New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
SÅ‚onecznik bulwiasty - Wikipedia, wolna encyklopedia

SÅ‚onecznik bulwiasty

Z Wikipedii

SÅ‚onecznik bulwiasty

Kwiaty
Systematyka
Domena jÄ…drowce
Królestwo rośliny
Podkrólestwo naczyniowe
Nadgromada nasienne
Gromada okrytonasienne
Klasa Rosopsida
RzÄ…d astrowce
Rodzina astrowate
Rodzaj słonecznik
Gatunek słonecznik bulwiasty
Nazwa systematyczna
Helianthus tuberosus L.
Kwitnący pęd słonecznika bulwiastego
Kwitnący pęd słonecznika bulwiastego

Słonecznik bulwiasty, topinambur, bulwa (Helianthus tuberosus L.) - gatunek byliny należący do rodziny astrowatych. Występuje dziko w Ameryce Północnej. Do Polski sprowadzony został w drugiej połowie XIX w. jako roślina uprawna. Obecnie występuje też w środowisku naturalnym na całym niżu i w niższych położeniach górskich jako uciekinier z uprawy. Na niektórych stanowiskach jest dość liczny. Status gatunku we florze Polski: kenofit. Według ekologów stanowi zagrożenie dla gatunków rodzimych i należy zaniechać jego uprawy na obszarach chronionych.[1]

Bulwy topinamburu
Bulwy topinamburu

Spis treści

[ukryj]

[edytuj] Charakterystyka

Łodyga
Wzniesiona, prosta, dorasta do 3,5 metra wysokości. Cała jest szorstko owłosiona.
Kwiaty
Zebrane w koszyczki podobne do koszyczków słonecznika, ale mniejsze. Zewnętrzne kwiaty w koszyczku (ok. 10), to płone kwiaty języczkowe o długości 2,5-4,5 cm, wewnętrzne to drobne kwiaty rurkowe, z których powstają nasiona. Kwiaty języczkowe są żółte, zaś wewnętrzne, rurkowe są pomarańczowe lub brunatne. Koszyczek okryty ciemnozielonymi lub prawie czarnymi i luźno odstającymi listkami okrywy. Kielich przekształcony w pappus w postaci 2-4 łusek. Kwiaty przedprątne, kwitną od lipca do listopada, są owadopylne. W Polsce nasiona przeważnie nie dojrzewają, roślina rozmnaża się z podziemnych bulw pędowych.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Duże liście o owalnym lub jajowatym kształcie, grubo piłkowane i zaostrzone. Ich dwa dolne nerwy boczne są silnie łukowato wydłużone.
Część podziemna
Roślina wytwarza rozłogi. Na ich końcach powstają podziemne bulwy pędowe, zawierające do 20% węglowodanu inuliny, nieszkodliwego dla cukrzyków, a zawartość skrobi i innych cukrów prostych jest niewielka. Dzięki takiej zawartości inuliny rośliny znoszą mróz i mogą zimować w glebie w naszych warunkach klimatycznych w przeciwieństwie do ziemniaka. Jedna roślina wytwarza do kilkudziesięciu bulw o różnej wielkości. Mają one nieregularny i różnorodny kształt. Na wiosnę są smaczniejsze, niż jesienią.
Biotop, wymagania
W środowisku naturalnym występuje na przydrożach, w zaroślach nadrzecznych. Roślina ruderalna. Geofit.

[edytuj] Zastosowanie

  • RoÅ›lina uprawna:
    • Historia uprawy: Topinambur uprawiany byÅ‚ przez Indian jeszcze przed odkryciem Ameryki przez Kolumba. Do Europy zostaÅ‚ przywieziony w 1615 r, przez francuskiego podróżnika Samuela de Champlain. Przez nastÄ™pne 200 lat jego uprawa staÅ‚a siÄ™ popularna w Europie. W czasie I wojny Å›wiatowej we Francji byÅ‚ jednÄ… z ważniejszych roÅ›lin uprawnych. Po wojnie staÅ‚ siÄ™ maÅ‚o popularny, za bardzo kojarzyÅ‚ siÄ™ ludziom z gÅ‚odem i wojnÄ…. Po II wojnie Å›wiatowej wróciÅ‚ do Å‚ask, odkryto bowiem jego cenne wÅ‚asnoÅ›ci odżywcze i zdrowotne. Obecnie jest uprawiany w Ameryce Północnej, Europie, Rosji, Chinach i Australii. Daje plony porównywalne, lub nawet wiÄ™ksze niż ziemniak. W Polsce uprawiany jest na mniejszÄ… skalÄ™.
    • Sposób uprawy: Jest niewymagajÄ…cy i Å‚atwy w uprawie. Rozmnaża siÄ™ go głównie z bulw. RoÅ›nie prawie na każdej glebie, jest też odporny na mróz i dość odporny na suszÄ™. Uprawiany jest głównie jako roÅ›lina pastewna. Wykorzystuje siÄ™ bulwy, Å‚odygi i liÅ›cie.
  • W Polsce rzadko uprawiany jest także jako roÅ›lina alternatywna lub przynÄ™ta na dziki.
  • Przetwarzany jest na alkohol, kiszonki.
  • Warzywo zalecane w diecie niskowÄ™glowodanowej.
  • Jest uprawiany również jako roÅ›lina ozdobna ze wzglÄ™du na swoje piÄ™kne kwiaty, kwitnÄ…ce aż do listopada. IstniejÄ… odmiany ozdobne o dużo Å‚adniejszych od typowego gatunku kwiatach. BywajÄ… nieprawidÅ‚owo nazywane sÅ‚onecznikiem ozdobnym.

[edytuj] Ciekawostki

  • Chociaż sama roÅ›lina pochodzi z Ameryki Północnej, to nazwa "topinambur" pochodzi od nazwy poÅ‚udniowoamerykaÅ„skiego plemienia Indian Tupinamba z Brazylii, których jako pierwszy opisaÅ‚ szerzej w XVI w. niemiecki podróżnik Hans Staden[1].
  • GorÄ…ca herbata z plasterkiem topinamburu ma walory smakowe porównywalne do herbaty z cytrynÄ…. Z tego powodu bulwy topinamburu nazywane bywajÄ… "cytrynÄ… północy".
  • Bulwy topinamburu mogÄ… być spożywane przez diabetyków. Nie zawierajÄ… skrobii, a inulina, ulega w organizmie hydrolizie do bezpiecznej dla diabetyków fruktozy.
  • W Ameryce topinambur ma duże znaczenie dla ludzi pasjonujÄ…cych siÄ™ uprawianiem survivalu. Wielokrotnie też ratowaÅ‚ od Å›mierci gÅ‚odowej pierwszych europejskich osadników w Ameryce.

[edytuj] Przypisy

Commons

[edytuj] Link zewnętrzny

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu