Chiết Giang
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
| Tên tắt: 浙 (bính âm: Chiết) | |
 |
|
| Xuất xứ tên gọi | tên cũ của sông Tiền Đường |
| Kiểu hành chính | tỉnh |
| Thủ phủ và thành phố lớn nhất |
Hàng Châu |
| Bí thư tỉnh ủy Chiết Giang | Tập Cận Bình 习近平 |
| Tỉnh trưởng | Lữ Tổ Thiện 吕祖善 |
| Diện tích | 101.800 km² (thứ 25) |
| Dân số (2004) - Mật độ |
47.200.000 (thứ 11) 464/km² (thứ 8) |
| GDP (2004) - trên đầu người |
1,12 ngàn tỉ NDT (thứ 4) 23.800 NDT (thứ 4) |
| HDI (2005) | 0,817 (thứ 4) — cao |
| Các dân tộc chính (2000) | Hán - 99.2% Thủy - 0.4% |
| Cấp địa khu | 11 |
| Cấp huyện | 90 |
| Cấp hương (31 tháng 12, 2004) |
1570 |
| ISO 3166-2 | CN-33 |
| Website chính thức: http://www.zhejiang.gov.cn (chữ Hán giản thể) |
|
| Nguồn lấy dữ liệu dân số và GDP: 《中国统计年鉴—2005》/ Niên giám thống kê Trung Quốc 2005 ISBN 7503747382 Nguồn lấy dữ liệu dân tộc: 《2000年人口普查中国民族人口资料》/ Tư liệu nhân khẩu dân tộc dựa trên điều tra dân số năm 2000 của Trung Quốc ISBN 7105054255 |
|
Chiết Giang là một tỉnh ven biển phía đông của Trung Quốc. Tên gọi Chiết Giang lấy theo tên cũ của con sông Tiền Đường chảy qua Hàng Châu - tỉnh lỵ Chiết Giang. Tên gọi tắt của tỉnh này là Chiết. Chiết Giang giáp giới với tỉnh Giang Tô và thành phố Thượng Hải về phía bắc, An Huy và Giang Tây về phía tây và Phúc Kiến về phía nam, phía đông giáp Biển Đông Trung Quốc.
Mục lục |
[sửa] Lịch sử
Chiết Giang nằm ngoài bán kính ảnh hưởng của nền văn minh Trung Hoa thời cổ vào thời nhà Thương (thế kỉ 16 TCN - thế kỉ 11 TCN). Những cư dân nơi này thời đó được gọi chung là người Việt, như là Đông Việt hay là Âu Việt. Bắt đầu từ thời Xuân Thu, nước Việt nổi lên ở phía Bắc Chiết Giang, nơi chịu hưởng nặng của nền văn minh Trung Hoa ở phương Bắc. Đến đời Việt vương Câu Tiễn, nước Việt đã đạt đến thời kỳ cực thịnh và năm 473 TCN đã có thể đã đánh bại nước Ngô ở phía Bắc, một trong những tiểu quốc mạnh thời bấy giờ. Năm 333 TCN, đến lượt nước Việt bị nước Sở ở phía Tây đánh bại. Năm 221 TCN, đến lượt nước Tần chinh phục được tất cả các tiểu quốc ở Trung Hoa và thành lập một đế quốc Trung Hoa thống nhất.
Dưới đời nhà Tần (221 TCN - 206 TCN) và đời nhà Hán (206 TCN - 220), Chiết Giang thuộc quyền kiểm soát của đế quốc Trung Hoa, tuy vùng này vẫn là biên ải và vùng Nam Chiết Giang chỉ thuộc quyền kiểm soát trên danh nghĩa do các tộc Bách Việt vẫn cư ngụ ở đây với các tổ chức xã hội và chính trị của riêng họ. Cuối đời nhà Hán, Chiết Giang là địa bàn hoạt động của các tướng Nghiêm Bạch Hổ (嚴白虎) và Vương Lãng (王朗). Hai người này đã bị thua về tay hai anh em Tôn Sách (孙策) và Tôn Quyền (孫權) - những người mà cuối cùng đã lập nên nước Ngô (222 - 280), một trong ba nước thời Tam Quốc.
