Rakieta (parowóz)

Z Wikipedii

Pierwszym parowozem zbudowanym przez George'a i Roberta Stephensonów w 1829 była Rakieta Stephensona (ang. The Rocket).

Powszechnie błędnie uważa się, że "Rakieta" była pierwszym w historii parowozem. Faktycznie pierwsza lokomotywa parowa poruszająca się po torach została zbudowana przez Richarda Trevithicka 25 lat wcześniej, ale nie odniosła sukcesu finansowego. George Stephenson, jak również wielu innych inżynierów, budowali lokomotywy parowe jeszcze przed pojawieniem się "Rakiety". Była ona więc raczej wynikiem ewolucji konstrukcji tego typu pojazdów niż zmianą rewolucyjną.

"Rakieta" była pierwszym "nowoczesnym" parowozem, w którym użyto wielorurowego kotła, mającego wyższą sprawność. Poprzednie kotły składały się z pojedynczej rury otoczonej płaszczem wody. Do innowacji zastosowanych w projekcie należało także wyprowadzenie strumienia pary przez komin, co powodowało zasysanie świeżego powietrza do paleniska - a przez to zwiększenie temperatury w palenisku i ciśnienia w kotle, co dało lepsze osiągi "Rakiety".

Odtąd prawie wszystkie lokomotywy parowe budowane były w oparciu o projekt "Rakiety".

Została zaprojektowana i zbudowana, by współzawodniczyć w konkursie Rainhill Trials, mającym wyłonić lokomotywę dla kolei Liverpool & Manchester w październiku 1829. Maszyny wszystkich uczestników uległy uszkodzeniu, tak że trudno mówić o prawdziwym zwycięstwie; jednakże "Rakieta" spełniła kluczowe wymaganie konkursu, pokonując odcinek 90 km w pełnym obciążeniu i przy zadowalającym zużyciu paliwa.

Prawie rok później 15 września 1830 w oficjalnym otwarciu kolei, pierwszy przejazd "Rakiety" popsuł pierwszy śmiertelny wypadek w historii kolei - zginął William Huskisson.

"Rakieta" Stephensona była jeszcze używana na Lord Railway Carlisle, a następnie w 1862 podarowana Patent Museum w Londonie.

"Rakieta" Stephensona wciąż istnieje i na stałe jest eksponowana w Science Museum w Londynie w znacznie zmodyfikowanej formie w porównaniu do jej stanu z Rainhill Trials. Cylindry zostały przerobione na położenie poziome jako nowsze, w porównaniu do pierwotnego ustawienia skośnego. Podobnie ze zmianami maszyny od 1829, które czasopismo "The Engineer" z 1884 skomentowało: "nie ulega wątpliwości, że wersje "Rakiety" z 1829 i 1830 były całkowicie różnymi maszynami".

W 1979 została zbudowana przez Enterprises Locomotion replika "Rakiety".

[edytuj] Linki zewnętrzne

• "The Engineer" wyjaśnia różnicę pomiędzy wersjami "Rakiety" z 1829 i 1830, przedruk z Scientific American Supplement, nr 460, z 25 października 1884.