Ho Chi Minh (polityk)
Z Wikipedii
| Ten artykuł powiązany jest z serią Komunizm  |
|
Symbole Szkoły w komunizmie Partie polityczne Państwa uznawane Tematy powiązane Znani komuniści |
Ho Chi Minh, Ho Szi Minh (wiet. Hồ Chí Minh) (ur. 19 maja 1890, zm. 2 września 1969 w Hanoi), wietnamski polityk komunistyczny, założyciel i przywódca polityczny Komunistycznej Partii Indochin, premier (1954) i prezydent (1954-1969) Demokratycznej Republiki Wietnamu. Urodził się w rodzinie chłopskiej w wietnamskiej prowincji Nghe An jako Nguyễn Sinh Cung. Jego ojciec, Nguyen Sinh Sac, dosłużył się rangi mandaryna, ale rychło porzucił dwór, żonę i trójkę dzieci oddając się pracy wędrownego nauczyciela i znachora. Zawsze sam, bez najmniejszej chęci utrzymywania kontaktu z krewnymi, wędrował po świecie głosząc bardziej lub mniej radykalne hasła niepodległościowe. Przyszły Ho uczył się niezbyt pilnie; prawdziwą szkołę życia odebrał w roku 1911 gdy zaciągnął się – jako chłopiec okrętowy – na pokład frachtowca “Admiral Latouche Treville”, gdzie spędził następne trzy lata. Występował wówczas jako Va Ba (ba jest wietnamskim terminem określającym trzecie dziecko w rodzinie).
Nigdy nie prowadził dziennika, nie sporządzał notatek, nie jest więc jasne dlaczego udał się do Europy nie zaś do Japonii, wówczas ostoi azjatyckiego nacjonalizmu. Może nie chciał wiązać się z Japończykami, już wtedy nastawionymi bardzo ekspansjonistycznie. Znacznie później mawiał, że obawia się zaskoczenia podczas "przeganiania tygrysa spod drzwi frontowych, podczas gdy wilki zachodzą od tyłu." Najbardziej prawdopodobne jest to, że chciał nauczyć się od Zachodu jak Zachód pokonać. Trzy lata spędził na morzu zwiedzając Bombaj, Oran i Hawr. W tym ostatnim mieście pozostał nieco dłużej zatrudniony przez kapitana statku jako ogrodnik. W 1913, już na innym statku, pożeglował do Bostonu i San Francisco zanim nie zszedł na ląd w Nowym Jorku, gdzie stwierdził z zazdrością, że Chińczycy, z którymi mógł swobodnie porozmawiać w narzeczu kantońskim, ubiegają się – a niektórzy nawet posiadają – obywatelstwo amerykańskie. Po roku spędzonym w Stanach pożeglował do Londynu gdzie znalazł pracę w kuchni eleganckiego hotelu. W swym kolejnym wcieleniu przybrał nazwisko Nguyen Tat Thanh i jako taki podjął kontakty z socjalistami, irlandzkimi separatystami oraz najemnymi robotnikami z Indii i Chin. Wtedy to udoskonalił swój angielski, którym wkrótce miał posługiwać się równie biegle jak rosyjskim, trzema dialektami chińskiego, nie licząc francuskiego i – oczywiście – wietnamskiego.
Z Londynu przeniósł się na 6 lat do Paryża, gdzie występował pod nazwiskiem Nguyen Ai Quoc (Nguyen Patriota) działając wśród wietnamskich żołnierzy (w czasie Wielkiej Wojny) i imigrantów. Miał kontakty z marksistami i bohemą stolicy. W 1921 wystawił w jednym z klubów swój monodram "Bambusowy Tygrys", w którym portretował skorumpowaną wietnamską marionetkę, cesarza Khai Dinha. Według krytyków sztuki był to spektakl "w stylu Arystofanesa, nie pozbawiony werwy i wartości scenicznych". Pisywał recenzje filmowe (w magazynie "Cinegraph", pod pseudonimem Guy N'Qua), a nawet zajmował się sportem, ale przecież nie mission civilisatrice a rewolucja była jego życiowym powołaniem. Całkiem wcześnie porozumiał się z Julesem Raveau, znanym marksistą francuskim, który ponoć miał kontakty z samym Leninem w latach poprzedzających rewolucję bolszewicką. Właśnie od Raveau otrzymywał komunistyczną "bibułę". W 1919, przekonany, że tylko Rosja Radziecka jest w stanie "wyzwolić" jego kraj spod jarzma kolonializmu, Nguyen postanowił wrócić do Azji. W 1924 dotarł do Kantonu, gdzie przemieszkał następne trzy lata, występując czasami pod pseudonimem Niłowskij. Kiedy Czang Kaj-szek zaczął rozprawiać się z komunizmem w Chinach, uciekł do Moskwy, gdzie – ku własnemu zaskoczeniu – wiele nie uzyskał. W rok później zjawił się w Bangkoku, uznanym wówczas za centrum politycznej emigracji wietnamskiej. Ogolił głowę i przez rok udawał buddyjskiego mnicha, by wkrótce przenieść się do Syjamu, gdzie – jako Nguyen Lai, Nam Son i Thau Chin – zaczął wydawać własną gazetę. Skłonność do udawania kogo innego nigdy mu nie przeszła. Nawet jako szef komunistycznego państwa wietnamskiego Ho Chi Minh stale używał pseudonimów. W artykułach prasowych występował często jako Tran Luc, Tuyet Lan, Le Thanh Long czy Dan Viet.