Từ thế kỉ 4, Trung Quốc bắt đầu bị các tộc du mục phương Bắc đánh chiếm - những người đã chiếm được toàn bộ vùng Bắc Trung Quốc và thiết lập Ngũ Hồ thập lục quốc (tuy 16 chỉ là một con số biểu tượng và thực ra có nhiều hơn thế) và Bắc triều. Do đó, những đợt lớn dân di cư từ phía Bắc về đổ về Nam Trung Quốc - nơi tiếp nhận những người tị nạn thời nhà Đông Tấn và Nam triều; điều này đã tăng tốc quá trình Hán hóa vùng Nam Trung Quốc, trong đó có Chiết Giang.
Nhà Tùy tái thống nhất Trung Quốc và xây dựng con kênh lớn Đại Vận Hà nối Hàng Châu với bình nguyên Hoa Bắc, mang lại cho Chiết Giang một đường kết nối quan trọng với các trung tâm của văn minh Trung Hoa. Nhà Đường (618 - 907) cai trị thời hoàng kim của Trung Hoa. Khi đó, Chiết Giang là một phần của Giang Nam Đông đạo (江南東道) và bắt đầu phát triển thịnh vượng. Về sau, khi nhà Đường tan, Chiết Giang chiếm đa phần lãnh thổ của nước Ngô Việt thời Ngũ Đại Thập Quốc. Tiêu bản:Chinese
Nhà Bắc Tống tái thống nhất Trung Quốc vào khoảng năm 960. Trong thời nhà Tống, sự giầu có thịnh vượng của miền Nam Trung Quốc bắt đầu vượt miền Bắc Trung Quốc. Sau khi miền Bắc bị người Nữ Chân đánh bại vào năm 1127, Chiết Giang vào thời cực thịnh: Hàng Châu, thủ phủ hiện đại, đã là kinh đô của nhà Nam Tống người Hán khi đó đang cố giữ miền Nam Trung Quốc. Nổi tiếng vì vẻ đẹp và sự giàu có, thành phố này có thể đã là thành phố lớn nhất thế giới vào thời đó. [1] Kể từ đó đến nay, trong văn hóa Trung Hoa, cùng với vùng Nam Giang Tô lân cận, vùng Bắc Chiết Giang đã đồng nghĩa với sự xa hoa và giầu có. Chiến thắng của quân Mông Cổ và sự thành lập nhà Nguyên năm 1279 đã kết thúc vai trò quan trọng về chính trị của Hàng Châu, tuy thành phố này vẫn tiếp tục phát triển thịnh vượng; Marco Polo đã đến thăm Hàng Châu, ông gọi thành phố này là "Kinsay" và gọi đây là "thành phố sang trọng và đẹp đẽ nhất" trên thế giới. [2]
Nhà Minh, triều đại đánh đuổi được người Mông Cổ vào năm 1368, là triều đại đầu tiên thiết lập tỉnh Chiết Giang, và kể từ đó ranh giới của tỉnh hầu như không thay đổi.
Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa giành được quyền kiểm soát Trung Quốc đại lục vào năm 1949, chính quyền Cộng hòa Trung Hoa đặt tại Đài Loan tiếp tục kiểm soát quần đảo Đại Trần (大陈群岛) ngoài khơi Chiết Giang cho đến năm 1955, thậm chí còn thành lập một chính quyền địa phương Chiết Giang đối đầu tại đó, tạo một tình huống tương tự như tại tỉnh Phúc Kiến ngày nay.
