Kıpçaklar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kıpçaklar (Kırım Tatarcası’nda: Qıpçaq, Karaçay-Balkarca'da: Къыпчакъ, Özbekçe’de: Қипчоқ, Kazakça’da: Қыпшақ, Kumıkça’da: Къыпчакъ, Nogayca’da: Кыпчак, Çince’de: 钦察, Qīnchá), eski Türk halklarından biridir. Kıpçaklardan ilk kez İÖ 1. binyılda Orta Asya kroniklerinde söz edilmiştir. Dilleri Kıpçakça’dır. Batı Kıpçakları, Batı Avrupa’da Kumanlar (Kunlar) Rusya ve Ukrayna’da Polovtsi (Polovtsiler) olarak bilinir.

[değiştir] Tarih

Igors Komanlara/Kipcaklara karsi yenilgisi. Rassam:Viktor Vasnetsof

Göçebe bir Türk halkı olan ve Rusça’da Polovetsi olarak bilinen Kıpçaklar, İrtiş Irmağı çevresinden göç ettiler ve 11. yüzyılda bugünkü Ukrayna ve Rusya’nın bütün güneyini fethettiler. Karadeniz’e doğru uzanan ve Deşt-i Kıpçak denilen bozkırlarda göçebe bir devlet kurdular. 11. yüzyılda, Moldova, Eflak’ı ve Boğdan’ın bir kısmını istila ettiler. Bizans İmparatorluğu ve Macaristan İmparatorluğu topraklarını yağmaladılar. Ne var ki 1089’da Macaristan imparatoru I. Laszlo’ya ve 12. yüzyılda da Rus Prensi Vladimir Monomah’a yenildiler. Sonunda Kıpçakların egemeniğine 1241’de Moğollar son verdiler. Bu yeniginin ardından Kıpçaklar, bugünkü Rusya, Ukrayna ve Kazakistan toprakları üzerinde kurulan Altın Orda Hanlığı’nın bir parçası haline geldiler. Deşt-i Kıpçak topraklarından değişik bölgeler yayılan Kıpçaklar, Mısır’da Bahriye Memlükleri olarak bilinen hanedanı kurdular. Memlükler 'in en önemli hükümdarı olan Sultan Baybars, Kırım’da Solhat’ta doğmuştur.

[değiştir] Çağdaş dönem

Kuzeybatı Türk dillerinin Kıpçakça ile doğrudan ilişkili olduğu kabul edilir. Sibirya Tatarları, Nogaylar, Kazaklar, Tatarlar (bir bölümü), Kırım Tatarları (bir bölümü), Krımçaklar, Karaimler (bir bölümü), doğrudan Kıpçaklardan gelen halklardır. Kıpçaklar ayrıca Kırgızlar ve Özbeklerin de ataları kabul edilir. Bugün Fergana Vadisinin yerli nüfusu kendilerini Kıpçak olarak adlandırmaktadır.

Kazakistan’daki bugünkü bir kabile de Kıpçak adını taşımaktadır. Ayrıca Kırım’da Kıpçak adını taşıyan bir köy vardır.