Bregu i Fildishtë

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

	Figura:Coa cote d ivory.jpg
(Detaje)	(Detaje)

Moto Kombëtare: Union, Discipline, Travail
(Frëngjishtja: Bashkimi, Diciplina dhe Puna)

Gjuhë zyrtare

Frëngjishtja

Kryeqyteti Yamoussoukro

Qyteti më i madh Abidjan

Sistemi Republik

President Laurent Gbagbo

Kryeministër Seydou Diarra

Sipërfaqja
-totale
-ujore 322,460 km² - (67 -ta)
1.4 %

Popullsia
- Totale
- Dendësia 16,962,491 (2003) - (57 -ta)
53 b. / km²

HDI (2003) 0.420 (163), i ulët

Monedha Franku (CFA)

Zona kohore UTC - 06:00

Pavarësia
nga Franca 7 gusht 1960 - (shpallur)

Në OKB nga 20 Shtator 1960

Himni kombëtar L'Abidjanaise

Kodi i internetit TLD .ci

Prefiksi telefonik +225

redaktoni

Kote de Ivoiri ndodhen në pjesën perëndimore të Afrikës dhe në pjesën jugore të vendit ka dalje në Oqeanin Atlantik. Përndryshe sipërfaqja e këtij vendi kufizohet në veri me Malin e Burkina Fasonë, në pjesën lindore kufizohet me Ganën, në jug me Oqeanin Atlantik dhe në perëndim me Liberinë e Guinejen.

[redaktoni] Historia

Artikulli kryesor : Historia

Marrëdhëniet e mira të ngushta me Francën që nga pavarësia 1960, zhvillimi i mirë i prodhimit të Kakaot për eksport si dhe qeverisja e mirë e investimeve kanë bërë që Bregu i fildishtë të dalë si vendi më i përparuar i Afrikës tropikale. Mirëpo dhe këto zhvillime nuk e kanë shpëtuar atë nga rrëmujat e trazirat. Më 25 dhjetor 1999 për të parën herë në historinë e këtij vendi, një grup ushtarakësh rrëzojë qeverinë e deri atëhershme të udhëhequr nga presidenti Henri Konan Bedie. Udhëheqës i "Junta"-së Robert Gbagbo mbajti më vonë (2000) zgjedhjet e lira, mirëpo këto zgjedhje u përcollën me përjashtimin e udhëheqësit prominent të opozitës Alassane Ouattara. Kështu Gbagbo deklaroi vetën si fitues i këtyre zgjedhjeve të para përgatitura me fesat e zhurmë. Protestat që pasuan e forcuan Guei-në dhe e sollën Laurent Gbagbo-në në fuqi. Ushtarakët disident startuar në shtatorë të 2002 një puç të dështuar. Forcat e armatosura të rebelëve vunë nën kontroll gjysmën veriore të vendit dhe në Janar të 2003 granatuan pozitat e ministrisë së qeverisë nën mbikëqyrjen e Marrëveshjes së Paqes të quajtur Linas-Marcoussis. Presidenti Gbagbo dhe rebelet filluan të punojnë për një marrëveshje që i solli në një pat pozicion po që nxiti luftës qytetare kështu që reformat për tokë dhe ato agrare mbeten të pa zgjidhura. Tani qeveria qendrore është duke provuar të shtroi kontrollin mbi pjesën veriore të vendit, mirëpo konflikti në mes të Gbagbo-së dhe udhëheqësve të rebelëve është duke u rritur. Me mijëra trupa ushtarake Franceze dhe të vendeve të Afrikës perëndimore janë futur në Bregun e Fildishtë për të mbështetur një zgjidhje që do të arrinte ç armatosjen dhe rehabilitimin e rebelëve. Presidenti Gbagbo dihet se mbështetë interesat e kapitalistëve francezë mirëpo qëllimet e rebelëve ende nuk dihen nëse janë karrieriste apo për të irën e popullit.

[redaktoni] Politika

Artikulli kryesor : Sistemi shtetror

[redaktoni] Njësit administrative

Artikulli kryesor : Njësit administrative

[redaktoni] Gjeografia

Artikulli kryesor : Gjeografia

Sipërfaqja e përgjithshme e Bregut Fildishtë është 322,460 km², 4,460 km² janë ujore dhe shtrihet rreth koordinatave gjeografike 8 00 V, 5 00 P.

Bregu i Fildishtë ka një Vijë bregdetare prej 515 km ndërsa kufi tokësorë 3,110 km të gjatë.

Klima në Bregun e Fildishtë është tropike përgjatë bregdetit, gjysmë shkretinore në brendi të pjesës veriore.

Relievi i Bregu Fildishtë është teren kryesisht i rrafshët me ngritje valore dhe në pjesën veri-perëndimore është teren malorë. Pika më e ultë e relievit është përgjatë bregdetit në Gjirin e Guinejës (Oqeani Atlantik) dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 1,752 metrave në majën "Nimba" (ang.:Mont Nimba), në afërsi të pikëpresjes së kufirit Liberi - Guinejë.