Wyżnia Polana Tomanowa
Z Wikipedii
Wyżnia Polana Tomanowa – polana na Dolinie Tomanowej w Tatrach Zachodnich. Niewielka śródleśna polana położona jest na wysokości 1340-1450 m n.p.m. Od północnej strony ze stoków Ciemniaka wpada do niej Czerwony Żleb, spod Tomanowej Przełęczy Kamienisty Żleb. Na polanie występuje długi, dobrze zachowany wał moreny czołowej (prowadzi po nim ścieżka), a w gónej części polany duże głazy – w przeszłości cała dolina Tomanowa pokryta była lodowcem.
Dawniej wchodziła w skład Hali Tomanowej i była wypasana. Z czasem stada bydła i owiec tak się powiększyły, że polana nie wystarczała już do ich wypasania, pasiono również w lesie i na wszystkich stokach gór otaczających polanę.
Prawo do wykarczowania lasu i wypasania na polanie otrzymali górale od króla Zygmunta III Wazy w 1615 r. Pod koniec XIX wieku polanę wykupił hrabia Władysław Zamoyski. Przed II wojną światową wydzierżawił ją Krajowy Patronat Spółdzielni Rolniczych i urządził na niej pokazową bacówkę. W czasie wojny stanowiła ona schronienie dla partyzantów radzieckich. Od 1957 r., po utworzeniu ścisłego rezerwatu przyrody Tomanowa-Smreczyny zniesiono wypas na całej Dolinie Tomanowej. Obecnie w jej rejonie występują niedźwiedzie i jelenie, które jesienią urządzają rykowiska w pobliżu polany.
Z polany dobry widok na Ornak, Kominiarski Wierch i szczyty grani głównej Tatr; Bystrą, Kamienistą, Smreczyński Wierch, Tomanową Kopę, Tomanowy Wierch Polski, Suchy Wierch Tomanowy, oraz polodowcowy kocioł Suchej Doliny Tomanowej. Wskutek zaprzestania wypasu polana stopniowo zarasta lasem i widoki stają się coraz bardziej ograniczone. Jeżeli nie zostaną przedsięwzięte żadne działania prawdopodobnie już wkrótce zalesi się całkowicie, ze szkodą dla walorów widokowych, oraz przyrodniczych – wyginie roślinność polany, wśród której występują rzadkie gatunki górskie: tojad mocny, goździk okazały, omieg górski, ostrożeń lepki, ostróżka tatrzańska i inne.
– zielony przez Niżnią Polanę Tomanową do Doliny Kościeliskiej, tuż poniżej schroniska PTTK na Hali Ornak - 2,3 km (40 min.)- – zielony przez Czerwone Żlebki do Chudej Przełączki – 1 godz. 50 min.
– w górnej części polany rozpoczyna się czerwony szlak na Tomanową Przełęcz – 35 min. Powrót z przełęczy tą sama trasą.
