Pireus
Z Wikipedii
Pireus, Piraeus, Peiraeus (nowogrecki: Πειραιάς Peiraiás lub Pireás, starogrecki / katharevousa: Πειραιεύς Pireéfs) - miasto portowe w Grecji, w Attyce, wchodzące w skład Wielkich Aten.
Spis treści |
[edytuj] Położenie
Pireus leży na górzystym półwyspie, 8 km na płd.-wsch. od Aten, najwyższą wznoszącą się tam górą jest Munichia (86,5 m), na której w okresie macedońskim znajdował się gród. Trzy okrągłe zatoki (Pireus, Zea i Munichia) stanowiły naturalne porty, które Temistokles w 493 p.n.e. połączył z Atenami Długimi Murami.
[edytuj] Pireus antyczny
Pireus był najważniejszym portem starożytnych Aten. Usytuowany w doskonale ufortyfikowanej naturalnej zatoce, dzielił się na trzy mniejsze porty: Kantharos, Zea i Munichia.
W czasach wczesnego antyku Pireus był kamienistą wyspą (Munichia - współcześnie Kastella), połączoną z lądem wąską, zalewaną przez morską wodę ścieżką, która w suchym okresie była wykorzystywana do pozyskiwania soli. Nazywała się Halipedon (pole solne) i jej błotniste podłoże pozwalało, mimo trudności, na jej przebycie.
Z biegiem czasu ląd się utwardził, ustało zalewanie wodą i we wczesnych czasach klasycznych przejście stało się bezpieczne. Temistokles przewidując ponowny atak Persów - po bitwie pod Maratonem - w latach (493–492) p.n.e. silnie ufortyfikował Pireus. Wtedy Pireus zwiększył swoje znaczenie i jako port o głębokiej wodzie, zastąpił dotychczasowy w Faleronie, stając się portem wojennym Aten (493 p.n.e.). Powstałe tam stocznie wybudowały flotę walczącą później pod Salaminą.
Fortyfikacje zostały ukończone w 460 p.n.e. przez Kimona i Peryklesa, gdy Pireus był już połączony z Atenami Długimi Murami, budowanymi w latach 461-457 p.n.e., dającymi bezpieczne połączenie między oboma miastami.
Przyległe do portu miasto na planie prostopadłych ulic otaczających port, hale kolumnowe i doki, zostało zaplanowane przez Hippodamosa z Miletu. Agora w Pireusie została później nazwana jego imieniem.
Podczas wojen peloponeskich Pireus był głównym portem Aten i podzielił ich los. Spartanie spalili Pireus i zburzyli mury. Dopiero po restaurowaniu demokracji Konon odbudował mury w 392 p.n.e..
Kolejne zniszczenia miały miejsce po zdobyciu Pireusu przez Sulę, gdy został opanowany przez Rzymian. Dzieła dokończyli Goci pod wodzą Alaryka w 395.
W okresie bizantyjskim port był wykorzystywany okresowo ze względu na dużą odległość od stolicy - Konstantynopola. Wczasie okupacji tureckiej Pireus był opuszczony - była tam tylko komora celna i klasztor świętego Spirydona.
Duża część murów fortyfikacji Temistoklesa, otaczających linię brzegową, przetrwało w bardzo dobrym stanie do dni dzisiejszych i są częścią promenady. Odkopano pozostałości neosoikoi (νεοσοικοι - domy statków), w których były podczas zimy przechowywane triremy. Wykopaliska te są źródłem informacji o antycznej żegludze i budowie statków.
[edytuj] Pireus współczesny
Wraz z powstaniem niepodległej Grecji i proklamowaniem Aten stolicą rozpoczął się gwałtowny rozwój miasta, powstało wiele pięknych budynków. Jednym z nich jest gmach teatru miejskiego, przykład budownictwa klasycystycznego.
Pireus jest jednym z najważniejszych centrów przemysłowych współczesnej Grecji, największym jej portem i trzecim co do wielkości portem Morza Śródziemnego. Z Atenami łączy go linia metra i Pireus stanowi z nimi wspólny kompleks miejski. Liczba mieszkańców demos (gminy) Pireus (Δήμος Πειραιóς) wynosi 175.697 (2001).
Największy port Pireusu - Kantharos - jest portem handlowym, zaś dwa pozostałe, większy Zea i mniejszy Munichia, są wykorzystywane jako porty wojenne. Port handlowy ma połączenia promowe z prawie każdą wyspą wschodniej Grecji, Kretą, Cykladami, Dodekanezem i wieloma z południowych i północnych wysp Egejskich. Zachodnia część portu, zajmująca znaczną część przedmieścia Drapetsona, jest wykorzystywana do obsługi ładunków cargo.
[edytuj] Przynależność administracyjna
Pireus jest jedną z jednostek municypalnych, leżącą na płd.-zach. od Aten, wchodzących w skład metropolii ateńskiej. Sześć pozostałych jednostek municypalnych, które kiedyś były dzielnicami Pireusu, ma teraz własne samorządy. Są to: Nikaia, Korydalos, Keratsini, Perama, Drapetsona i Rentis. Liczba ludności tych siedmiu jednostek wynosi 466.605 (2001) i jest częścią ludności Wielkich Aten - liczącej 3.278.219 (2001). Pireus jest też stolicą Prefektury Pireusu, rozłożonej w południowej Attyce, na Wyspach Sarońskich, północnym Półwyspie Argolidzkim oraz wyspie Kithirze. Administracyjnie prefektura Pireusu należy do regionu Attyka.
[edytuj] Wyższe uczelnie w Pireusie
[edytuj] Muzea
Muzeum Archeologiczne [3]
Miejska Galeria Malarstwa [4]
[edytuj] Kluby sportowe
- Olympiakos Pireus - piłka nożna - Stadion Karaïskaki [5]
- Olympiakos Pireus - koszykówka - Stadion Pokoju i Przyjaźni [6]
- Ethnikos Pireus
[edytuj] Interesujące miejsca
- Główny port
- Pasalimani (Zea)
- Mikrolimano
- Grecki pancernik Averof (Trokadero Marina, Palaio Faliro), okręt muzeum, pływał w latach 1911 - 1955.
[edytuj] Ciekawostka
Pireus znany jest również dzięki przebojowi Dzieci Pireusu (gr. Τα παιδιά του Πειραιά), śpiewanemu przez Melinę Mercouri, pochodzącego z filmu Nigdy w niedzielę reż. Julesa Dassina.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Historia portu w Pireusie (en)
- Państwowa służba statystyczna Grecji
- Współrzędne: 37° 57' 8" N, 23° 38' 26" E
