Ornette Coleman

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ornette Coleman
Ornette Coleman w 2005 roku
Urodzony	19 marca 1930 roku w Fort Worth

Ornette Coleman (ur. 19 marca 1930 w Fort Worth, USA) - amerykański saksofonista jazzowy i kompozytor. Jest uważany za jednego z twórców i najwybitniejszych przedstawicieli free jazzu.

Ornette Coleman rozpoczął działalność grając na saksofonie altowym i barytonowym w zespołach rhythm and bluesowych i bebopowych w rodzinnym Teksasie. Na początku lat 50. przeprowadził się do Los Angeles, gdzie pracował jako windziarz i doskonalił umiejętności muzyczne jako samouk. Od początku kariery prezentował bardzo indywidualne i eksperymentalne podejście do muzyki, co spotykało się z niechęcią ówczesnych jazzmanów (m.in. używanie przez Colemana skal naturalnych i wykraczanie poza system dur-moll było odbierane jako fałszowanie). Od wczesnego okresu gra Colemana wyróżniała się także charakterystycznym dźwiękiem, którego źródłem jest m.in. używanie przez muzyka saksofonów z plastiku.

Podstawowym instrumentem Colemana jest saksofon altowy, oprócz tego gra również na trąbce i skrzypcach, stosując niestandardową technikę (np. skrzypce traktowane są jak instrument perkusyjny).

Pierwszych nagrań płytowych Coleman dokonał w 1958 r. z zespołem, w skład kórego wchodził m.in. Don Cherry. W tym ostatnim Coleman znalazł partnera muzycznego, z którym na przełomie lat 50. i 60. nagrał kilka płyt uważanych obecnie za przełomowe. Wtedy też przejawiło się upodobanie Colemana do składów określanych jako "podwójne tria" lub "podwójne kwartety", ze zdwojoną obsadą instrumentów. W 1960 r. "podwójny kwartet" w składzie: Coleman (saksofon altowy), Eric Dolphy (klarnet basowy), Cherry, Freddie Hubbard (trąbki), Charlie Haden, Scott LaFaro (kontrabasy), Ed Blackwell i Billy Higgins (zestawy perkusyjne) nagrał płytę pt. Free Jazz, będącą w zasadzie zapisem czterdziestominutowej kolektywnej improwizacji. Od tytułu tej płyty wziął następnie nazwę kierunek muzyczny znany jako free jazz.

Począwszy od wczesnych lat 60. muzyka Colemana zaczęła zdobywać popularność i wywierać wpływ na innych muzyków, takich jak John Coltrane, Albert Ayler i wielu innych. Równocześnie działalność Colemana wywoływała ożywione dyskusje, a sam muzyk przez niektórych uważany był za geniusza, zaś przez innych za hochsztaplera.

Od lat 70. Coleman występuje w składach z instrumentami elektrycznymi i określa swoją muzykę nazwą "muzyka harmolodyczna" (ang. harmolodics - neologizm mający oddawać jedność harmonii, rytmu - z ang. motion - i melodii). Do zasad muzyki harmolodycznej mają należeć m.in. kolektywna improwizacja, zniesienie podziału na instrument solowy i akompaniament oraz rezygnacja z tonalności. Krytycy zwracają jednak uwagę, że być może najtrafniejszym określeniem tej muzyki jest "free funk", ze względu na pulsujacą, momentami niemal rockową rytmikę i dużą dynamikę. Do współpracowników Colemana z nowszego okresu należą Ronald Shannon Jackson, James Blood Ulmer, Jamaladeen Tacuma i inni.

Ornette Coleman jest niezwykle płodnym kompozytorem, wiele z jego kompozycji zyskało rangę standardów jazzowych, a płyty z jego kompozycjami nagrywali m.in. Pat Metheny i John Zorn. Coleman jest również autorem muzyki kameralnej oraz filmowej, m.in. do filmu Nagi Lunch Davida Cronenberga.

W Polsce Ornette Coleman koncertował w ramach festiwalu Jazz Jamboree w latach 1971, 1984 i 1993.