Orlando di Lasso
Z Wikipedii
Orlando di Lasso (Orlandus Lassus, Roland de Lassus, Roland Delattre) (1532 - 14 czerwca 1594) - był jednym z najwybitniejszych kompozytorów późnego renesansu.
Urodził się pomiędzy 1530 a 1532 r. w Mons (prowincja Hainaut, północny zachód dzisiejszej Belgii). Najprawdopodobniej jego prawdziwym nazwiskiem był Roland de Lassus. O jego pochodzeniu i wychowaniu muzycznym nic nie wiadomo. W 1544 przyjęto go do chóru generała Ferdynanda Gonzagi. Wraz z nim wyjechał do Francji, a potem do Mantui, Palermo, Mediolanu i Neapolu, gdzie zaczął komponować villanelle. W 1551 otrzymał posadę organisty i maestro di cappella w kościele św. Jana na Lateranie. Trzy lata później, na wieść o chorobie rodziców, opuścił Rzym i udał się do Mons. W latach 1554-1556 uczył muzyki w domach zamożnych arystokratów w Antwerpii. Następnie podjął pracę w kapeli dworskiej książąt Wittelsbachów w Monachium. W 1563 został kapelmistrzem tegoż zespołu. Do połowy lat 70. bawarska kapela dworska należała do najlepszych i najliczniejszych tego rodzaju zespołów w Europie. Później jednak została radykalnie zmniejszona, ze względu na poważne zadłużenie monachijskiego dworu. Podczas wieloletniej służby na dworze, Orlando di Lasso odbywał liczne podróże po Europie, zdobył powszechne poważanie i szacunek wśród rodzin królewskich i książęcych. Cieszył się uznaniem nie tylko ze względu na swój wybitny talent, lecz także ze względu na kulturę osobistą, tolerancyjność, miłe usposobienie i duże poczucie humoru. Zmęczony przykrymi stosunkami na dworze oraz chorobą (najprawdopodobniej apopleksją) powołał w 1594 r. fundację dla ubogich w szpitalu Świętego Ducha w Monachium. Zmarł w czerwcu tego samego roku i został pochowany na cmentarzu franciszkanów w Monachium.
Orlando di Lasso był jednym z najpłodniejszych kompozytorów w historii muzyki. Jego dorobek przekracza 2000 dzieł. Komponował wyłącznie utwory wokalne, niektóre przeznaczał do wykonania z towarzyszeniem instrumentów. Tworzył głównie gatunki pieśniowe: villanelle, moreski, 3-8 głosowe canzony. Do charakterystycznych cech jego kompozycji należy stosowanie formy ronda, zestawienie odcinków w dwu- i trójmiarze, styl deklamacyjny oraz elementy ilustracyjne i onomatopeiczne. Jedną z najważniejszych form twórczości Orlanda di Lasso są 4-5 głosowe madrygały do tekstów świeckich, np. Petrarki, oraz religijnych. Formą stanowiącą, obok madrygału, największe osiągnięcie twórcze kompozytora, są 2-12 głosowe motety, których napisał ponad 1000. Bardzo ważną rolę odgrywa w nich chromatyka. Mają one tematykę religijną, a także świecką – panegiryczną, polityczną, humorystyczną. Niewielką grupę stanowią motety klasyczne, oparte na tekstach Wergiliusza, Horacego lub XVI-wiecznych humanistów. Specyficzny gatunek stanowią jednolite stylistycznie bicinia i tricinia, oparte na tekstach Ewangelii, psalmach, prozach maryjnych. Orlando di Lasso pisał też, choć w mniejszym zakresie, utwory cykliczne oparte na tekstach liturgicznych i biblijnych: msze, oficja, magnificaty, pasje, psalmy.
Orlando di Lasso jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polifonii renesansowej. W swych kompozycjach perfekcyjnie łaczy wszystkie środki powstałe w szkołach flamandzkich i włoskich.
Uważa się go także za inicjatora opery. Jako pierwszy wystawił w Monachium improwizowaną sztukę ze śpiewami, co później zainspirowało Jacopo Periego do napisania pierwszej opery "Dafne".
Zobacz też: kompozytorzy muzyki poważnej.
