Võ thuật
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
|
Võ thuật là kỹ thuật hay phương thức dùng sức mạnh (nội lực, ngoại lực) để chiến thắng đối phương. Với tư cách là một nghệ thuật vận động sản sinh ra trong đấu tranh giữa con người với thiên nhiên (các loài thú dữ), con người với kẻ thù bên ngoài (địch thủ), và con người với kẻ thù bên trong chính bản thân anh ta (bệnh tật), võ thuật hướng đến mục tiêu đem lại cho con người sự chiến thắng trong các cuộc chiến, rèn luyện sức khỏe, và phục vụ một số nhu cầu cần thiết tùy thuộc vào từng bộ môn.
Tuy có thể đồng nhất Võ và Võ thuật, nhưng thực ra hai khái niệm ít nhiều vẫn có ranh giới: võ nói chung chỉ lối đánh nhau bằng tay không hay binh khí, còn võ thuật lại thiên về nghệ thuật vận động hơn. Theo đó võ thuật đề cao phương pháp, cách thức, sự khéo léo, kỹ thuật, nghĩa là sự phát huy toàn diện sức mạnh của con người để chiến thắng mọi kẻ thù mà không chỉ là những đối thủ trực diện trên sàn đấu. Bên cạnh các thuật ngữ trên ta còn bắt gặp thuật ngữ Võ đạo, nhấn mạnh hơn tính nhân văn, văn hóa trong võ thuật, khẳng định đằng sau võ học là cội nguồn triết học, hạt nhân đạo đức và chiều sâu tôn giáo, đồng thời đưa sự khốc liệt có tính bản chất của võ, một công cụ để tàn sát, xuống hàng thứ yếu.
Trải theo thời gian, võ thuật hiện đại không còn nhấn mạnh vai trò chiến đấu và chiến thắng bằng mọi giá như trước, mà đã chú trọng hơn nhiều đến các mục tiêu khác như để rèn luyện sức khỏe, thực thi quyền tự vệ chính đáng khi hữu dụng. Một số môn phái được đưa ra thi đấu như những môn thể thao biểu diễn hoặc đối kháng với những điều luật khắt khe nghiêm cấm sử dụng các đòn đánh hiểm, độc.
[sửa] Hô hấp
Trong võ thuật, hô hấp được chia làm hai loại chính là Nội hô hấp và ngoại hô hấp.
[sửa] Nội hô hấp
Đây là hoạt động của chân khí, là sự tiếp thu dưỡng khí, các chất bổ đưa đến từng tế bào và biến chuyển các dạng năng lượng. Hoạt động này bắt đầu từ lúc cơ thể con người chỉ là thai nhi. Nội hô hấp theo thời gian sẽ dần thoái hóa nhường chỗ cho ngoại hô hấp tiến triển.
[sửa] Ngoại hô hấp
Thể hiện cho hoạt động hô hấp bằng mũi, bắt đầu xuất hiện khi chúng ta ra khỏi bụng mẹ. Ngoại hô hấp dần dần phát triển mạnh mẽ để nuôi dưỡng và cung cấp dưỡng khí cho cơ thể.
[sửa] Khí trong võ thuật
[sửa] Khí động học
- Dựa trên các quy luật tự nhiên để chuyển động, nguyên tắc chủ yếu là thuận theo quy luật tự nhiên, mọi thứ đều khép kín tuần hoàn lưu chuyển như dòng nước.
- Sử dụng và thể hiện nỗ lực lưu thông khí của cơ thể (như tiếng hét) để tạo sức mạnh trong nén khí.
[sửa] Khí vũ trụ
Con người sống trong vũ trụ sinh hoạt và chuyển động đều có tương quan đến vũ trụ, nếu thuận theo vũ trụ và khí từ vũ trụ thì sẽ lớn mạnh, còn ngược lại sẽ bị hủy hoại. Võ thuật lợi dụng đặc tính này để tạo ra các hình thức luyện tập nhằm nâng cao thể trạng như nội công, khí công, hấp pháp, ....
[sửa] Triết học phương Đông với võ thuật
Võ thuật là một đặc trưng gắn liền với triết học, nổi bật nhất có lẽ là các đặc tính của triết phương đông.
[sửa] Âm dương
Âm dương là hai mặt quan hệ đối lập nhưng hỗ trợ nhau, võ thuật lấy bản thân người tấn công và người phòng thủ làm hai mặt này. Để đạt đến mục đích công phá cao nhất thì phải đẩy một mặt đặc tính lên cao nhằm lấn át mặt còn lại.
[sửa] Ngũ hành
Ngũ hành là quy luật hậu thiên tương ứng với bản chất con người, để nâng cao hiệu quả phải biết nâng cao mặt yếu và trấn áp sự thái quá. Dựa trên ngũ hành các quy luật võ thuật tạo ra sự bổ khuyết cho nhau cũng như sự quấy rối bản chất nhau.
