Itoalje
From Wikipedia
Itoalje es een land in Europa. Itoalje ligt in't zuud'n van Europa, an de Middellansche Zêe. Itoalje es bekend voo zin karakteristieke vorm, noamelyk een botte. Der weunen a-peu pres 59.000.000 minsn in Itoalje. Rome es de ôofdstad.
Inoud |
[bewerk'n] Polletiek
Het land vormt ne republyk, met an het ôofd President Giorgio Napolitano, die voerol e cerimoniële rolle et. Het land es ipgebouwd in een voo Europa klassieke structuur me 3 machtn: de wetgevende macht (de koamer en de senoat), de utvoerende (de regerynge) en de juridische macht. Sins 2006 es Romano Prodi êeste minister, na een bittere verkiezingstrid tussn de centrum-linkse (L'Ulivo) en de rekse (Forza Italia, onder leidienge van Silvio Berlusconi). Itoalje es gekend voo zin tumultueus polletiek klimoat, en Berlusconi wos me zin regeryngsperiode van 5 joar êen van de langst regerende êeste ministers van het moderne Itoalje.
Rome es de ôofdstad en eit a-peu pres 4.000.000 inweuners. Noast de ôofdstad es't ôok de plekke woar da Vaticaanstad ligt, de ôofdzetel van et Catholicisme en verblufsplekke van de Paus. Andere grôte steed'n zin
- Milan: 6.500.000 inweuners Itoalies (en weirelds) modeôofdstad en economische drifvere van Itoalje.
- Noapels: 4.000.000 inweuners
- Turin: 2.200.000 inweuners.
Doarnoast zin de nog steed'n die over de hêle weireld gekend zin voo verschillende redenn: Venetië, de stad ip het woater, Pisa, me zinne scheêve torre, Verona, stad van Romeo en Julia, Firenze, kunststad en ôofdstad van et toeristisch sterk gewaardeerde Toscanië.
[bewerk'n] Geografie en klimoat
Itoalje eit nen specifieke vorm, teit ôok twêe bergkeetns: de Alpen in 't Nôord'n, en de Apennijnen die van Nôord noa Zud lôop'n in het 'bjeen' van de botte. Tussn de Alpen en de Apennijnen ligt de vlakte van de Po rivier. In het Zuud'n liggen der twêe vulkoanen: de Etna, een actieve vulkoan ip et eiland Sicilië en de Vesuvius, een sloapende vulkoan nobie Noapels.
Itoalje eit een Middellands zêeklimoat: mild in de winter en warm in de zomer. Natuurlyk es 't er een zekere varioatie tussn 't Nôord'n en 't Zuud'n. Tegoare met de schône natuur en utgebreide kustlinne vormt dit de reed'n voo 't succes van Itoalje als toeristische bestemminge.
[bewerk'n] Geschiedenisse
Itoalje eit een roemruchte geschiedenisse. E poar ôogtepuntn.
- Rome wos gekend als weireldmacht in de oudeid: va 500 voo Christus to 500 na Christus wos et de mêest invloedryke beschoavienge en oat et de rolle overgenoomn van de Griek'n. In dien tyde veroverden de Romein'n bykan hêel Europa, en stikk'n van Afrika en Azië. Volgens de legende es Rome gesticht deur Romulus en Remus in 753 voo Christus. De bekendste Romeinse overheerser wos Julius Caesar, en 't wos onder zyn Consulschap da oens streke veroverd weird. 't Es ôok in die periode da Rome als ôofdstad van't Christendom gevestigd weird. In Rome zyn der nog veel overblufselen van die periode zichtboar, gelyk het Forum en et Colosseum. Ut dien tyde komt de uutdrukkienge 'Olle weegn lien noa Rome'.
- In de Middeleeuwen oat Itoalje vôorol invloed ip cultureel en economisch ipzicht. Belangryke kunststrômiengn, gelyk de Renaissance zin ontstoan en gevoed deur Itoalje. In dien tyde woarn steed'n de belangrykste economische factors: in Itoalje woaren Genua, Pisa, Amalfi en Venetië weireldmachten.
- Itoalje wos onder Benito Mussolini êen van de trowste volgelingn van Naziregime va Adolf Hitler, en eit mee de Twidd'n Weireldôorloge gevochten an de zyde van de Duutschers.
[bewerk'n] Cultuur en toale
Itoalje eit in de geschiedenisse oltyd nen drivende factor in de Europeese cultuur gewist, en dad es tot ip heed'n nog oltyd het geval: Itoalje es een idoal land om historische bezoek'n te doen en eit ôok nog invloed ip de huidige culturele weireld: de mode, design (oto's, gebruksvôorwerp'n,...). Itoalje eit ôok nen grôten invloed ip de sport, vôorol het voetbol, de vélokoerse en de otokoerse (F1).
De ôofdtoale van Itoalje es het Italioans, dat onstoan es ut de toale van de Romeinen, het Latin en het Toscoans. Der zin ôok nog een aantal andere toaln die gesprook'n weirden: het Duuts, in de Nôordelyke Alpen es een echte toale. Doarnoast ei je nog vele dialectn.
|
|
---|---|
Belgje | Cyprus | Denemark'n | Duutsland | Estland | Finland | Vrankryk | Grieknland | Oengarije | Ierland | Itoalje | Letland | Litown | Luxemburg | Malta | Olland | Ôostnryk | Pooln | Portugal | Slovenië | Slovakije | Spanje | Tsjechië | Verênigd Keunienkriek | Zweedn
Toetredende landn (2007): Bulgarije | Roemenië — Kandidoat-lidstoaten: Kroaotië | Macedonië | Turkije
Landn van de weireld | Europa | OVSE | Road van Europa |