Rada Najwyższa Ukrainy
Z Wikipedii
Rada Najwyższa Ukrainy (ukr. Верховна Рада України) to jednoizbowy parlament Ukrainy. Nazwa ta jest typowa dla krajów post-radzieckich, których parlamenty często noszą nazwę "Rad Najwyższych" (ros. Верховный Совет). Nazwę taką nosi również parlament Autonomicznej Republiki Krym. Obecna Rada Najwyższa Ukrainy jest bezpośrednią następczynią Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR, która w 1991 ogłosiła niezależność kraju i odłączenie się od Związku Radzieckiego.
Rada Najwyższa składa się z 450 posłów wybranych w równych, bezpośrednich i tajnych wyborach powszechnych. Ordynacja wyborcza stanowi połączenie ordynacji większościowej i proporcjonalnej. Połowa posłów wybieranych jest w okręgach jednomandatowych, a druga połowa - w wyborach proporcjonalnych z listami partyjnymi wystawionymi przez partie polityczne.
Kadencja parlamentu trwa cztery lata. W jego skład może zostać wybrany obywatel Ukrainy, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 21 rok życia, dysponuje prawami wyborczymi i przebywa na terytorium Ukrainy od co najmniej pięciu lat. Nie może zostać wybrany do ukraińskiego parlamentu ten, na kim ciąży wyrok za przestępstwo umyślne. Deputowani do parlamentu mogą tworzyć frakcje. W skład każdej z frakcji musi wchodzić co najmniej 14 deputowanych. Terminowe wybory do Rady Najwyższej odbywają się w ostatnią niedzielę ostatniego miesiąca piątego roku kadencji urzędującego składu. Przedterminowe wybory odbywają się w przeciągu sześćdziesięciu dni od dnia opublikowania postanowienia o rozwiązaniu parlamentu.
Przed wstąpieniem na stanowisko deputowanego do Rady Najwyższej wymagane jest złożenie przysięgi następującej treści: Przysięgam na wierność Ukrainie. Zobowiązuję się wszystkimi swoimi siłami bronić suwerenności i niezależności Ukrainy, dbać o dobro Ojczyzny i dobrobyt ukraińskiego narodu. Przysięgam przestrzegać Konstytucji Ukrainy oraz ustaw Ukrainy, wykonywać swoje obowiązki w interesie wszystkich rodaków. Odmowa złożenia przysięgi oznacza zrzeczenie się mandatu.
Rada Najwyższa pracuje w trybie sesyjnym. Obrady Rady Najwyższej są jawne. Mogą zostać utajnione, jeśli decyzję taką podejmie większość konstytucyjnego składu Rady.
[edytuj] Uprawnienia Rady Najwyższej
Do kompetencji Rady Najwyższej należy:
- wnoszenie zmian do Konstytucji Ukrainy
- ogłaszanie referendum
- uchwalanie ustaw
- zatwierdzanie budżetu i wnoszenie do niego zmian oraz kontrola nad jego wykonywaniem
- kształtowanie zasad polityki wewnętrznej i zewnętrznej
- zatwierdzanie ogólnopaństwowych programów rozwoju ekonomicznego, naukowo-technicznego, socjalnego i narodowo-kulturalnego
- wysłuchiwanie orędzia prezydenta
- ogłaszanie stanu wojny oraz zatwierdzanie traktatów pokojowych, a także zatwierdzanie decyzji prezydenta o wykorzystaniu Sił Zbrojnych Ukrainy oraz innych formacji wojskowych w razie napaści zbrojnej
- możliwość usunięcia prezydenta w drodze specjalnej procedury (impeachment)
- kształtowanie programu działalności Gabinetu Ministrów
- powoływanie na wniosek prezydenta Premiera Ukrainy, Ministra Obrony, Ministra Spraw Zagranicznych, zwierzchnika Służby Bezpieczeństwa Ukrainy; powoływanie na wniosek premiera innych członków Gabinetu Ministrów, głowy Antymonopolowego Komitetu Ukrainy, Głowy Państwowego Komitetu Telewizji i Radiofonii Ukrainy; zwalnianie wyżej wymienionych osób z zajmowanych stanowisk, składanie wniosku o dymisję Premiera Ukrainy oraz innych członków Gabinetu Ministrów
- kontrola działalności Rady Ministrów
- przyjmowanie regulaminu Rady Najwyższej
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego Głowy oraz innych członków Izby Obrachunkowej
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego Pełnomocnika rady Najwyższej do spraw praw człowieka oraz wysłuchiwanie jego corocznych sprawozdań o stanie dotrzymywania i obrony praw i wolności człowieka na Ukrainie
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego na wniosek prezydenta Ukrainy głowy Narodowego Banku Ukrainy
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego połowy składu Rady Narodowego Banku Ukrainy
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego połowy składu Narodowej Rady Ukrainy do spraw Telewizji i Radiofonii
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego na wniosek prezydenta Ukrainy członków Centralnej Komisji Wyborczej
- zatwierdzanie ogólnej struktury, liczebności i wyznaczanie funkcji Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Sił Zbrojnych Ukrainy, innych utworzonych na podstawie odpowiednich ustaw formacji wojskowych
- uchwalanie decyzji o udzieleniu pomocy wojskowej innym państwom, wysyłaniu ukraińskich oddziałów wojskowych na terytorium innych krajów oraz dopuszczaniu na terytorium Ukrainy odzdziałów sił zbrojnych innych państw
- ustanawianie symboli państwowych Ukrainy
- udzielanie zgody prezydentowi Ukrainy na powołanie i zwolnienie ze stanowiska Prokuratora Generalnego Ukrainy, uchwalanie wotum nieufności Generalnermu Prokuratorowi, co skutkuje jego dymisją
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego jednej trzeciej składu Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy
- powoływania sędziów na termin nieograniczony
- rozwiązanie Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krym w przypadku stwierdzenia przez trybunał Konstytucyjny Ukrainy naruszenia przez nią Konstytucji i innych praw Ukrainy; zwoływanie przedterminowych wyborów do Rady Najwyższej Autonomicznej Republiki Krym
- uchwalanie zmian w strukturze administracyjnej państwa oraz zmiany nazewnictwa poszczególnych jej jednostek
- zwoływanie wyborów do organów samorządu terytorialnego
- zatwierdzanie w przypadku wydania przez prezydenta odpowiednich ukazów ogólnej lub częściowej mobilizacji oraz uznawanie poszczególnych rejonów za strefy nadzwyczajnej sytuacji ekologicznej
- przyjmowanie co najmniej jedną trzecią głosów konstytucyjnego składu Rady Najwyższej wniosku o skierowaniu zapytania do prezydenta Ukrainy
- powoływanie na stanowisko oraz zwalnianie z niego kierownika kancelarii rady Najwyższej oraz zatwierdzanie budżetu Rady Najwyższej oraz struktury jej kancelarii
- zatwierdzanie Konstytucji Autonomicznej Republiki Krym oraz wprowadzanych do niej zmian
Siedziba Rady mieści się w neoklasycystycznym budynku przy ulicy Hruszewskiego w Kijowie.
[edytuj] Kadencje Najwyższej Rady Ukrainy
- I kadencja 1990-1994
- II kadencja 1994-1998
- III kadencja 1998-2002
- IV kadencja 2002-2006
- V kadencja 2006-2007