Doplerov efekat
From Wikipedia
Doplerov efekt je od vaznih efekata u danasnjem istrazivanju svemira: kosmonautici, astronomiji, fizici. Odnosi se na promenu frekvencije i talasne dužine EM, a i zvučnih, talasa.
Doplerov efekat u optici jeste prividna promena frekvencije zbog kretanja izvora i/ili primaoca svetlosti, sto ima praktičnu primenu kod posmatranja udaljenih tela kao sto su zvezde i drugi objekti.
Ukoliko se izvor priblizava nastaje plavi pomak u spektru, kraća talasna dužina. Nova talasna dužina, odnosno ona koju primalac detektuje jeste jednaka proizvodu stvarne talasne dužine i razlike: jedinice i količnika radijalne komponente brzine tela i brzine svetlosti, odnosno: λ= λ0*(1-vr/c)
Ukoliko se izvor udaljava nastaje crveni pomak, odnosno talasna dužina je duža. U formuli je sada jedino promena u tome što se više ne gleda razlika, vec zbir jedinice i pomenutog količnika.
Radijalna brzina je jednaka vr = c* Δλ / λ0, gde je Δλ=λ0-λ.
Date formule vaze za klasicni doplerov efekat, odnosno za ona tela koja se udaljavaju/približavaju brzinom manjom od cetvrtine brzine svetlosti (c=300000km/s). Postoji i komplikovaniji relativistički doplerov efekat, koji ima primenu u radu sa telima poput kvazara i drugih udaljenih galaksija, a gde važe formule:
λ=λ0*(1+-vr/c)/√(1-vr^2/c^2) vr=c*( λ^2- λ0^2)/( λ^2+ λ0^2)
Doplerov efekat se javlja i u akustici, odnosno i kod talasa zvuka, gde vazi:
νs=( c0 + vs ) / ( c0 - vi ) * νi
Odnosno frekvencija koju prima primaoc ili slušalac zvučnih talasa jeste νs, a poslata νi je prvobitna frekvencija koju odašilje izvor. c0 je brzina zvuka u vazduhu, negde oko 360m/s. Ovo je opsta formula, a predznaci brzina slušaoca i izvora - vs i vi - su u minusu ukoliko se izvor (ili slušalac) udaljava od onog drugog i suprotno ukoliko se radi o priblizavanju. Najbolji primer za akustički doplerov pomak jeste zvuk motora automobila kada vam se približava i dok se udaljava od vas.
[uredi - уреди] Vanjski linkovi
