Lê Văn Khôi

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Lê Văn Khôi tên thật là Bế Khôi hay Nguyễn Hữu Khôi, người Cao Bằng, từng khởi loạn binh thời nhà Nguyễn.

Lần làm loạn đầu tiên bị quân triều đình đuổi bắt, Bế Khôi trốn ra Thanh Hóa. Sau ra đầu thú Tổng đốc Lê Văn Duyệt. Ông Duyệt thấy có tài, bèn nhận làm con nuôi, đổi tên thành Lê Văn Khôi, đem theo về Gia Định cho làm phó vệ úy.

Sau khi ông Duyệt mất, triều đình cử Nguyễn Văn Quế vào Gia Định thay chức Tổng đốc; và Bạch Xuân Nghiêm làm bố chính. Nghiêm vốn người tàn ác, tìm cách hạch tội những người thân tín của ông Duyệt ngày trước.

Ông Lê Văn Khôi thấy nguy nên cùng một số người có tội với triều đình lúc bấy giờ dấy binh nổi loạn. Ngày 18 tháng 5 Quý Tỵ (1833), Lê văn Khôi cùng 27 quân phiến loạn tràn vào dinh giết Bạch Xuân Nghiêm. Nguyễn Văn Quế đem quân đến cứu cũng bị giết. Lê văn Khôi tự xưng Đại nguyên súy, phong quan tước cho bộ hạ rồi cùng bè đảng lập triều đình riêng.

Triều đình Minh Mạng cử Tống Phúc Lương, Nguyễn Xuân, Phan Văn Thúy, Trương Minh Giảng và Trần Văn Năng kéo quân vào đánh. Bộ hạ của Khôi là Thái Công Triều trở dáo đầu hàng và giúp quân triều đình lấy lại được nhiều tỉnh.

Ông Lê Văn Khôi bèn kéo vào thành Phiên An chống giữ, đồng thời kêu nhờ quân Tiêm La (tức Thái lan ngày nay) sang cứu viện. Nhân lúc này quân tiêm la kéo sang đánh nước Việt. Đến tháng 12 thì Lê Văn khôi chết vì bệnh. Nhưng mãi 3 năm sau quân nhà Nguyễn mới phá được thành Phiên An, rồi bắt 1.831 quân của ông Khôi ra giết sạch, chôn vào một chỗ gọi là "mả ngụy". Có 6 người bị kết tội "chủ mưu" bị giải về cung và xử lăng trì, trong đó có con trai của Lê Văn Khôi mới 7 tuổi và hai người Pháp. ^[1]