Vùng Nam Chiết Giang nhiều đồi núi và không thích hợp cho nông nghiệp, đã là vùng nghèo và kém phát triển. Tuy nhiên, các cải cách kinh tế của Đặng Tiểu Bình đã đem lại thay đổi đặc biệt cho khu vực này. Nhờ làm việc cần cù, đầu óc kinh doanh, giá lao động thấp, và một tầm nhìn tới thị trường thế giới, vùng Nam Chiết Giang, đặc biệt là các thành phố như Ôn Châu (溫州) và Nghĩa Ô (义乌), đã trở thành một trung tâm xuất khẩu chính yếu. Cùng với sự giầu có truyền thống của vùng Bắc Chiết Giang, điều này đã làm cho Chiết Giang nhảy vọt vượt qua một số tỉnh khác và trở thành một trong những tỉnh giầu nhất của Trung Quốc.
[sửa] Geography
Zhejiang consists mostly of hills, which account for about 70% of its total area. Altitudes tend to be highest to the south and west, and the highest peak of the province, Huangyajian Peak (1921 m), is found in the southwest. Mountain ranges include the Yandang Mountains, Tianmu Mountains, Tiantai Mountains, and Mogan Mountains, which traverse the province at altitudes of about 200 - 1000 m.
Valleys and plains are found along the coastline and rivers. The north of the province is just south of the Yangtze delta, and consists of plains around the cities of Hangzhou, Jiaxing, and Huzhou, where the Grand Canal of China enters from the northern border to end at Hangzhou; another relatively flat area is found along the Qujiang River, around the cities of Quzhou and Jinhua. Major rivers include the Qiantang River and the Oujiang River. Most rivers carve out valleys in the highlands, with plenty of rapids and other features associated with such topography. Famous lakes include the West Lake of Hangzhou and the South Lake of Jiaxing.
There are over 3000 islands along the ragged coastline of Zhejiang. The largest, Zhoushan Island, is the third largest island of Mainland China, after Hainan and Chongming. There are also many bays, which Hangzhou Bay being the largest.
Zhejiang has a humid subtropical climate with four distinct seasons. Spring starts in March and is rainy and weather is changeable. Summer, from June to September is long, hot and humid. Fall is generally dry, warm and sunny. Winters are short but cold except in the far south. Average annual temperature is around 15 - 19 °C, average January temperature is around 2 - 8 °C, and average July temperature is around 27 - 30 °C. Annual precipation is at about 1000 - 1900 mm. There is plenty of rainfall in early summer, and by late summer Zhejiang is directly threatened by typhoons forming in the Pacific.
Các thành phố lớn:
[sửa] Các đơn vị hành chính
Chiết Giang được chia làm 11 đơn vị hành chính, toàn bộ là thành phố thuộc tỉnh (địa cấp thị, 地级市):
- Hàng Châu (Simplified Chinese: 杭州市, Hanyu Pinyin: Hángzhōu Shì)
- Hồ Châu (湖州市 Húzhōu Shì)
- Gia Hưng (嘉兴市 Jiāxīng Shì)
- Chu San (舟山市 Zhōushān Shì)
- Ninh Ba (宁波市 Níngbō Shì)
- Thiệu Hưng (绍兴市 Shàoxīng Shì)
- Cù Châu (衢州市 Qúzhōu Shì)
- Kim Hoa (金华市 Jīnhuá Shì)
- Đài Châu, Chiết Giang hay Thai Châu (台州市 Tāizhōu Shì)
- Ôn Châu (温州市 Wēnzhōu Shì)
- Lệ Thủy (丽水市 Líshuǐ Shì)
Các đơn vị hành chính cấp địa khu trên đây được chia thành 90 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 32 quận (thị hạt khu), 22 thị xã (huyện cấp thị), 35 huyện, và 1 huyện tự trị . Các đơn vị hành chính cấp huyện này lại được nhỏ thành 1570 đơn vị hành chính cấp hương, gồm 761 thị trấn (trấn), 505 hương, 14 hương dân tộc, và 290 phường (nhai đạo).
Xem chi tiết tại Danh sách các đơn vị hành chính tỉnh Chiết Giang .
[sửa] Economy
The province is traditionally known as the "Land of Fish and Rice". True to its name, rice is the main crop, followed by wheat; north Zhejiang is also a center of aquaculture in China, and the Zhoushan fishery is the largest fishery in the country. Main cash crops include jute and cotton, and the province also leads the provinces of China in tea production (the renowned Longjing tea is a product of Hangzhou). Zhejiang is also a producer of silk, for which it is ranked second among the provinces.
