wojennej

W Polsce w latach 1962-1986 służyły:

• ORP Orzeł (292)
• ORP Bielik (295)
• ORP Sokół (293)
• ORP Kondor (294) - 10 czerwca 1965 podniesienie polskiej bandery, 30 października 1985 opuszczenie bandery.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne

• Wyporność:
  • w wynurzeniu 1055 t
  • w zanurzeniu 1346 t

• Wymiary:
  • długość: 76 m
  • szerokość: 6,6 m
  • zanurzenie: 4,5 m

• Prędkość:
  • nawodna 18 węzłów
  • podwodna 13,6 w

• Zasięg:
  • nawodny - 8.580 Mm przy prędkości 10 węzłów w wynurzeniu
  • podwodny - 335 Mm przy prędkości 2 węzły, 13,8 Mm przy prędkości maksymalnej
  • zanurzenie maksymalne: 200 m

• Napęd:
  • 2 silniki diesla 37D o łącznej mocy 4000 KM
  • 2 silniki elektryczne PG-101 o łącznej mocy 2700 KM
  • 2 silniki elektryczne pomocnicze PG-103 o łącznej mocy 100 KM
  • 2 x śruby

• Uzbrojenie:
  • 4 wyrzutnie torped kalibru 533 mm na dziobie
  • 2 wyrzutnie torped kalibru 533 mm na rufie
  • zapas torped: 12 sztuk (albo 24 miny, stawiane z wyrzutni torpedowych)
  • 2 armaty przeciwlotnicze kalibru 57 mm (1xII) i 2 działka przeciwlotnicze kalibru 25 mm (1xII) (demontowane z okrętów po 1956 roku)

• Głębokość zanurzenia: 170 m (operacyjna), 200 m (maksymalna)

• załoga: 52 osoby.

• Autonomiczność: 30 dni

• Wyposazenie:
  • aktywno-pasywna stacja hydrolokacyjna Tamir-5Ł pod nosem kadłuba
  • pasywna stacja hydroakustyczna Fieniks pod kilem
  • stacja radiolokacyjna Flag na podnoszonym maszcie