Vo Nguyen Giap

Z Wikipedii

Võ Nguyên Giáp (ur. ok. 1911) - generał wietnamski i dowódca wojskowy, osiągał liczne sukcesy w prowadzeniu wojny partyzanckiej w rejonie Indochin i przyczynił się, walcząc kolejno z Japończykami, Francuzami, Amerykanami i wielu rodakami dla wywalczenia przez Wietnam niepodległości, a następnie powstania zjednoczonej Demokratycznej Republiki Wietnamu. Przeprowadzane przez niego operacje partyzanckie, skuteczne m.in. dzięki wojskowemu wsparciu Chin, były stawiane za wzór dla wielu narodów komunistycznych państw Trzeciego Świata jako przykład prowadzenia z powodzeniem walki z przeważającymi siłami wroga.

Spis treści 1 Lata młodości 2 Lata trzydzieste XX wieku 3 Lata czterdzieste XX wieku 4 Wojna partyzancka 5 Bitwa pod Dien Bien Phu 6 Druga wojna indochińska 6.1 Ofensywa Tet 7 Dzisiaj 8 Linki zewnętrzne 9 Źródła

[edytuj] Lata młodości

Wiele faktów z życia Vo Nguyen Giapa, zwłaszcza dotyczących jego młodości, jest okrytych tajemnicą. Prawdopodobnie urodził się w 1911 w prowincji Quang Binh na obszarze francuskich Indochin, w rejonie noszącym wówczas nazwę Annam. Giap twierdził później, iż pochodził z rodziny chłopskiej. Pewne dane wskazują jednak, że jego ojciec wywodził się z warstwy mandaryńskiej. Studiował zarówno w Hue, jak i w Hanoi, a następnie podjął pracę nauczyciela historii. Istnieją relacje, że studiował również prawo. Nie ma jednak podstaw do twierdzeń, że uzyskał doktorat z nauk politycznych i prawa.

[edytuj] Lata trzydzieste XX wieku

W latach trzydziestych Vo Nguyen Giap pracował jako nauczyciel, włączając się jednocześnie aktywnie w działalność różnych ruchów niepodległościowych o charakterze socjalistycznym bądź marksistowskim. W 1937 wstąpił do partii komunistycznej i uczestniczył w powołaniu dwa lata później Frontu Demokratycznego. Wiele czasu poświęcał również w tym okresie na lekturę prac z zakresu historii wojskowości i filozofii, szczególnie interesując się dokonaniami Napoleona i Sun Tzu.

[edytuj] Lata czterdzieste XX wieku

Poszukiwany przez Francuzów, Vo Nguyen Giap zbiegł do Chin, gdzie razem z przywódcą komunistów wietnamskich Ho Chi Minhem zdobywał pierwsze doświadczenia w prowadzeniu wojny partyzanckiej, walcząc pod rozkazami Mao Zedonga. W 1941 Giap wspólnie z Ho i innymi działaczami ruchu niepodległościowego utworzyli Viet Minh i w 1943 powrócili do Wietnamu, występując przeciw Japończykom i uznającym władze rządu Vichy francuskim władzom kolonialnym. W grudniu 1944 roku Giap został dowódcą Wietnamskiej Armii Ludowej. Po kapitulacji Japonii w 1945 Ho Chi Minh, wykorzystując sprzyjające warunki, utworzył w Hanoi rząd narodowy. Przypadło mu także stanowisko ministra obrony i naczelnego dowódcy sił zbrojnych. Wkrótce jednak do Hanoi powrócili Francuzi i Ho Chi Minh oraz Giap musieli szukać schronienia w dżungli, skąd kontynuowali prowadzenie wojny partyzanckiej przeciw francuskim władzom kolonialnym. W wypadku Giapa wojna o niepodległość łączyła się z jego prywatną wojną ze znienawidzonymi Francuzami, którzy zabili lub uwięzili jego pierwszą żonę, dziecko, ojca, dwie siostry i innych członków rodziny.

[edytuj] Wojna partyzancka

W ciągu następnych ośmiu lat walki Vo Nguyen Giap wypracował strategię i metody prowadzenia wojny partyzanckiej, które doprowadziły ostatecznie do pokonania Francuzów, a także przyczyniły się do porażki Amerykanów i sił południowowietnamskich. Vo Nguyen Giap przy wsparciu Ho przygotował trzyfazowy plan walki o niepodległość. W fazie pierwszej siły Giapa miały prowadzić operacje partyzanckie i terrorystyczne, których celem było zdobycie jak największego poparcia społecznego dla sprawy niepodległości. W fazie drugiej oddziały partyzanckie miały atakować odosobnione posterunki wojskowe nieprzyjaciela. W fazie trzeciej mniejsze oddziały miały się połączyć i utworzyć większe jednostki, które miały w pełni przejąć kontrolę nad określonym obszarem, zachęcając miejscową ludność do powszechnego powstania w celu wsparcia rewolucji.

