Triệt Quyền Đạo
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Triệt Quyền Đạo là một môn võ thuật phương tây, mục tiêu chính của môn võ là chú trọng đến hiệu quả và thực tế.
Mục lục |
[sửa] Nguồn gốc
Người sáng lập là Lý Tiểu Long với sự kết hợp các môn võ Trung Hoa (như Vịnh Xuân Quyền) và các môn thể thao phương tây (như quyền anh, thể dục thể hình,...) kết hợp với Karatedo, Taekwondo.
[sửa] Nguyên tắc
- Hãy vứt đi mọi thứ bạn có, bỏ đi những khái niệm đã ăn sâu và đầu bạn để lấy tự do. Cái tự do đó sẽ giúp bạn hiểu biết tất cả những gì bạn đã bỏ đi, và rồi tiến tới hiểu thêm cả những gì bạn chưa biết.
- Triệt Quyền Đạo không có nội quy hay nguyên tắc gì ràng buộc bạn cả, nó chỉ cho bạn hướng để phát triển một cách không hạn chế. Bạn học Triệt Quyền Đạo để sử dụng và cũng không cần nhớ là mình học môn gì.
- Hình thức phi hình thức là sự yêu cầu trau dồi các kỹ năng rồi tiến tới không cần đến chúng, chỉ còn lại sự giản dị đến không ngờ.
[sửa] Các kỹ thuật
[sửa] Luyện tập và khởi động
- Phải có chương trình luyện tập hiệu quả cho cả tuần.
- Luyện tập không nhất thiết cứ phải có giờ giấc, bạn có thể tranh thủ bát cứ lúc nào để luyện tập, như đi bộ đến chỗ nào, tranh thủ trèo cầu thang thay cho đi thang máy, ...
- Khởi động phải bám sát buổi tập, như buổi tập này bạn dự định tập chân thì nên khởi động kỹ từ hông đến gót chân.
- Bạn đang hướng tới mục địch hiệu quả chứ không phải thể hình vì vậy phải tránh việc luyện những cơ bắp gây cản trở lực đánh hay sức bật.
[sửa] Tư thế thủ
- Một tư thế thủ phải đảm bảo thích hợp để sử dụng các kỹ năng và giúp cơ thể thư giãn hoàn toàn .Chúng đòi hỏi ba điều:
- Bảo đảm cho cơ thể và các bộ phận có thể dễ dàng chuyển động kế tiếp.
- Giữ các dấu hiệu hành động một cách kín đáo nhất.
- Tạo cơ thể có tính hiệu quả nhất trong các phản ứng nhanh và phối hợp cao.
- Đầu như đầu một cầu thủ Quyền anh.
- Cánh tay trước và bàn tay: bàn tay luôn thay đổi khoảng cách từ tầm thấp đến tầm cao nhưng cánh tay phải luôn ở tầm trung.
- Cánh tay sau và bàn tay: khủyu tay hơi hạ thấp bàn tay hơi tựa vào người nhưng luôn giữ sao cho bàn tay có thể che kín cả thân hình.
- Thân hình: tùy thuộc vào vị trí của bàn chân và ống chân trước nhưng cố sao cho để tiết diện tấn công bên đối thủ là nhỏ nhất.
- Bộ pháp: đứng hơi khom mình là tư thế hoàn hảo vì toàn thân được nối kết chắc chắn, luôn giữ vững thăng bằng để có thể tấn công, phản công, phòng thủ mà không cần cử động mào đầu.
[sửa] Động tác chân
- Nguyên tắc chiến đấu chính là nghệ thuật di chuyển để tìm kiếm mục tiêu hoặc tránh khỏi tầm đánh của đối phương.
- Kỹ thuật chân là sự giữ thăng bằng trong hành động, nó giúp tung ra những đòn có uy lực và tránh sự phản kích của đối thủ.
- Kỹ thuật chân chia các các phần:
- Động tác rê chân: lướt đôi bàn chân trên mặt đất sẽ giúp phát triển tốc độ và sự uyển chuyển.
- Động tác tiến nhanh ra phía trước: giúp di chuyển thân mình nhanh nhẹn.