Zhejiang's manufacturing is centered upon electromechanical industries, textiles, chemical industries, food, and construction materials. In recent years Zhejiang has followed its own development model, dubbed the "Zhejiang model", which is based on prioritizing and encouraging entrepreneurship, an emphasis on small businesses responsive to the whims of the market, large public investments into infrastructure, and the production of low cost goods in bulk for both domestic consumption and export. As a result, Zhejiang has made itself one of the richest provinces, and the "Zhejiang spirit" has become something of a legend within China. However, some economists are now worrying that this model is not sustainable, in that it is inefficient and places unreasonable demands on raw materials and public utilities, and also a dead end, in that the myriad small businesses of Zhejiang producing cheap goods in bulk are unable to move to more sophisticated or technologically-oriented industries.
Ningbo, Wenzhou, Taizhou and Zhoushan are important commercial ports. The Hangzhou Bay Bridge is being constructed between Haiyan County and Cixi; once complete, it will be the longest sea-crossing bridge in the world.
The per capita disposable income of urbanites in Zhejiang reached 16,294 yuan (US$2,009) in 2005, an annual real growth of 10.4%. The per capita pure income of rural residents stood at 6,660 yuan, a real growth of 6.4% year-on-year [3]. Its nominal GDP for 2005 was 1.336 trillion yuan (US$167 billion) with a per capita of US$3,400 [4]. Zhejiang's primary, secondary, and tertiary industries were worth 87.3 billion yuan (US$10.8 billion), 714.7 billion yuan (US$88.1 billion), and 534.5 billion yuan (US$65.9 billion) respectively. [5] [6] [7]
[sửa] Demographics
Han Chinese make up the vast majority of the population. The She and Hui nationalities are the two largest minorities.
[sửa] Media
The Zhejiang Radio & Television, Hangzhou Radio & Television Group, Ningbo Radio & Television Group are the local broadcasters in Zhejiang Province. Programs are produced by Guinness of China Television and entertainment is produced by Wenzhou Television.
[sửa] Culture
[sửa] Languages
Zhejiang is mountainous and has therefore fostered the development of many individual localized cultures. Linguistically speaking, Zhejiang is extremely diverse. The inhabitants of Zhejiang speak Wu, a subdivision of spoken Chinese, but the Wu dialects are very diverse, especially in the south, where one valley may speak a dialect completely unintelligible to another valley a few kilometers away. Non-Wu dialects are spoken as well, mostly along the borders; Mandarin and Hui dialects are spoken on the border with Anhui, while Min dialects are spoken on the border with Fujian. (See Hangzhou dialect, Ningbo dialect, Wenzhou dialect, Taizhou (Zhejiang) dialect, Jinhua dialect, Quzhou dialect for more information.)
[sửa] Music
Zhejiang is the home of Yueju (越劇), one of the most prominent forms of Chinese opera. Yueju originated in Shengzhou and is traditionally performed by actresses only, in both male and female roles. Other important opera traditions include Yongju (of Ningbo), Shaoju (of Shaoxing), Ouju (of Wenzhou), Wuju (of Jinhua), Taizhou Luantan (of Taizhou) and Zhuji Luantan (of Zhuji).
[sửa] Cuisine
Longjing tea (also called dragon well tea), originating in Hangzhou, is one of the most prestigious, if not the most prestigious Chinese tea. Hangzhou is also renowned for its silk umbrellas and folding fans. Zhejiang cuisine (itself subdivided into many traditions, including Hangzhou cuisine) is one of the eight great traditions of Chinese cuisine.
[sửa] Place names
Since ancient times, north Zhejiang and neighbouring south Jiangsu have been famed for their prosperity and opulence, and simply inserting north Zhejiang place names (Hangzhou, Jiaxing, etc.) into poetry gave an effect of dreaminess, as was indeed done by many famous poets. In particular, the fame of Hangzhou (as well as Suzhou in neighbouring Jiangsu province) has led to the popular saying: 上有天堂，下有苏杭 (above there is heaven; below there is Suzhou and Hangzhou), a saying that continues to be a source of pride for the people of these two still prosperous cities.
