Leon Trotsky
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Leon Trotsky ishte një marksist rus i cili ndihmoi në realizimin e revolucionit të tetorit dhe ndihmoi në ardhjen në pushtet të Partise Bolshevike në vitin 1917. Emri i tij i vërtet është Lev Davidovich Bronstein lindur ne vitin 1879 ne Ukraine. Shumë shpejtë Trotsky u bë një mbeshtetës i zjarrtë i ideve të Marksit.
 |
Ky artikull sipas rregullores mbi shkronjat ë, Ë, Ç, ç, bjen në kundërshtim me rregulloren e Wikipedisë në gjuhën shqipe, për këtë arsye nuk mund të merret si i saktë derisa të rregullohet. |
[redaktoni] Biografia
Leon Trotsky (25 tetor 1879-21 gusht 1940)
Emri i tij i vertete është Lev Davidovič Bronštejn (Лев Давидович Бронштейн).Revolucionare dhe teoricien komunist. Ka qene president i Soviet te Pjetergradit gjate revolucioneve te 1905 dhe te 1917.Ka qene edhe nje shkrimtar i talentuar,shoket e partise ia vune nofken ‘’Pena’’. Gjate luftes kunder Stalinit,gjate viteve njezete,u perjashtua nga partia dhe u debua nga Bashkimi Sovietik.U vra ne Meksike nga nje agjent sovietik.Idete e Trotskyt formojne bazat e komunistit te tanishem te ‘’trockistet’’.
Lindur ne nje familje cifute ne Yanovka(Ukraine.).Sipas kalendarit gregorian data e lindjes se tij është 7 nentor 1879(ne Rusi ne vitin 1918 u vendes kalendarin julian.)U afrua me idete revolucionare qe ne moshe te re,kur ka qene student ne universitetin Odessa.Për here te pare u arrestua ne vitin 1898 kur punonte si organizator për Sindikaten e Punetoreve te Rusise Meridionale.Ne vitin 1900 u denua me kater vjet debim për ne Siberi.Ne vitin 1902 arriti te arratiseshe nga Siberia dhe u largua për ne Londer.Atje u bashkua me Vladimir Lenin ,ne ate kohe redaktor i gazetes ‘Iskra’(Shkendija),organ i Partise Social Demokrate e Punetorve te Rusise(POSDR).Kur morri pjese ne kongresin e dyte te POSDR,ne vere 1913,u bashkua me Mensheviket,edhe pse nuk i qendroi besnik.Ne vitin 1905 u rikthye ne Rusi.Perfshirja e tij ne greven gjenerale te tetorit,si president i Soviet te Pjetergradit dhe perkrahja e tij për revolucion ,e sollen ne arrestimin dhe i dhane si vendim: debimi për jete.Ne vitin 1907 arratiset dhe largohet perseri për ne Londer,ku merr pjese ne kongresin e katert te partise.Ne tetor martohet ne Viene. . Ne vitin 1906 ai shkruan librin “Resultate dhe Prespektive” I cili i bazuar ne idete e Marksit ,Trotsky argumenton se klasa e punetoreve do te zhvillohet kur te mos ekzistoje me klasa imperialiste.Kjo teori propozon se revolucioni Rus do te jete filli i nje revolucioni global dhe suksesi i socializmit ne Rusi do te ndiqet edhe nga shume vende europiane. Ne vitin 1912 punoi si reporter për gazeten radikale ‘’Kievskaia Mysl’’ne ballkan,ku ishte deshmitar i luftrave te 1912-1913.Shkrimet e tij i boton ne librin ‘’Luftrat ballkanike 1912-1913.Gjate afrimit te Luftes se Pare largohet për ne Zvicren neutrale dhe me pas për ne France.U debua nga Franca dhe jetonte ne New York kur Revolucioni Rus (shkurt 1917)largoi Carin.U kthye ne Rusi ne mars te 1917 ,ku u bashkua me bolsheviket dhe u morr me veprimtari për te hedhur qeverine e perkoshme e udhehequr nga Aleksander Kerensky. Ne 26-27 tetor te1917(6-7 nentor sipas kalendat julian) Trotsky ishte nje nga organizatoret e revolucionit te tetorit te cilin perbysen qeverine e perkoshme.Pas revolucionit Trotsky emerohet Sekretar i Puneve te Jashtme,me qellim kryesor për te negociar paqen me Gjermanet dhe aleatet e saj. Por ne traktanin e Brest-Litovskit , Rusia u detyrua te linte gati 1/3 te teritorit te saj për te dale nge lufta e pare boterore.Trotsky kundershtoi kete traktak ,e cila me pas u firmos nga anetaret e patrise bolshevike.Ne keto rrethana Trotsky jep dorheqjen si Sekretar i Puneve te Jashtme. Me pas Trotsky u emerua Komisar Supreme i Forcave Ushtarake te Rusise,i cili formoi nje ushti te forte dhe te stervitur sovierike e quajtur “Armata e kuqe”.Trotksy u shqua për aftesi organizive dhe te nje lideri te zote dhe shume shpejt fitoj respekt dhe admirim nga trupat e tij ushtarake.Ndoshta ishte për keto aftesi te Trotskyt qe bolsheviket fituan Luften Civile (1918-1921).Pas vdekjes se Leninit,Stalini ishte ne gjendje qe te konsolidonte kontrollin e tij mbi Partine dhe qeverine.Ne kete pike,Trotsky ishte i pafuqishe për ti dale balle Stalinit. Ne kongresin e dymbedhjete te parties,Trotsky u perpoq qe ti kundervieshe Stalinit ,i cili bashke me Kamenev dhe Zinovyev perbenin troiken.Me pas u debua për ne Turqi , u spostua për ne France,Norvegji dhe perfundimisht ne Meksike.Me 21 gusht vritet nga sekretari i tij,qe me pas doli se ishte nje agjent sekret i derguar nga Stalini,emri i tij është Ramon Mercader.Trupi Trotsky u varos rreth shtepise se tij ne Coyoacan(nje fshat prane qytetit te Meksikos.).Perpara vrasjes se tij ,Trotsky ne testamentin e tij shkruante: ‘’Cilado qofshin shkaqet e vdekjes sime,une do te vdes me besimin e patundshem për te ardhmen komuniste,Ky besin ne njeriun dhe ne te ardhmen e tij,me jep nje force rezistente,qe asnje besim fetar nuk mund te ma japi.Pertej dritares mund te shohe barin e gjelber dhe qielin e kalter dhe kudo driten e djellit.Jeta është e bukur.Te munden gjeneratat e ardhshme ta clirojne nga çdo e keqe,shtypje apo dhune.’’
