Thành cổ Núi Bút
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thành cổ Núi Bút, hay thành cổ Quảng Ngãi, còn gọi là Cẩm thành hay thành Gấm, là một thành lũy được xây dựng vào năm 1807 thời nhà Nguyễn ở Quảng Ngãi, Việt Nam. Thành cổ Quảng Ngãi là trong 29 thành được xây dựng ở thời nhà Nguyễn.
Trước năm 1945, thành được dùng làm trung tâm hành chính của chế độ phong kiến và của thực dân Pháp. Ngày nay, do chiến tranh tàn phá, thành cổ hiện chỉ còn dấu tích nằm phía trước khách sạn Ninh Thọ, thuộc khuôn viên quảng trường tỉnh Quảng Ngãi, cạnh một con đường nằm ở phía đông nam thị xã Quảng Ngãi trước đây. Năm 2005, nó được đổi thành đường Phạm Văn Đồng.
Mục lục |
[sửa] Tên gọi
Núi Bút là ngọn núi nằm sát con đường này, biểu tượng cho nền văn học Quảng Ngãi. Trên ngọn núi hiện còn dấu tích của một tháp Chăm. Dưới chân núi có chùa Thiên Bút và nghĩa trang liệt sĩ tỉnh.
Cẩm thành là cái tên xuất hiện ở thế kỷ 19, còn dùng để chỉ vùng Quảng Ngãi ngày nay, với trung tâm là thành cổ Quảng Ngãi. Có giả thuyết cho rằng cái tên này do Nguyễn Cư Trinh đặt ra nhưng cũng có giả thuyết khác [1]. Cẩm có nghĩa là đẹp; vậy Cẩm thành có nghĩa là thành đẹp vì trong Quảng Ngãi thập nhị cảnh có nêu rõ 12 cảnh đẹp xứ Quảng: 1.Thiên Ấn niêm hà 2.Long Đầu hí thủy 3.Thiên Bút phê vân 4.La Hà thạch trận 5.Thạch Bích tà dương 6.Hà Nhai vãn độ 7.An Hải sa bàn 8Cổ Lũy cô thôn 9.Liên Trì dục nguyệt 10Vu Sơn lộc trường 11.Vân Phong trúc vũ 12.Thạch Cơ điếu tẩu
[sửa] Câu chuyện
Vua Nguyễn Ánh ( Gia Long ) thật tinh tường khi chọn xây dựng thành Quảng Ngãi thay vì chọn vùng đất Phú Nhơn ( tả ngạn sông Trà Khúc ) trước đó, cách xa hơn là Châu Sa là lỵ sở của người Chăm và cũng là nơi đặt tam ty của Thừa tuyên Quảng Nam triều Lê. Thành Quảng Ngãi được xây dựng có bình đồ hình vuông cổng chính hướng về phía bắc ( kinh thành Huế ). Thành phố Quảng Ngãi hiện nay được xây dựng trên nền thành cổ.
