Thomas Hobbes

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Thomas Hobbes, (5 Nisan 1588 - 4 Aralık 1679) ingiliz felsefecisidir. 1651 tarihli Leviathan adlı çalışması, batı siyaset felsefesinin izleyeceği yolu çizmiş ve başucu eseri olmuştur.

Bugün bir siyaset felsefecisi olarak tanınsa da, tarih, geometri, etik, genel felsefe gibi pek çok alanla ilgilenmiştir.

[değiştir] Yaşamı, Düşüncesi ve Eserleri

Thomas Hobbes, var olan her şeyin fizik madde olduğunu ve her şeyin maddenin hareketiyle açıklanabileceğini öne sürmüştür.

Belli bir sınıfa alınması güç olan bir filozof Thomas Hobbes, Locke, Berkeley ve Hume türünden bir empiriktir ve onlara benzemeksizin matematik yöntemin hayranıdır. Yalnız salt matematikte değil, onun uygulamalarıyla da ilgilenmiştir. Genelde Bacon’dan çok, Galilei’den esinlenmiştir.

Hobbes, 15 yaşındayken Oxford’a gitmiş ve orada skolastik mantık ve Aristoteles felsefesi öğrenmiştir.

22 yaşındayken Lord Hardwick’in eğiticisi olmuş, ve 1610 yılında onunla büyük bir gezi yapmıştır. Çok etkilendiği Galilei ve Kepler üzerinde çalışmaya başlaması da bu tarihlere rastlamaktadır.

İtalya’da, Galilei’yi ziyaret etmiş, sonra İngiltere’ye dönmüştür.

Uzun parlamento 1640’da toplandığı ve Laud’la Strafford Londra Kulesi’ne hapsedildiğinde Hobbes dehşete kapılıp Fransa’ya kaçmış ve 11 yıl boyunca dönmemiştir.

Bir süre için (1646-1648) Hobbes, geleceğin II. Charles’ına matematik öğretmiştir. Bununla birlikte Leviathan’ı yayımlanınca (1651), kitabın etkisi ani ve büyük olmuştur. Yapıtın rasyonalist ve seküler ruhu mültecilerin çoğunun canını sıkmış ve hem Anglikanları hem de Fransız Katoliklerini sinirlendirmiştir. Bu yüzden başka tercihi olmayan Hobbes gizlice Londra’ya kaçmış ve korunma için İngiliz Hükümetine başvurmuştur. Orada Cromwell’e boyun eğmiş ve her türlü siyasal çalışmadan kaçınmıştır.

Boş zamanlarını doldurmak için, 84 yaşında, Latince ve nazım olarak kendi yaşam öyküsünü kaleme almıştır. 87 yaşında, Homeros çevrisini yayımlamıştır.

Thomas Hobbes felsefede materyalizm i, etikte haz ahlakını, siyasette monarşi yi benimseyen İngiliz filozoftur. En tanınmış eseri " Leviathan " dır. Leviathan, Tevrat 'ta geçen bir canavarın adıdır ve Hobbes'ta herşeye egemen olan devletin simgesidir.

Francis Bacon'ın ampirizm inden etkilenen Hobbes'a göre dünya mekanik hareket yasaları tarafından yönetilen cisimlerin bütünüdür. İnsan ve hayvan bu bütünün bir parçasıdır. Onların fiziksel ve ruhsal yaşamları da tümüyle mekanik hareket yasalarına bağlıdır. Bu bakımdan dünyada ruh, melek, tanrı diye bir şey yoktur. Bunlar imgelemin ürünüdür.

Hobbes'a göre evrende töz (cevher) olarak yalnızca madde vardır. Felsefenin konusunu bu madde ve maddenin biçim almış bir durumu olan cisimler oluşturur. Cisimler de ancak gözlem ve deney yoluyla incelenir. Maddenin dışında kalanlar -tanrı, ruh gibi- ise; ilahiyata ait inanç konularıdır.

_Hobbes, yaşadığı süre içinde, biri entelektüel, diğeri siyasi olan iki devrime tanıklık etmiştir. Bu devrimlerden siyasî olanı, yani mutlak monarşinin parlamenter demokrasinin temsili kurumlarıyla sınırlanması söz konusu olduğunda, Hobbes tam bir karşı devrimcidir. Entelektüel devrim, yani Ortaçağın tanrı merkezli ve Aristotelesçi dünya görüşünün bırakılarak, yeni doğa bilimleriyle, mekanik açıklamanın ve deneysel yöntemin benimsenmesi söz konusu olduğunda, o tam bir devrimcidir. Ahmet Cevizci - Paradigma Felsefe Sözlüğü

_`Kendini tanı.' Kitabın sunuş bölümünde okuyucusuna bu tavsiyede bulunuyor. Aslında bu, insan doğasına ilişkin ileri sürdüğü önermelere okuyucunun da katılacağına duyduğu güvenle, onu kendi kendisiyle yüzleşmeye bir çağrıdır. Geometrik bir tutarlılıkla inşa etmeyi denediği yapıtı, insan psikolojisine ilişkin çok temel iki kabule dayanır: İnsandaki doymak bilmez güç arzusu ve (başkasının elinden) ölüm korkusu. _İnsandan erdem beklemeyi bütünüyle bir kenara bırakır, onu su katılmamış bir bencil olarak kabul eder. Dawkins gibi davranışla, güdülenmeyi özenle ayırır. İnsanların amaçlarıyla, inançlarıyla ilgilenmemektedir. Örneğin, çok farklı gibi gözüken zenginlik, şeref ve bilgi arzusu sonunda güç arzusuna indirgenebilir. _İlk sıraya, insanların hepsindeki, ancak ölümle sona eren, daimi ve sakinleşmez bir kudret üstüne kudret arzusu eğilimini koyuyorum. Bunun nedeni insanın, halen sahip olduğu kudret ve imkânları, daha fazlasını elde etmeksizin teminat altına alamayacağı gerçeğidir. Bundan dolayıdır ki, en büyük kudrete sahip olan krallar, bu kudreti yurtiçindeki kanunlarla, yurtdışındaki harplerle teminat altına almaya gayret ederler.' (Bölüm 11) _Machiavelli'deki devletin devlete düşmanlığının yerini şimdi, doğru yanlış, adaletli adaletsiz kavramlarına yer olmayan, herkesin herkese düşmanlığı almıştır. İşte bu yüzden devlet gereklidir: `İnsanlar hepsini birden korku altında tutacak genel bir güç olmadan yaşadıkları vakit, Harp denilen o durumun içindedirler.' _İnsanları devlete, yani barışa iten ölüm korkusudur: ‘İnsanlık koşulu, herkesin herkese harbinin koşulu olduğu için, herkesin kendi yaşamını düşmanlarına karşı korumakta ona yardım edecek her şeyi kullanabileceği, herkesin kendini kendi aklıyla yönettiği böyle bir koşulda, her insan her şeye, hatta başkasının bedenine kuvvet kullanacak demektir. Ve bu yüzden, herkesin her insandan her şeye doğal hakkı sürdükçe, kimsenin güvencesi olmayacaktır, ne kadar kuvvetli ve tedbirli olursa olsun kimsenin tabiatın olağanlıkla izin verdiği ömrü yaşamaya zamanı olmayacaktır. Ve sonuçta, bir kaideye, aklın genel kuralına varılır: Elde etmeyi umdukça herkesin sulh için emek harcaması gereklidir; olmazsa harbin getirdiği her yararı ve çareyi arayabilir ve kullanabilir.' (Bölüm 14)