Nelson Mandela
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Nelson Mandela (Rolihlahla Dalibhunga Mandela) lindi më 18 korrik 1918 në Mvezo, Afrikë Jugore.
Mandela ishte President i Afrikës Jugore dhe Luftëtar i lirisë, i cili luftonte kundër shtypjes racore që u bëhej të zinjëve në Afrikë, posaqërisht në Afrikën Jugore. Ai studioi juridikën. Shumë vite së jetës së tij ai i kaloi nepër burgje.
Filimisht Mandela zgjodhi rrugën paqësore për qëllimet e tija dhe të shokëve të tij. Në vitin 1956 ai u akuzua për "tradhti të lartë" nga regjimi i atëhershëm, bashkë me 155 shokë të tjerë. Procesi zgjati deri me 1961 dhe të gjithë u liruan. Mbas lirimit a u bë lideri i grupit të armatosur së ANCs, Umkohnto we Sizwe. Në vitin 1962 ai u burgos dhe u denua me 5 vjet heqje lirie. Në vitin 1964 ai u denua me burg të përjetëshëm, sepse ka planifikuar luftë të armatosur. Në vitin 1985 atij ju afrua mundësia e lirimit, në qoftë se pranon ndalimin e aktivitetit të armatosur, ai refuzoi. Në vitin 1990 mbas një kampanje të ANC dhe presion ndërkombëtar ai u lirua pa kushte. Në vitin 1993 ai fitoi çmimin Nobel. Kurse në vitin 1994 ai u zgjodh në zgjedhje demoklratike, President i Afrikës Jugore dhe me 9 maj ai u zgjodh si presidenti i parë i zi në këtë vend. Në vitin 1999 ai dha dorëheqje dhe është aktiv për organizata për drejta të njerëzve të ndryshme. 2003 ai kritizoi shumë Toni Blair dhe Georg W. Bush për intervenimin në Irak.
Adem Demaçi aktivist yni dhe me karrierë të ngjajshme me Mandelën, quhet edhe "Mandela i Evropës".
[redaktoni] Personale
Ishte 3 herë i martuar dhe ka 6 fëmijë. Gruaja e tij e mbramë vdiq në 2004. Mandela është i dekoruar me 50 çmime doktori në mbarë botën. Ai u dekorua edhe me çmimin indian civil Bahrat Ratna (1990) me të cilin u dekoruan vetëm dy tjerë të huaj: Nënë Tereza dhe Khan Abdul Ghafarr Khan.
Djali i tij i dytë, Makghato Mandela avokat dhe biznismen, vdiq me 6 Janar 2005 në moshën 54 vjeçare nga sëmundja HIV, SIDA.
