Yến sà o
Bách khoa toà n thư mở Wikipedia
Yến sà o hay tổ chim yến (tiếng Hoa: 燕 窩) là tên má»™t loại thá»±c phẩm - dược phẩm nổi tiếng được là m bằng tổ chim yến. Äây là món cao lÆ°Æ¡ng mỹ vị của các quốc gia Äông à nhÆ° Nháºt Bản, Triá»u Tiên, Trung Quốc, Việt Nam và nhiá»u quốc gia khác. Món xúp yến sà o được mệnh danh là món trứng cá caviar của phÆ°Æ¡ng Äông. Món yến sà o đã được ngÆ°á»i Trung Hoa tiêu thụ từ cách đây 400 năm. Món xúp yến sà o trông giống nhÆ° chất keo a dao được nấu vá»›i gia vị có bổ sung thêm má»™t Ãt tinh bá»™t, Ä‘Æ°á»ng. Có lẽ món yến sà o là má»™t trong những món ăn được là m từ Ä‘á»™ng váºt đắt Ä‘á» nhất. Tổ yến được thu hoạch là tổ chim trắng Aerodramus fuciphagus và tổ chim yến Ä‘en Aerodramus maximus. Tổ trắng và tổ mà u hồng máu được cho là già u dinh dưỡng hÆ¡n và quý hÆ¡n. Yến sà o được cho là thần dược chữa được nhiá»u bệnh nhÆ° tăng cÆ°á»ng tình dục, cải thiện giá»ng nói, tăng cÆ°á»ng miá»…n dịch, tăng cÆ°á»ng táºp trung. Tuy nhiên, nhà sinh dược há»c Kong Yun Cheng tại trÆ°á»ng Äại há»c Hồng Kông đã tiến hà nh phân tÃch thà nh phần hóa há»c của má»™t tô xúp yến và cho thấy rằng mặc dù tổ yến có má»™t số chất glyco-protein hòa tan trong nÆ°á»›c có khả năng tăng cÆ°á»ng quá trình phân chia tế bà o trong hệ miá»…n dịch nhÆ°ng lại bị phá hủy trong quá trình là m sạch, do đó thá»±c tế xúp yến có giá trị dinh dưỡng thấp .[1]. Ngà y nay, giá trị của yến sà o chỉ mang ý nghÄ©a biểu tượng đối vá»›i ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng Tây.
Mục lục |
[sá»a] Chim yến là m tổ
Tổ chim yến được xây trong mùa sinh sản và do con trống xây trong 35 ngà y. Tổ được xây hình dạng nhÆ° cái bát được dÃnh và o thà nh hang đá. Tổ yến bao gồm nhiá»u phiến má»ng được dệt từ nhiá»u sợi tÆ¡ bằng nÆ°á»›c bá»t chim yến và bện và o nhau. Tổ chim yến có hà m lượng can-xi, sắt, ka-li avf ma-nhê cao. Tổ yến cÅ©ng chứa chất dầu argan.
Hong Kong và Hoa Kỳ là hai nÆ¡i nháºp khẩu yến sà o nhiá»u nhất.[2] Ởn Hong Kong, má»™t bát xúp yến sà o có gái lên đến 30 đến 100 USD [3][1] Má»™t tổ yến trắng có giá 2000 USD và yến hồng có giá lên đến 10.000 USD. Tổ yến trắng thÆ°á»ng được những ngÆ°á»i buôn bán thiếu trung thá»±c nhuá»™m Ä‘á» bằng thuốc nhuá»™m để tăng giá bán.
The nests are traditionally harvested from high up on cave walls. There is some risk to the collectors who stand on bamboo scaffolding that is sometimes hundreds of feet tall and centuries old - with obvious repairs. Over the past twenty years, the demand, the price, and the overexploitation of these nests have increased. The string of people involved in the trade of swiftlet nests has lead to the mismanagement of a once sustainable system. Laws governing how the nests are harvested are implemented in each cave[4]. One common system allows the licensed harvesters to take the first nest, allow the bird to build a second nest which she can remain in until her chicks have fledged, and only until then, is the harvester allowed to take the second nest. But unfortunately, harvesters will take a nest once it is large enough, regardless if eggs or chicks are present. Most caves have one season for harvest but thieves end up stealing nests throughout the year. Because these rules are often broken the swiftlet population has dropped, putting swiftlets on the protected species list.
The penalty for stealing nests is not large enough to deter thieves. Some believe that taking all the nests provides some degree of benefit to the swiftlets because the female will not lay her eggs in an old nest. Old nests are along cave walls where new nests could be built. Whether or not this idea of ‘cave cleaning’ benefits the swiftlet population, indiscriminate nest-collection endangers the swiftlet population.
Some bird-nest merchants in southeast Asia (Vietnam, Indonesia, Thailand, Malaysia etc.) have started to raise and breed the swiftlets in house-like structures. They build the shelters to attract wild swiftlets to build nests in them. The wrong kind of nests are then destroyed along with the eggs inside. Over time, the selection process leaves behind a colony of swiftlets that produce the right kind of nest for the trade. "House nests" are priced much lower than "cave nests" due to the risks involved in harvesting the latter.
[sá»a] Khai thác yến sà o ở Việt Nam
Ở Việt Nam, các địa phÆ°Æ¡ng có yến sà o tá»± nhiên là má»™t số hòn đảo của má»™t số tỉnh Nam Trung Bá»™ nhÆ° tỉnh Quảng Nam, Phú Yên, Khánh Hòa...Các tổ chim yến thÆ°á»ng được là m ở các đảo trên các vách đá và việc khai thác yến sà o thÆ°á»ng rất nguy hiểm do những già n giáo cao bằng tre, công cụ thô sÆ¡, vách đá hiểm trở. Gần đây, má»™t số nÆ¡i đã nuôi yến trong nhà trong thà nh phố để thu hoạch yến sà o mà đặc biệt là tại thà nh phố Nha Trang. Những căn nhà nuôi yến được cải tạo để gần giống vá»›i Ä‘iá»u kiện tá»± nhiên nÆ¡i yến thÆ°á»ng hay là m tổ. Nha Trang cÅ©ng là nÆ¡i du khách có thể thưởng thức món yến sà o thÆ°á»ng xuyên tại các nhà hà ng sang trá»ng.
[sá»a] Tham khảo và chú thÃch
- â–² 1,0 1,1 "Bird-nest Soup, Anyone?" by Therese Park, Koreabridge Writings, 8 February 2005.
- â–²
- â–²
- â–² Gausset, Quentin.(2004) "Chronicle of a Foreseeable Tragedy: Birds' Nests Management in the Niah Caves (Sarawak)." Human Ecology 32: 487-506.
- Lau, Amy S.M. and Melville, David S. (April 1994) International Trade in Swiftlet Nests with Special Reference to Hong Kong Traffic Network 35pp. ISBN 1-85850-030-3