Plac św. Piotra
Z Wikipedii
 |
|
Plac św. Piotra (wł. Piazza San Pietro) - plac przed bazyliką św. Piotra na Watykanie, należący do osi łączącej bazylikę i Via della Conciliazione. Został zaprojektowany w 1656 przez Berniniego jako prostopadły owal, który od strony zachodniej za pośrednictwem części w kształcie trapezu otwiera się na fasadę bazyliki, od strony wschodniej wychodzi na przebitą w latach 30. XX w. Via della Conciliazione.
Otacza go portyk Berniniego zbudowany w latach 1656-1667. Olbrzymia, czterorzędowa kolumnada w porządku doryckim, zwieńczona jest attyką, na której ustawiono posągi 140 świętych. Wśród nich, po lewej stronie, na wysokości fontanny, można znaleźć pomnik św. Jacka Odrowąża, dominikanina, jedynego świętego pochodzącego z Polski. Symbolika kolumnady ma związek z kontrreformacją i można się w niej dopatrywać wyciągniętych rąk Kościoła, pragnących ogarnąć wszystkich.
Centralne miejsce placu zajmuje egipski obelisk, zdobiący dawniej cyrk Kaliguli. Wraz z podstawą i krzyżem obelisk mierzy 40 metrów wysokości. Wedle tradycji był świadkiem męczeńskiej śmierci św. Piotra i innych chrześcijan. Obelisk pochodzi z XIII w. p.n.e., w Rzymie znalazł się I w. i początkowo był ustawiony na Cyrku Nerona. W 1586 papież Sykstus V polecił przenieść go na obecne miejsce architektowi Domenico Fontanie. Obelisk opatrzono wtedy inskrypcjami w języku łacińskim:
- od strony wschodniej: ECCE CRUX DOMINI/FVGITE PARTES ADVERSAE/VINCIT LEO DE TRIBV JUDAE - Oto krzyż Pana, uciekajcie nieprzyjaciele, zwyciężył lew z plemienia Judy
- od strony zachodniej: SANTISSIME CRVCI/SIXTUS V PONT MAX/CONSECRAVIT E PRIORE SEDE/ANNVLSVM/ET CAESS AVG TIB/I L ABLATUM/MDLXXXVI - Sykstus V papież, poświęcił Najświętszemu Krzyżowi ten kamień wyrwany ze swojego pierwotnego miejsca posadowienia za panowania cesarzy Augusta i Tyberiusza oraz przeniesiony w roku 1586
- drugi napis u dołu: CHRISTVS VINCIT/CHRISTVS REGNAT/CHRISTVS IMPERAT/CHRISTUS AB OMNI MALO PLEBEM SVAM DEFENDAT - Chrystus zwycięża, Chrystus króluje, Chrystus panuje, Chrystus broni lud swój od wszelkiego zła
- od strony południowej na bazie: SIXTVS V PONT MAX/OBELISCVM VATICANVM/DIS GENTIVM/IMPIO CVLTV DICATVM/AB APOSTOLORVM LIMINA/OPEROSO LABORE/TRANSTVLIT/AN MCLXXXVI PONT II - Sykstus V papież, obelisk watykański pierwotnie poświęcony niegodnemu kultowi bogów pogańskich, przeniósł do grobów apostołów ogromnym nakładem pracy w roku 1586, drugim swojego pontyfikatu
- od strony północnej na bazie: SIXTUS V PONT MAX/CRVCI INVICTAE/OBELISCVM VATICANVM/AB IMPVRA SVPERSTITONIS/EXPIATUM IVSTIVS/ET FELICIVS CONSECRAVIT/AN MDLXXXVI PONT II - Sykstus V papież, poświęcił godniej i szczęśliwiej Niezwyciężonemu Krzyżowi obelisk watykański oczyszczony z bezbożnych zabobonów w roku 1586, drugim swego pontyfikatu
Bernini przy projektowaniu placu wykorzystał obelisk jako punkt wskazujący środek owalu. W roku 1675 zaprojektował otaczającą go fontannę.
Na placu symetryczne ustawiono jeszcze dwie fontanny. Jedna z nich, znajdująca się po prawej stronie placu, jest dziełem Berniniego, a druga jest jej wierną kopią. Po lewej stronie, pomiędzy bazyliką a kolumnadą znajduje się Spiżowa Brama strzeżona przez gwardię szwajcarską. W głębi widoczne są Schody Królewskie - Scala Regia - dzieło Berniniego.
Plac był świadkiem wielu uroczystości roku kościelnego, beatyfikacji i kanonizacji oraz audiencji generalnych odbywających się co środa za pontyfikatu papieża Jana Pawła II. Na tym placu 13 maja 1981 papież został postrzelony przez zamachowca.