W czasie swojej kariery Vo Nguyen Giap wielokrotnie podejmował z powodzeniem działania w ramach pierwszej i drugiej fazy strategii prowadzenia wojny partyzanckiej. Jedynie w wypadku fazy trzeciej podejmowane przez niego parokrotnie próby szeroko zakrojonej ofensywy zakończyły się powodzeniem tylko za jednym razem.

W walkach z Francuzami siły Giapa odnotowały wiele sukcesów w operacjach prowadzonej w niewielkiej skali. Dopóki udawało się im unikać otwartych starć, dopóty byli stroną przeważającą. W 1950 jednak Giap, próbując przedwcześnie przystąpić do trzeciej fazy swego planu strategicznego, korzystając już z wojskowego wsparcia Chin, zdecydował się na otwarte wystąpienie przeciw wojskom francuskim w dolinie Rzeki Czerwonej niedaleko Hanoi. Francuzi zadali jednak siłom wietnamskim poważne straty. Vo Nguyen Giap wycofał się do dżungli i w góry, gdzie powrócił do operacji należących do pierwszej i drugiej fazy.

Po klęsce w dolinie Rzeki Czerwonej, Vo Nguyen Giap rozwinął teorię, że siły komunistyczne mogą sobie pozwolić, w celu odniesienie zwycięstwa, na większe straty aniżeli Francuzi, czy później Amerykanie i południowi Wietnamczycy. W propagandowych przemówieniach Giap potrafił przekonać swoich żołnierzy do myśli, że zwycięstwo przyjść może dopiero po wielu latach, nawet krwawych walkach.

[edytuj] Bitwa pod Dien Bien Phu

Przez następne trzy lata Francuzi próbowali daremnie sprowokować Vo Nguyen Giapa do ponownego wystąpienia w otwartym starciu. W listopadzie 1953 zarzucili przynętę, którą nawet z reguły ostrożny Giap nie mógł wzgardzić. W dolinie Dien Bien Phu, ok. 350 kilometrów na zachód od Hanoi, Francuzi przekonani o nikłej liczebności oddziałów wietnamskich oraz iż okoliczne góry zapewniają bezpieczeństwo ich wysuniętym pozycjom obronnym (były one tak oddalone od siebie, że zaopatrzenie dostarczano im drogą lotniczą), mieli nadzieję skłonić wietnamczyków do zgrupowania swoich sił w nieosłoniętej dolinie. Francuskie dowództwo liczyło na porażkę oddziałów Giapa (liczono iż zdoła on zgromadzić zaledwie 2, słabo wyekwipowane dywizje, czyli ok. 30 000 żołnierzy), w starciu z ufortyfikowanym regularnym wojskiem dysponującym artylerią, czołgami i wsparciem lotnictwa.

Francuzi doczekali się wreszcie decydującej bitwy, rozwinęła się ona jednak w inny sposób niż się spodziewali. Giap jeszcze raz dowiódł swych umiejętności dowódczych. Polecił oddziałom rozmontowanie sprzętu artyleryjskiego i broni przeciwlotniczej i przeniesienie ich wysoko w góry, skąd można było prowadzić ostrzał francuskiego garnizonu. Tysiące ludzi, poruszając się głównie na rowerach, przewiozło tony sprzętu i amunicji, niezbędne do prowadzenia długiego oblężenia.

Vo Nguyen Giap skoncentrował siły liczące ok. 70 000–80 000 żołnierzy, dysponujące 200 działami ^[1] (w tym 20 działek przeciwlotniczych) i 100 karabinami maszynowymi - duże ilości uzbrojenia dostarczane były z Chin^[2], a żołnierze wietnamscy przeszkoleni przez chińskich doradców wojskowych. Garnizon francuski liczył 15-16 000 ludzi, 60 dział, 10 lekkich czołgów M24 Chaffee i 6 samolotów zrzucających napalm. Trudne warunki atmosferyczne (pora monsunów) a zwłaszcza wietnamski ostrzał z zamaskowanych stanowisk artyleryjskich znacznie utrudniały dostarczanie oblężonym oddziałom francuskim niezbędnego zaopatrzenia i amunicji. Francuzi zostali zmuszeni do wycofania się na wewnętrzną linię umocnień. Wietnamczycy zaś pod osłoną ognia artyleryjskiego, wykorzystując podziemne tunele i okopy przekopane w okolicznych wzgórzach, posuwali się naprzód. 7 maja 1954 oddziały francuskie skapitulowały. Z 11 000 żołnierzy, którzy złożyli broń, połowa była ranna. Straty wietnamskie ocenia się na trzykrotnie większe od liczby zabitych i rannych Francuzów. Niemniej Vo Nguyen Giapowi udało się wreszcie zrealizować cele trzeciej fazy planu strategicznego. Na mocy podpisanego wówczas układu pokojowego Francuzi wycofali się z Wietnamu, doprowadzając jednak przedtem do podziału kraju na komunistyczną Północ i Południe.

