Nelson Mandela

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela (ur. 18 lipca 1918 w Transkei – RPA) – były prezydent RPA, jeden z przywódców ruchu przeciw apartheidowi, laureat pokojowej nagrody Nobla.

Mandela był synem wodza plemienia Thembu. W wieku 7 lat, jako pierwszy w swojej rodzinie zaczął uczęszczać do szkoły. Tam nauczyciel-metodysta nadał mu angielskie imię Nelson. Ukończył studia prawnicze. Jako student uczestniczył w działaniach na rzecz praw politycznych, społecznych i ekonomicznych czarnoskórej większości w RPA. W 1942 roku wstąpił do Afrykańskiego Kongresu Narodowego (ANC), a w 1950 roku zaczął nim kierować.

Początkowo był zwolennikiem nieużywania przemocy. Wraz z współpracownikami zmienił zdanie po masakrze w czasie protestu Sharpeville w marcu 1960 roku i delegalizacji ANC. Rok później został przywódcą zbrojnego skrzydła ANC Umkhonto we Sizwe ("Włócznia Narodu", MK). Zbrojne działania "Umkhonto we Sizwe" za czasów Mandeli miały jednak charakter wyłącznie sabotażowy i wykluczały ataki na ludzi. Aresztowano go w sierpniu 1962. Otrzymał 5-letni wyrok za działalność sabotażową, w czerwcu 1964 zmieniony na dożywocie. W 1985 roku odmówił skorzystania ze zwolnienia warunkowego. Z więzienia wyszedł, po 27 latach, 11 lutego 1990 pod wpływem kampanii ANC i nacisków międzynarodowych, zgodnie z decyzją prezydenta F.W. de Klerka, który umożliwił też legalizację ANC. Tego samego roku mieszkańcy RPA opowiedzieli się w referendum za likwidacją apartheidu.

Kierował ANC (czerwiec 1991 – grudzień 1997). Został wybrany prezydentem RPA – pierwszym Murzynem na tym stanowisku w historii kraju. Pełnił ten urząd od maja 1994 do czerwca 1999 roku, w okresie pokojowego odejścia od apartheidu. Jako prezydent zdobył międzynarodowe uznanie – wspólnie z de Klerkiem otrzymał w 1993 roku pokojową Nagrodę Nobla. Krytykowano jego bliskie stosunki z Fidelem Castro i Kadafim, których uznawał za "towarzyszy broni". Kontrowersje wbudziła też jego decyzja o inwazji w Lesotho (1998).

Po odejściu na emeryturę zaangażował się w sprawy społeczne, m.in. w kampanię walki z AIDS (w czasie prezydentury był krytykowany za brak działań w tej kwestii). Założył fundację, która opiekuje się 9 tysiącami zakażonych. Był mediatorem przy rozwiązywaniu konfliktów regionalnych w Afryce. W czerwcu 2004, w wieku 85 lat ogłosił swoją decyzję o wycofaniu się z życia publicznego: Jestem pewien, że nikt nie oskarży mnie o egoizm, jeśli, ciesząc się jeszcze dobrym zdrowiem, poświęcę się sprawom prywatnym – oświadczył.

Człowiek Roku 1993 według magazynu Time wspólnie z Jaserem Arafatem, Frederikiem de Klerkiem i Icchakiem Rabinem.

[edytuj] Biografie

Anthony Sampson, Mandela: the authorized biography; ISBN 0-6797-8178-1
Nelson Mandela, Long Walk to Freedom: The Autobiography of Nelson Mandela, Little Brown & Co; ISBN 0-3165-4818-9 (1995)