Realizm magiczny
Z Wikipedii
Realizm magiczny (realismo magico) – nurt w literaturze Ameryki ÅaciÅ„skiej. PojÄ™cie to powstaÅ‚o w latach 50. XX wieku na okreÅ›lenie literatury, która nie należy do fantasy, ani surrealizmu, jednak zawiera w sobie pewne przeksztaÅ‚cenie rzeczywistoÅ›ci. Twórcy realizmu magicznego bardzo czÄ™sto nawiÄ…zujÄ… do wierzeÅ„ i folkloru Ameryki ÅaciÅ„skiej.
Osią fabuły jest zazwyczaj opis społeczności, żyjącej w pozornie autentycznym świecie, gdzie obok wydarzeń realistycznie prawdopodobnych występuje szereg zdarzeń magicznych. Pojawiają się w nich bohaterowie magiczni – mający nadprzyrodzone zdolności lub wykonujący niezwykłe, niemożliwe w realnym świecie czynności, a także magiczne przedmioty. Elementy te nie burzą jednak harmonii przedstawionego świata, bohaterowie przyjmują je jako naturalny porządek rzeczy, np. w Pedro Paramo Rulfo czy w Stu latach samotności Marqueza przebywające wśród żywych ludzi duchy zmarłych nie budzą zdziwienia. Twórcy realizmu magicznego często pokazują także rzeczy codzienne, zwyczajne w sposób niezwykły, jak gdyby były cudowne. Przykładem może być pokaz lodu pojawiający się zarówno w Stu latach samotności Marqueza jak i Domu duchów Allende.
Część badaczy uważa, że realizm magiczny jest nurtem zwiÄ…zanym Å›ciÅ›le z AmerykÄ… ÅaciÅ„skÄ… i termin ten powinien być używany jedynie w stosunku do twórców zwiÄ…zanych z tym kontynentem. Inni twierdzÄ…, że jest to tendencja uniwersalna, wystÄ™pujÄ…ca również w twórczoÅ›ci pisarzy nielatynoamerykaÅ„skich, którzy czerpiÄ… z mitologii i tradycji wÅ‚asnych krajów czy spoÅ‚ecznoÅ›ci.
Za najwybitniejsze, a zarazem najpopularniejsze dzieło realizmu magicznego uznaje się powieść Sto lat samotności (Cien Años de Soledad) Gabriela Garcii Marqueza. Według niektórych krytyków, np. Adama Elbanowskiego, określanie Stu lat samotności tym mianem jest błędne, ponieważ Marquez "przyjmuje zasady realizmu magicznego, kwestionuje je, doprowadza do sprzeczności i w końcu odrzuca, bo przecież w parodii zawarta jest negacja".
Najbardziej znani pisarze latynoamerykańscy i przykłady ich dzieł z nurtu realizmu magicznego (należy zaznaczyć, że autorzy uznawani za sztandarowych twórców tego gatunku mają na swoim koncie również utwory utrzymane w zupełnie innej stylistyce):
- Gabriel Garcia Marquez - Sto lat samotności, Jesień patriarchy, Szarańcza
- Miguel Angel Asturias - Niejaka mulatka, Legendy gwatemalskie, Hombrez de maiz
- Isabel Allende - Dom duchów, Opowieści Ewy Luny
- Alejo Carpentier - Królestwo z tego świata, Podróż do źródeł czasu, Eksplozja w katedrze
- Juan Rulfo - Pedro Paramo
Inni pisarze zbliżeni do tego nurtu:
Tendencje realizmu magicznego (zwanego również naiwnym) występują też w malarstwie. Przedstawicielami tego nurtu są m. in.: Henri Rousseau i Ivan Generalic.
Zobacz też: magia, realizm, sztuka naiwna.