[edytuj] Druga wojna indochińska

W 1959 Vo Nguyen Giap i siły północnowietnamskie zaczęły udzielać pomocy walczącej na Południu komunistycznej partyzantce zwanej Vietcong. Było to możliwe dzięki wsparciu wojskowym chińskich komunistów. Już od 1950 Chiny systematycznie wysyłały do Viet Minhu doradców wojskowych i administracyjnych. W latach 1964-1970 Chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza wysłała do Wietnamu Północnego 30 000 żołnierzy^[3], a sam generał Vo Nguyen Giap w 1964 wyraził swoje uznanie dla zaangażowania Chin :

"Od 1950 roku, po zwycięstwie Chin, nasza armia i społeczeństwo otrzymały cenną lekcję od Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej. Mogliśmy kształcić się dzięki myśli wojskowej Mao Zedonga. Był to ważny czynnik, który określił dojrzałość naszej armii i przyczynił się do kolejnych zwycięstw"^[4].

Giap kontynuował prowadzenie działań zbrojnych zgodnie z założeniami swego trzyfazowego planu. W wypadku operacji podejmowanych w ramach pierwszej i drugiej fazy udało mu się odnieść wiele sukcesów w starciach z przeważającymi siłami południowowietnamskimi i amerykańskimi. Jak długo Vo powstrzymywał się przed rozpoczęciem działań na szerszą skalę, tak długo był stroną przeważającą. W 1965 zdecydował się jednak po raz pierwszy na otwartą walkę z Amerykanami. W bitwie w dolinie Ia Drang siły północnowietnamskie poniosły jednak klęskę i zostały zmuszone do odwrotu.

[edytuj] Ofensywa Tet

Vo Nguyen Giap ponownie spróbował przystąpienia do realizacji trzeciej fazy swego planu podczas ofensywy Tet w 1968 Jego oddziały okrążyły w sposób przypominający bój z Dien Bien Phu siły nieprzyjacielskie w Khe Sanh. Tym razem jednak oddziałom amerykańskim i południowowietnamskim udało się po półrocznych zaciętych walkach, całkowicie rozbić siły Vietcongu i zadać poważne straty wojskom północnowietnamskim. Giap powrócił więc do działań z fazy pierwszej i drugiej. Operacje partyzanckie doprowadziły jednak do osłabienia amerykańskiego wsparcia dla Południa i wycofania z Wietnamu większości amerykańskich oddziałów.

W 1972 Giap po raz kolejny podjął próbę urzeczywistnienia fazy trzeciej, rozpoczynając ofensywę wielkanocną. Siły południowowietnamskie wsparte przez amerykańskie lotnictwo jednak i tym razem powstrzymały komunistyczne uderzenie. Straty Vietcongu były tak duże, że komuniści zdecydowali się zdjąć Vo ze stanowiska. Vo Nguyen Giap powrócił do Hanoi, gdzie objął funkcję ministra obrony. Podczas ostatniego, decydującego uderzenia wojsk komunistycznych w 1975, które doprowadziło do upadku Wietnamu Południowego i rozciągnięcia władzy komunistów nad całym Wietnamem, siły komunistyczne wykorzystywały opracowane przez Vo Nguyen Giapa plany taktyczne i strategiczne, jednak sam Giap nie brał już udziału w tych walkach.

[edytuj] Dzisiaj

Vo Nguyen Giap, który nie studiował w żadnej akademii wojskowej, wielokrotnie dowiódł, że potrafi zwyciężyć mimo niesprzyjających warunków i licznych przeszkód. Stosowana przez niego taktyka był prosta, swoim podkomendnym zostawiał duży margines swobody. W ostatecznym rozrachunku, jego determinacja prowadzenia walki bez względu na koszty i ofiary przyniosła komunistom zwycięstwo i doprowadził do zjednoczenia kraju. W Wietnamie do dzisiaj Vo Nguyen Giap jest uważany za bohatera narodowego. Na świecie widzi się w nim mistrza w prowadzeniu wojny partyzanckiej. Dokonania Vo wywarły znaczący wpływ na bieg dziejów, w poważny sposób określając charakter wojskowych i politycznych decyzji, zwłaszcza władz Stanów Zjednoczonych. W Stanach Zjednoczonych obawa przed "drugim Wietnamem" sprawia, iż każda decyzja o militarnym zaangażowaniu się w jakikolwiek konflikt podejmowana jest z ogromnymi oporami i budzi szczególne kontrowersje.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Wywiad z Vo Nguyen Giap na CNN

[edytuj] Źródła

1. ↑ John Macdonald Wielkie Bitwy Historii Agencja Wydawnicza Morex, Warszawa 1994, ISBN 83-8590-492-1, str. 194
2. ↑ John Macdonald Wielkie Bitwy Historii Agencja Wydawnicza Morex, Warszawa 1994, ISBN 83-8590-492-1, str. 194
3. ↑ Dane według; Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 str.434
4. ↑ Cytat według; Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin Czarna Księga Komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, ISBN 83-7180-326-5 str.435.