Kamov Ka-50

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Kamov Ka-50

Ka-50 là một máy bay trực thăng tấn công một chỗ ngồi của Nga, được thiết kế với khả năng tấn công mạnh. Loại trực thăng này do công ty Kamov bắt đầu thiết kế từ thập niên 1980 và được chấp nhận đưa vào sử dụng trong quân đội Nga năm 1995. Ka-50 được sản xuất tại công ty Arseniev. Tên hiệu NATO của nó là Hokum A; nguyên mẫu đầu tiên được đặt biệt hiệu "Werewolf", tuy nhiên tên chính thức của Kamov cho sản phẩm này là "Black Shark" (Cá mập Đen). Sự sụp đổ của Liên bang xô viết khiến khoản chi phí dành cho loại máy bay này đã bị cắt giảm đáng kể trước khi nó đi vào giai đoạn sản xuất hàng loạt, chỉ một số lượng khá nhỏ máy bay này được sản xuất, dù nó thậm chí đã giành chiến thắng trước đối thủ Mi-28 "Havoc" của Mil trong những cuộc thi nhằm trở thành thế hệ máy bay lên thẳng tấn công tiếp theo của quân đội Nga. Theo thông báo, thời gian phát triển Ka-50 ở mức kỷ lục, bởi vì các hệ thống chính của nó đều do các nhà thầu phụ khác đảm nhiệm. Cuối cùng, Ka-50 đã được lựa chọn làm loại trực thăng hỗ trợ cho các lực lượng đặc biệt, trong khi Mi-28 trở thành máy bay tấn công hạng nặng của quân đội. Việc sản xuất Ka-50 đã được tái khởi động năm 2006.

[sửa] Thiết kế

Chiếc Ka-50 được thiết kế nhỏ gọn, nhanh và linh hoạt nhằm có được ưu thế tồn tại và khả năng tấn công. Tương tự như nhiều loại máy bay thời kỳ Sô viết khác, nó được cho là có các tính năng bay vượt trội nhưng có hệ thống điện tử kém so với các đối thủ phương Tây -- như loại AH-64 Apache và Eurocopter Tiger. Hệ thống điện tử của nó không tinh vi như những chiếc trực thăng phương Tây nhưng nó hoạt động rất hiệu quả và khả năng bảo dưỡng đơn giản trong điều kiện chiến trường. Để có trọng lượng và kích thước nhỏ nhất (nhờ thế có tốc độ và tính linh hoạt cao) -- ngoài các loại vũ khí -- nó chỉ được điều khiển bởi một phi công. Kamov đã rút ra kết luận sau những trận đánh với máy bay trực thăng tại Afghanistan và các chiến trường khác rằng các nhiệm vụ tấn công đặc trưng của máy bay trực thăng như tiếp cận tầm thấp, phát hiện mục tiêu và khai hỏa không đồng thời yêu cầu hoa tiêu, thao diễn bay, và hoạt động điều khiển vũ khí của phi công; và vì thế với những hệ thống hỗ trợ được thiết kế tốt, chỉ một phi công cũng có thể đảm đương được nhiệm vụ. Tuy nhiên, một câu hỏi vẫn chưa được giải đáp liệu trên thực tế các phi công Ka-50 có bị quá tải khi phải hoàn thành tất cả những công việc đó.

Tương tự như những trực thăng khác của Kamov, nó được trang bị hệ thống cánh quạt đúp ngược chiều rotor đồng trục đặc trưng, vì thế không cần tới cánh quạt đuôi, tăng khả năng thao diễn trên không của máy bay -- nó có thể bay vòng, cuộn và có thể bay vòng tròn ở mọi độ cao, góc nâng, tốc độ gió trong khi vẫn giữ được hướng quan sát tốt tới mục tiêu. Việc loại bỏ cánh đuôi cũng là một ưu thế đáng kể bởi vì cánh đuôi cân bằng mô men xoay có thể tiêu tốn tới 30% công suất động cơ. (Ka-50 của Klimovs có công suất cánh quạt (shaft horsepower) là 2200 cho mỗi chiếc, cao hơn loại tuốc bin cánh quạt trang bị cho Apache của General Electric ở mức 1890 shp, khiến loại máy bay này có khả năng thao diễn vượt trội.) Hơn nữa, tiếng động và hộp số phía sau của máy bay trực thăng thường là nguyên nhân khiến nó bị bắn hạ trong chiến đấu (như đã được chứng minh tại Việt Nam); cơ cấu truyền động toàn bộ của Ka-50 khiến nó trở thành một mục tiêu khá nhỏ với hỏa lực mặt đất. Kamov cho rằng cơ cấu phát động đồng trục có thể giúp máy bay tồn tại sau khi dính đạn 23mm. Mô men xoắn bị triệt tiêu cũng cho phép máy bay không bị ảnh hưởng bởi sức và hướng gió, và có tỷ suất quay vòng vượt trội ở mọi tốc độ.

Tháng 1 năm 2001, chiếc Ka-50 lần đầu tiên tham chiến khi nó tấn công các mục tiêu ở Chechnya. Sau đó, nó đã đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ tại đây, dù không bằng loại Mil Mi-24, có lẽ vì loại này được trang bị thích hợp hơn cho kiểu chiến tranh du kích tại đó.

Ka-50 là máy bay trực thăng đầu tiên được trang bị ghế phóng để cứu mạng phi công; đây cũng được coi là một yếu tố tinh thần giúp phi công can đảm hơn trong chiến đấu. Trước khi tên lửa ở chiếc ghế phóng K-37-800 kích hoạt, các cánh quạt và nóc buồng lái sẽ bị các khóa chất nổ đẩy bắn đi.