- Triệt thoái nhanh là kỹ thuật ngược lại với tiến nhanh giúp cho cơ thể tránh khỏi tầm đánh của đối phương một cách nhanh nhất.
- Bước ngang là kỹ thuật di chuyển thân mình sang phải hay trái mà không bị mất thăng bằng .Đây là một thao thác phòng thủ cốt tủy, an toàn và tạo được cơ hội để phản công bất ngờ.
[sửa] Các tính trong Triệt Quyền Đạo
[sửa] Tính phối hợp
- Phối hợp là đặc tính đưa tới tập trung toàn bộ sức mạnh và khả năng của mọi cơ năng để đạt hiệu quả cho một hành động.
- Rèn luyện kỹ năng phối hợp chỉ thuần túy là hình thành những nối kết thích hợp trong hệ thần kinh thông qua sự thực hành. Mỗi lần thực hiện một hành động đều đẩy mạnh các mối liên kết và khiến các lần thực hiện sau đó dễ dàng hơn, chắc chắn hơn, sẵn sàng hơn.
[sửa] Tính chuẩn xác
Là sự đạt được đúng đắn động tác nhằm diễn tả mức thích đáng của động tác phóng ra mà sức lực thực hiện ít nhất.
[sửa] Tính uy lực
- Uy lực không hoàn toàn chỉ là sức mạnh mà nó là sự kết hợp giữa sức mạnh – thời điểm – tốc độ. Nếu bạn tăng tốc cho một đòn đánh thì đòn đánh đó tăng uy lực lên mặc dù độ co kéo của cơ bắp vẫn không đổi.
- Để kết hợp tốt sức tung ra với lợi ích hành động, các xung lực thần kinh gồm một số lượng sợi vừa đủ được chuyển đi để tác động thúc đẩy hoạt động cơ bắp đúng lúc. Đồng thời các các xung lực cũng tác động vào các cơ bắp nghịch ứng làm giảm nhẹ sự đề kháng. Tất cả các hoạt động này sẽ tạo nên hiệu quả và đưa tới sự xử dụng uy lực tốt nhất.
[sửa] Tính bền bỉ
- Sự bền bỉ được tạo ra khi những người luyện tập cố vượt quá chính bản thân giới hạn của mình một cánh thường xuyên.
- Các bài tập tính bền bỉ là những bài tập khó khăn và phải được giám sát cũng như gia tăng từ từ.
[sửa] Tính thăng bằng
- Tính thằng bằng là trạng thái ổn định của cơ thể dù đang ở tình trạng hành động hay đứng yên.
- Thăng bằng chỉ có khi cơ thể ở trong thế thẳng hàng thích hợp .Bàn chân, ống chân, thân hình và đầu giữ phần quan trọng nhất để tạo lập và duy trì tư thế thăng bằng .Các bàn chân cần giữ được tương quan thích hợp với nhau và thích hợp với thân hình mới tạo cho cơ thể vào thế thẳng hàng chuẩn xác.
- Luyện phối hợp đấm đá, trong lúc tiến, lui, đổi hướng với tốc độ, uy lực tối đa, đồng thời luyên giữ vững tư thế thăng bằng hoặc lấy lại tư thế thăng bằng một cách mau chóng nhất.
[sửa] Tính cơ thể tự cảm nhận
- Là việc cơ thể tự cảm nhận mình và đối thủ, xem xét tư thế của mình có phù hợp không và của đối thủ đang có biển hiện gì.
- Tính cơ thể tự cảm nhận sẽ làm nẩy ra tác động hỗ tương thích hòa hợp giữa thân xác và thân hình trong một nhịp điệu không thể tách rời.
[sửa] Tính thị giác dự báo
- Học nhận thức cực mau bằng mắt là bước mở đầu căn bản. Để luyện tập cần thực hành hàng ngày bài tập nhìn lẹ, ngắn và tập trung.
- Làm động tác giả và đánh nhử là phương pháp khiến đối thủ phải do dự trước khi hành động.