[sửa] Bát quái
Bát quái như một sự phát triển cao hơn của âm dương, nó thể hiện chu kỳ hoàn chỉnh xoay vần của tạo hóa. Tuân theo bát quái để chuyển động cũng là tạo ra một chu trình sinh hóa của tự nhiên, lúc đó mọi vấn đề còn lại sẽ phụ thuộc vào kẻ điều khiển chứ không bị ảnh hưởng nhiều bởi xung quanh.
[sửa] Cửu cung
Là một biến thiên của bát quái khi thêm trung cung, tạo ra chỉnh thể tương ứng với quy luật vận hành của con người. Đây là một kiến tạo nhằm đáp ứng cho nhu cầu vận động của một số lượng người nhiều, hầu như ngày nay không còn được ứng dụng mấy (ví dụ như biểu diễn tập thể hàng ngàn người ...)
[sửa] Đông Y với võ thuật
Luyện tập sơ khai võ thuật thì không cần chú trọng đến bản chất, các phương pháp chữa trị khi biến chứng xẩy ra hoặc phản ứng của cơ thể với quá trình luyện tập. Khi luyện tập những thứ dễ bị lệch lạc hay khó thì các phương pháp thăm dò, theo dõi biến chuyển là một trong những trọng tâm của quá trình luyện tập.
[sửa] Kinh, mạch, lạc
- Kinh là 12 đường trực hành liên hệ trực tiếp đến tạng phủ. Sự vận hành khí của võ thuật tuân thủ chặt chẽ theo sự chuyển động của các đường kinh.
- Mạch là 8 đường hay còn gọi là bát mạch như tám đại dương để khí từ các kinh đổ vào. Đây là những nơi được chú ý đến nhiều nhất trong võ thuật, hầu hết các hành giả luyện tập đều cố khai thông chúng.
- Lạc gồm 15 đường chạy lẫn trong các kinh âm và dương nối các đường kinh với nhau. Những lạc nhỏ là tôn lạc, phù lạc chạy khắp thân thể. Là phần phải thông qua để đạt đến vòng Đại Chu Thiên hoàn chỉnh.
[sửa] Huyệt đạo
Huyệt đạo là những điểm có khí tụ lại lớn, thường là những điểm giao nhau của nhiều đường kinh mạch.
- Dựa trên các khái niệm khí huyết lưu chuyển trên võ thuật cho ra đời hai vòng lớn là Tiểu chu thiên và Đại chu thiên.
[sửa] Phân chia môn công
[sửa] Nội công
- Luyện tập tĩnh: Là phương pháp luyện tập bằng cách các hành giả ngồi yên lặng trong không khí tĩnh mịch và thả lỏng thể xác cũng như tâm hồn để luyện tập, như Nội công thiếu lâm tự
- Luyện tập động: Là phương pháp các hành giả chuyển động theo các bài tập nhằm tập trung tinh thần để luyện ý, như Bát đoạn cẩm Thiếu lâm.
[sửa] Ngoại công
- Luyện tập hình: Là luyện tập các kỹ năng có hình dáng cụ thể , như Bát quái Quyền.
- Luyện tập ý: Là luyện sao cho đúng ý của các bài luyện, ví dụ như Triệt quyền đạo, Thái cực Quyền.
- Luyện tập pháp thể: Là luyện thể lực và thể hình, như Đấu vật, Su mô.
[sửa] Một số nền võ học khác nhau trên thế giới
[sửa] Trung Quốc
- Kung Fu
- Vịnh Xuân Quyền
- Wushu
- Bạch Hạc Quyền
- Võ Đang
- Nga Mi
- Không Động
- Thiếu Lâm Hồng gia
- Thiếu Lâm Nam phái
- Thiếu Lâm Sơn Đông
[sửa] Việt Nam
- Việt Võ Đạo
- Nhất Nam
- Lam Sơn căn bản
- Bạch Long Chiến Ðạo
- Thiên Môn Đạo
- Lâm Sơn Động
- Tân Khánh Bà Trà
- Thất Sơn Thần Quyền
- Phật gia quyền
- Sa Long Cương
- Bình Định gia
- Không Động
- Long Hổ Không Hồng
- Hoa Quyền
- Thăng Long võ đạo
- Lam Sơn võ đạo
- Nam Hồng Sơn
- Nam Huỳnh Đạo
- Vĩnh Xuân Quyền (Việt Nam)
- Phạm Gia võ phái
- Nam Tông
- Quán khí đạo
- Bạch Hổ võ phái
[sửa] Nhật Bản
[sửa] Triều Tiên
[sửa] Indonesia
[sửa] Ấn Độ
- Kalaripayattu
[sửa] Hoa Kỳ
[sửa] Anh
[sửa] Thái Lan
- Quyền Thái
[sửa] Danh nhân võ thuật
- Lý Tiểu Long
- Trương Tam Phong
- Hoàng Phi Hồng
- Hà Châu
- Ngô Xuân Bính
- Nguyễn Lộc
- Phạm Cô Gia
- Hồ Hoa Huệ