[sửa] Famous people
The following are famous people with their heritage in Zhejiang; they may not necessarily be born in the province.
- Zhang Binglin (1868-1936), linguist
- Cai Yuanpei (1868-1940), educator
- Lu Xun (1881-1936), prominent writer, founder of modern Chinese literature
- Chiang Kai-Shek (1887-1975), President of the Republic of China
- Xu Zhimo (1893-1931), poet
- Hu Zongnan (1896-1962), general
- Mao Dun (1896-1981), novelist
- Chen Cheng (1897-1965), Premier of the Republic of China on Taiwan
- Zhu Ziqing (1898-1948), writer and poet
- Ba Jin (1904- 2005), writer
- Chiang Ching-kuo (1910-1988), President of the Republic of China on Taiwan
- Tsien Hsue-shen (b. 1911), the "Father of Chinese Rocketry")
- Jinyong (b. 1924), Wuxia writer
[sửa] Stereotypes
People from Zhejiang are stereotyped to be characters with a poor grasp of Standard Mandarin but an incredible inclination for entrepreneurship and hard work.
[sửa] Tourism
Tourist destinations in Zhejiang include:
- Baoguo Temple, the oldest intact wooden structure in Southern China, 15km north of Ningbo.
- Putuo Shan, one of the most famous Buddhist mountains of China. Chinese Buddhists associate it with Guan Yin.
- Qita Temple, Ningbo.
- Shaoxing, Wuzhen and other waterway towns.
- The ancient capital of Hangzhou.
- Tiantai Shan, a mountain important to Zen Buddhism.
- West Lake, in Hangzhou
- Yandang Shan, a mountainous scenic area north of Wenzhou.
- Qiandao Lake, lit. Thousand-island lake.
[sửa] Miscellaneous topics
Professional sports teams based in Zhejiang include:
- Chinese Football Association Jia League
- Zhejiang Lücheng
- Chinese Basketball Association
- Zhejiang Cyclones
- Bayi Rockets (in Ningbo)
[sửa] Các trường đại học và cao đẳng
- Đại học Nottingham, cơ sở Ninh Ba (英国诺丁汉大学宁波校区) (Ninh Ba)
- Đại học Chiết Giang (浙江大学) (Hàng Châu)
- Đại học Công nghiệp Chiết Giang (浙江工业大学) (Hàng Châu)
- Đại học Ninh Ban (宁波大学) (Ninh Ba)
- Đại học Sư phạm Chiết Giang (浙江师范大学) (Jinhua)
- Đại học Kinh Tài Chiết Giang (浙江财经学院) (Hàng Châu)
[sửa] Liên kết ngoài
- 中国浙江省人民政府门户网站 Zhejiang Provincial Government
- Large map of Zhejiang
- Zhejiang Government Broadcasting and Television Bureau
| Các tỉnh do Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa quản lý |  |
|
|---|---|---|
| Tỉnh: | An Huy | Cam Túc | Cát Lâm | Chiết Giang | Hà Bắc | Hà Nam | Hải Nam | Hắc Long Giang | Hồ Bắc | Hồ Nam | Giang Tây | Giang Tô | Liêu Ninh | Phúc Kiến | Quảng Đông | Quý Châu | Sơn Đông | Sơn Tây | Thanh Hải | Thiểm Tây | Tứ Xuyên | Vân Nam | Đài Loan (đòi chủ quyền) | |
| Khu tự trị: | Ninh Hạ | Nội Mông Cổ | Quảng Tây | Tân Cương | Tây Tạng | |
| Trực hạt thị: | Bắc Kinh | Thiên Tân | Thượng Hải | Trùng Khánh | |
| Đặc khu hành chính: | Hồng Kông | Ma Cao | |
| Xem thêm: Vị thế chính trị Đài Loan và Tỉnh Đài Loan (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa) | ||