Z komunizmem zetknął się po raz pierwszy w Wielkiej Brytanii i Francji, gdzie przebywał w latach 1915-1923. Tam też pisywał artykuły do prasy lewicowej i walczył o wyzwolenia Indochin spod francuskiej kolonizacji. W 1920 współuczestniczył w założeniu Francuskiej Partii Komunistycznej. Od 1923 przebywał w Moskwie, gdzie uczestniczył w V kongresie Międzynarodówki Komunistycznej. W roku 1924 jako agent Kominternu, przeniósł się do Kantonu, w celu organizacji wietnamskiego ruchu nacjonalistycznego. Po wypędzeniu komunistów przez Czang Kaj-szeka w 1927 powrócił do ZSRR. W 1930 powrócił do Azji i założył w Hongkongu Komunistyczną Partię Indochin. W 1931 został aresztowany za działalność wywrotową, lecz wkrótce przez władze brytyjskie uwolniony.
W czerwcu 1929 zorganizował spotkanie wszystkich wietnamskich frakcji komunistycznych (dla zmylenia policji spotkanie odbyło się podczas meczu piłkarskiego na stadionie w Hongkongu) i przekonał ich przywódców o potrzebie zjednoczenia wysiłków. Aresztowany i deportowany z Hongkongu do Chin symulował własną śmierć, co znalazło odbicie w aktach francuskich służb specjalnych. Ich raport do Paryża donosił o "śmierci podejrzanego w hongkońskim więzieniu." Tu, na marginesie, trzeba dodać, że inni komuniści wietnamscy mieli mniej szczęścia: zarówno Le Duc Tho jak i Pham Van Dong spędzili wiele lat w więzieniu na wyspie Poulo Condore. Przetrwali studiując języki obce, matematykę i literaturę ...francuską. Tymczasem Ho podróżował. Chiny, ZSRR, znów Chiny i ponownie ZSRR. Całymi tygodniami w słabo opalanych i przesiąkniętych niezdrowymi oddechami wiecznie pijanych współpasażerów wagonach Kolei Transsyberyjskiej. Podobno miał w Moskwie "żonę", jakkolwiek oficjalna propaganda zaprzeczała pogłoskom. W oficjalnych życiorysach występował tylko "wujaszek Ho", asceta poświęcający się wyłącznie własnemu krajowi i szczęściu ludu.
W 1940 próbował zorganizować powstanie przeciwko francuskim władzom kolonialnym w Indochinach, po niepowodzeniu powstania schronił się w Chinach. W tym samym 1940 r. Japończycy, idąc śladem swych niemieckich sprzymierzeńców w Europie, zajęli francuskie prowincje w Azji. I podobnie jak Niemcy, zostawili w spokoju francuską administrację kolonialną. Woleli pociągać za sznurki niż użerać się z niesfornym wietnamskim narodem. W dwa lata potem, likwidując panowanie Holendrów w Indonezji i Anglików w Birmie, "wyzwolili" wszystkie narody Azji Południowo-Wschodniej. Tymczasem Ho (i nie tylko on) uważał, że azjatycki wilk jest gorszy od europejskiego tygrysa. Uznał tedy okupację japońską za czas właściwy dla odzyskania pełnej niezawisłości. W 1941 przedostał się z ZSRR do południowych Chin, a stamtąd dziurawym sampanem do Wietnamu – po trzydziestu latach nieobecności. Tu, w jaskiniach pod Pac Do spotkał swych przyszłych współpracowników: Pham Van Donga i Vo Nguyen Giapa. Spotkani z miejsca jęli nazywać go Wujkiem, co pasowało zarówno do legendy radzieckiego stalinizmu, jak i tradycji konfucjańskiej. Wojna zagnała też do Wietnamu pierwszych Amerykanów. Niewielkie oddziałki OSS (Office of Strategic Service, poprzedniczki CIA) pomagały wietnamskim partyzantom w walce z najeźdźcą, dostarczały broni, amunicji, środków medycznych, a nade wszystko oficerów-instruktorów. Rychło powstała Liga Na Rzecz Niepodległości Wietnamu (Viet Nam Doc Lap Dong Minh), wkrótce przezwana – dla ułatwienia – Viet Minhem. Od nazwy organizacji przywódca wziął swój najsłynniejszy pseudonim: Hồ Chí Minh (pol. 'Ten Który Oświeca', 'Ten, który Niesie światło').
W latach 1941-1942 Ho był więziony przez Czang Kaj-szeka. Po zwolnieniu wrócił do Wietnamu i włączył się do walki z okupującymi kraj Japończykami.
Po klęsce Japonii, 2 września 1945 jako przywódca ruchu oporu, ogłosił powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu. Po trwającej w latach 1946-1954 pierwszej wojnie indochińskiej i ustanowionym w Genewie podziale Wietnamu na dwa państwa, został prezydentem Demokratycznej Republiki Wietnamu. Od 1963 roku zaangażował DRW w walkę o przejęcie wspieranego przez Stany Zjednoczone, Wietnamu Południowego. W 1965 podjął decyzje wysłania do Wietnamu Południowego, na pomoc tamtejszym komunistom, regularnych oddziałów Armii Północnowietnamskiej.
Zobacz też: miasto Ho Chi Minh.
