Tomasz Apostoł
Z Wikipedii
Tomasz Apostoł (gr. Didymos; Tomasz oznacza 'bliźniak' po aramejsku, a Didymos - po grecku) – był jednym z uczniów Jezusa i jego apostołem.
Według Biblii nie było go podczas ukazania się zmartwychwstałego Chrystusa apostołom. Gdy potem opowiadali mu o tym, nie chciał im uwierzyć, ale postawił warunek, że uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie jego ran. Gdy Jezus pojawił się ponownie, poprosił nieufnego Tomasza, aby włożył palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedział słowa: Pan mój i Bóg mój. W języku potocznym niewierny Tomasz stał się synonimem sceptyka. Papież Grzegorz Wielki skomentował to wydarzenie: "Więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza, niż wiara apostołów". Tradycja przypisuje Tomaszowi przeprowadzenie ewangelizacji Partów i Indii. Jego święto jest obchodzone 3 lipca.
Spis treści |
[edytuj] Tomasz w Nowym Testamencie
- W Ewangelii św. Jana jest wymieniany 4 razy:
- Gdy Jezus zamierza udać się do Jerozolimy, Tomasz mówi do apostołów: Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć (J11,16).
- Podczas Ostatniej Wieczerzy na słowa Jezusa: Znacie drogę, dokąd Ja idę». 5 Odezwał się do Niego Tomasz: «Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę?» 6 Odpowiedział mu Jezus: «Ja jestem drogą i prawdą, i życiem» (J14 4-6).
- Trzeci raz przyniósł Tomaszowi przydomek "niewierny": Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. 25 Inni więc uczniowie mówili do niego: «Widzieliśmy Pana!» Ale on rzekł do nich: «Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę». 26 A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» 27 Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» 28 Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» 29 Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.» (J 20,24-29).
- W spotkaniu ze zmartchwystałym Chrystusem nad jeziorem Genezaret znajduje się wśród innych apostołów-rybaków: 2 Byli razem Szymon Piotr, Tomasz, zwany Didymos, Natanael z Kany Galilejskiej, synowie Zebedeusza oraz dwaj inni z Jego uczniów. (J 21, 2).
- W Dziejach Apostolskich jest wymieniony wśród apostołów w Wieczerniku: 13 Przybywszy tam weszli do sali na górze i przebywali w niej: Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Szymon Gorliwy, i Juda, [brat] Jakuba. (Dz. 1, 13).
[edytuj] Imię i pochodzenie
Imię Tomasz odbiega od imion pozostałych apostołów, które są teoforyczne, czyli zawierające w sobie imię Boga (Jahwe). Forma hebrajska t'om i aramejska t'oma oznacza bliźniaka i została przetłumaczona na grecki jako didymos, co też oznacza bliźniaka. Nie wiemy jednak, czyim bliźniakiem był Tomasz Apostoł. Według legendy miał brata Eleazara lub siostrę Lizję (Lidia). Według gnostyków miał być on bratem bliźniakiem Jezusa, któremu ten objawił najwyższą prawdę o Bogu. Nie wiadomo też nic o jego pochodzeniu, rodzinie i zawodzie. Możemy tylko przypuszczać, że był rybakiem, jak większość apostołów, gdyż w opisie ze zmartwychwstałym Chrystusem nad jeziorem Genezaret znajduje się wśród rybaków i jest wyliczony jako drugi po Piotrze, obok synów Zebedeusza i Natanaela. (J 21, 2).
[edytuj] Apokryfy
Apokryfy opisujące życie Tomasza jako jedne z pięciu wielkich apokryfów stanowią dzieło wyjątkowe. Zostały napisane po grecku albo syryjsku i zachowały się obydwie wersje. Najprawdopodobniej oryginałem jest wersja syryjska. Według nich Tomasz poniósł męczeńską śmierć w Kalaminie w Indiach, zabity mieczem lub lancą. Jego grób znajduje się pod ołtarzem w katedrze w Madras w pobliżu Zatoki Bengalskiej. Jego ciało w nieznanych okolicznościach przewieziono w III wieku do Edessy (obecnie turecka Urfa) w Azji Mniejszej. Powstał tam prężny ośrodek jego kultu oraz powstała bogata literatura o nim. Tomaszowi przypisuje się autorstwo gnostyckiej Ewangelii Tomasza.
[edytuj] Tomasz w kulturze
Tomasz Apostoł jest postacią bardzo popularną w malarstwie. Jest przedstawiany z węgielnicą w ręku jako budowniczy, lub ekierką albo kątownicą budowniczego pałacu Gundafora. Niekiedy bywa malowany z mieczem i lancą jako narzędziami jego męczeńskiej śmierci. Jego zarost jest krótki, suknia biało-zielona, płaszcz jasnoniebieski. Do XIII wieku jego ikonografia była w zasadzie niezróżnicowana. Z powodu jego żywiołowości jest przedstawiany jako człowiek młody, co zresztą zaleca podręcznik malarstwa ikonowego z Athosu. Dość często jest przedstawiany wraz z innymi apostołami w scenach zbiorowych. Najczęściej wykorzystywano scenę przedstawiającą jego nieufność, którą można zobaczyć na mozaikach z VI w. w San Apollinare Nuovo w Rawennie. Grecki pisarz Angelos Terzakis poświęcił mu sztukę Tomasz mający dwie dusze z 1962 r.
Piotr • Andrzej • Jakub Większy • Jan • Filip • Bartłomiej • Tomasz • Mateusz • Jakub Mniejszy • Szymon • Juda • Judasz • Maciej