[sửa] Tính tốc độ
- Tốc độ là một trạng huống phức tạp, nó bao hàm cả thời gian nhận thức lẫn thời gian phản ứng .Tình thế phản ứng càng phức tạp thì tốc độ lại càng chậm.
- Tốc độ được chia thành năm loại:
- Tốc độ chi giác: Nhanh mắt thấy ngay các kẽ hở làm cho đối thủ nản chí, bối rối và trở lên chậm chạp.
- Tốc độ tâm lý: Phán đoán nhanh để có ngay cử động hợp thời nhằm vô hiệu hóa đối thủ và phản công.
- Tốc độ khởi đầu: Khởi đầu nhẹ nhàng từ tư thế đúng và phong cách tinh thần đúng.
- Tốc độ thể hiện: Động tác nhanh để đưa cử động tới chính xác và hiệu quả. Bao gồm cả tốc độ co cơ thực sự.
- Tốc độ biến đổi: Khả năng chuyển hướng giữa chừng, bao gồm cả sự làm chủ tính thăng bằng và thói quen chậm chạp.
- Để gia tăng tốc độ cần lưu ý đến năm đặc tính:
- Tính lưu động.
- Tính bật nẩy, đàn hồi và mềm dẻo.
- Tính đề kháng đối với sự mệt mỏi.
- Tính cảnh giác về tâm lý và thể chất.
- Tính tưởng tượng và dự báo.
- Các yếu tố tạo thành tốc độ tối đa bao gồm:
- Sự khởi động giúp tăng tính đàn hồi, mềm dẻo và điều chỉnh toàn thân đạt một nhịp độ sinh học cao hơn (nhịp tim, huyết áp, hơi thở).
- Sự co cơ lúc đầu và sự co cơ từng phần.
- Tư thế đứng thích hợp.
- Sự tập trung chú ý thích hợp.
- Giảm nhẹ sự tiếp nhận kích thích để đạt tới thói quen tri giác mau lẹ, đồng thời giảm bớt những động tác bị thúc đẩy để tiến tới thói quen phản ứng nhanh.
- Một số nguyên tắc chi phối tính tốc độ:
- Bán kính ngắn tạo động tác nhanh.
- Vòng cung dài hơn cho xung lực toàn vẹn.
- Sức nặng ở tâm điểm cho tốc độ hồi chuyển và gia tăng tốc độ bởi các động tác trùm phủ đồng qui và nối tiếp.
[sửa] Tính đúng lúc
- Tốc độ và tính đúng lúc bổ xung hiệu quả cho nhau vì đòn đánh mạnh mà không trúng đích thì sẽ là vô hiệu.
- Thời điểm phản ứng là khoảng thời gian giữa tác nhân kích thích và sự đáp ứng.
- Thời gian chuyển động là thời gian cần để hoàn tất một động tác.
[sửa] Điệu, nhịp và tiết tấu
- Điệu là sự diễn biến giữa các đấu thủ cố theo đuổi mọi động tác của nhau tạo thành những cặp đồng điệu. Nếu một đối thủ phá vỡ điệu này sẽ tạo ra sự chênh lệch nhất thời gây tổn thương.
- Nhịp là sự kiểm xoát được tốc độ của đối thủ nhằm tạo tốc độ của mình phù hợp với đối thủ, lúc đó khả năng chi phối trận đấu nằm trong tay người điều khiển.
- Tiết tấu là quy luật của chuyển động, khi một đối thủ bị nắm bắt tiết tấu thì khó có thể kháng cự lại.
[sửa] Hình thức tốt
- Là việc làm chủ những tư thế những nền tảng thích hợp và ứng dụng liên tục chúng.
- Hình thức tốt là cách hữu hiệu nhất để hoàn tất mục đích của một lần thể hiện động tác mà không cần di động nhiều và hoang phí năng lực.
[sửa] Xem thêm
- Võ thuật
- Nhất Nam
- Khinh công
- Lý Tiểu Long
[sửa] Tham khảo
- Lạc Việt, biên soạn theo Tao of the Jeet Kune Do, Lý Tiểu Long con đường triệt quyền đạo, NXB Thể dục Thể thao,H. 1999.