Cũng có một phiên bản hai ghế ngồi khác của loại Ka-50 được gọi là Kamov Ka-52 hay "Alligator". Có những lời đồn đại cho rằng nó được thiết kế một phần để phục vụ các chiến dịch đặc biệt và để chỉ huy trên không, nhưng phần khác bởi vì khách hàng nghi ngờ ý tưởng một phi công của Kamov.

[sửa] Vũ khí

Chiếc trực thăng này đem theo khá nhiều vũ khí ở bốn mấu cứng bên dưới cánh phụ ngoài ra còn có hai mấu đầu cánh, với tổng cộng 2,300 kg chất tải tùy thuộc theo từng loại vũ khí lắp đặt.

Vũ khí chính gồm mười hai tên lửa chống tăng điều khiển laser VIKhR với tầm bắn tối đa 8 km (5 dặm). Hệ thống điều khiển laser được thông báo có khả năng chống nhiễu và dẫn đường tự động tới các mục tiêu ngụy trang ngay sau khi tên lửa được phát hoả. Hệ thống kiểm soát bắn tự động chia xẻ tất cả các thông tin mực tiêu giữa bốn chiếc Black Sharks cùng lúc, cho phép một máy bay tấn công mục tiêu do máy bay kia chỉ điểm, và hệ thống cũng có thể nhập thông tin mục tiêu từ căn cứ trinh sát mặt đất. Pháo 30mm được lắp bán cố định hai bên máy bay, có thể cử động lên xuống và thay đổi góc phương vị. Tính năng cơ động của máy bay cho phép hệ thống kiểm soát vũ khí quay (toàn bộ máy bay và) súng về mục tiêu trong tầm nhìn của phi công với tốc độ tương tự tháp pháo của loại Apache hay tốc độ quay của Mil-28. Khung bán cố định cải thiện độ chính xác của pháo, cho phép pháo có tầm bắn thực tế xa hơn và tỷ lệ trúng đích lớn hơn ở tầm trung so với một tháp pháo quay tự do.

[sửa] Ka-50-2 Erdogan

Năm 1997, Israeli Air Industries (IAI) hợp tác cùng Kamov để đấu thầu hợp đồng cung cấp 145 (sau này đổi thành 50) máy bay trực thăng chiến đấu trị giá 4 tỷ dollar cho Thổ Nhĩ Kỳ. Chiếc trực thăng được chào cho vụ đấu thầu này là Ka-50-2 Erdogan , là một biến thể với buồng lái hai người của loại Ka-50 với hệ thống điện tử hiện đại "buồng lái kính" do Israel cung cấp và tháp pháo 30mm bên gấp lại được (giúp tăng khả năng hạ cánh trái với thiết kế pháo lắp cứng của Ka-50. (Một kiểu giá pháo tương tự của Italia cũng được đề xuất cho loại Ka-50.) Erdogan đánh bại các máy bay trực thăng Eurocopter và Apache, nhưng lại thua loại AH-1 Cobra sắp đến tuổi về hưu, có lẽ loại Cobra được chọn vì giá thành và độ tin cậy cũng như vì các lý do chính trị bởi sự tham gia của Israel vào một hợp đồng cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ. Việc tích hợp hệ thống điện tử phương tây vào máy bay Nga có thể tạo ra loại máy bay có tính năng vượt trội. Kamov vẫn đang tìm kiếm khách hàng bởi ngành công nghiệp quốc phòng Nga không có nhiều vốn đầu tư.

[sửa] Đặc điểm kỹ thuật (Ka-50)

đội bay=một
chiều dài chính=13.50 m
chiều dài quy đổi=44 ft 3 in
sải cánh chính=2x 14.50 m
sải cánh quy đổi=2x 47 ft 7 in
chiều cao chính=5.4 m
chiều cao quy đổi=17 ft 9 in
diện tích chính=330.3 m²
diện tích quy đổi=3,555 ft²
trọng lượng rỗng chính=7,800 kg
trọng lượng rỗng quy đổi=17,200 lb
trọng lượng chất tải chính=9,800 kg
trọng lượng chất tải quy đổi=21,600 lb
trọng lượng cất cánh tối đa chính=10,400 kg
trọng lượng cất cánh tối đa quy đổi=22,930 lb
động cơ (cánh quạt)=Klimov TV3-117VK
Kiểu cánh quạt=turboshaft
số lượng cánh quạt=2
công suất=1,660 kW
công suất quy đổi=2,226 hp
tốc độ tối đa chính=350 km/h
tốc độ tối đa quy đổi=217 mph
tầm hoạt động chính=1,160 km
tầm hoạt động quy đổi=720 miles
trần bay chính=5,500 m
trần bay quy đổi=18,000 ft
climb rate main=10 m/s
climb rate alt=1,970 ft/min
chất tải chính=30 kg/m²
chất tải quy đổi=6 lb/ft²
công suất/khối lượng chính=0.33 kW/kg
công suất/khối lượng quy đổi=0.20 hp/lb
trang bị vũ khí=
1x súng Shipunov 2A42 30 mm
A variety of payloads including 2x twin 23-mm gun pods (940 rounds each), 12x AT-16 VIKhR ATGM, 2x Vympel R-73 (NATO: AA-11 Archer), 40x 80 mm (3.2 in) rockets in 2 pods, 4x 500 kg (1,100 lb) bombs, 500 l (130 US gal) external fuel tanks